THEPOWERGAME
Πόσο γρήγορα καταρρέουν τα πράγματα. Η φονική έκρηξη στη Γάζα στο νοσοκομείο Ahli Arab το βράδυ της 17ης Οκτωβρίου σκότωσε πολλούς Παλαιστινίους που είχαν αναζητήσει καταφύγιο εκεί. Παρά τις ισχυρές ενδείξεις ότι ο θάνατός τους προκλήθηκε από αστοχία ενός παλαιστινιακού πυραύλου φορτωμένου με καύσιμα, οι αραβικές χώρες έσπευσαν να καταδικάσουν το Ισραήλ. Η Χεζμπολάχ, η βαριά οπλισμένη λιβανέζικη πολιτοφυλακή, πλησιάζει ολοένα και περισσότερο στον απευθείας πόλεμο με το Ισραήλ. Οι γέφυρες που χτίστηκαν με κόπο μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του κατέρρευσαν.
Πόσο εύθραυστες είναι οι δυνάμεις που προσπαθούν να κρατήσουν τα πράγματα ενωμένα… Δεκαπέντε ώρες μετά την έκρηξη, ο πρόεδρος Joe Biden, ένας ηλικιωμένος άνδρας με το βάρος του κόσμου στους ώμους του, προσγειώθηκε στο Ισραήλ. Η διπλωματία του κ. Biden είναι μια γεωπολιτική στιγμή. Εκτός του ότι σηματοδοτεί θλίψη και υποστήριξη προς το Ισραήλ, φέρνει στο επίκεντρο το πόσο σημαντική είναι αυτή η κρίση για τη Μέση Ανατολή και την Αμερική.
Τον τελευταίο μισό αιώνα οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν η μόνη χώρα πρόθυμη και ικανή να φέρει οποιαδήποτε τάξη στην περιοχή. Ανεξάρτητα από τις πολλές αποτυχίες της αμερικανικής πολιτικής εκεί, μεταξύ άλλων στο Ιράκ και τη Συρία, ο κ. Biden και ο υπουργός Εξωτερικών του, Antony Blinken, ανέλαβαν για άλλη μια φορά αυτό το βάρος. Ο θάνατος και η αρρώστια κρέμονται πάνω από τη Γάζα. Το δηλητήριο εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Δεν έχουν πολύ χρόνο.
Ο άμεσος κίνδυνος βρίσκεται σε αυτό το δεύτερο μέτωπο στο βόρειο Ισραήλ. Ο απολογισμός των νεκρών στο Ahli Arab σημαίνει ότι η Χεζμπολάχ και οι Ιρανοί χορηγοί της κινδυνεύουν να ρεζιλευτούν αν αποτύχουν να εκδικηθούν για τις χαμένες ζωές των Παλαιστινίων. Η Χεζμπολάχ θα έχει τώρα επίσης ισχυρή υποστήριξη στον αραβικό κόσμο αν επιτεθεί. Εάν το Ισραήλ καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος, μπορεί να χτυπήσει πρώτο. Η Αμερική έχει αναθέσει σε δύο αεροπλανοφόρα να αποτρέψουν τη Χεζμπολάχ και το Ιράν να ανοίξουν ένα δεύτερο μέτωπο. Αν την αψηφήσουν, θα πρέπει να τα χρησιμοποιήσει ως επίδειξη δύναμης.
Ένας δεύτερος κίνδυνος είναι οι αραβοϊσραηλινές σχέσεις να πάνε δεκαετίες πίσω. Εν μέσω των πρωτοφανών βομβαρδισμών του Ισραήλ, οι Άραβες θυμούνται προηγούμενους πολέμους στους οποίους το Ισραήλ χτυπούσε σχολεία και νοσοκομεία. Το Ισραήλ έχει επιβάλει πλήρη πολιορκία της Γάζας. Ο πρόεδρός του δήλωσε ότι όλοι οι κάτοικοι της Γάζας μοιράζονται την ευθύνη. Παρά τις υπερβολές του Ισραήλ, οι Άραβες ηγέτες θα μπορούσαν να είχαν ζητήσει ηρεμία και ανεξάρτητη έρευνα για την έκρηξη στο νοσοκομείο. Αυτό που μοιάζει με μαζική δολοφονία Παλαιστινίων από Παλαιστινίους θα έπρεπε να έχει διπλασιάσει τις προσπάθειές τους για τη διασφάλιση των αμάχων της Γάζας και να τους ωθήσει στη δημιουργία ενός περιφερειακού σχεδίου για ένα καλύτερο παλαιστινιακό μέλλον.
Αντίθετα, η έκρηξη έχει βαθύνει το μίσος και τα παράπονα. Με λόγια που δεν μπορούν εύκολα να ανακληθούν, οι Άραβες εταίροι του Ισραήλ επέρριψαν ευθύνες στο εβραϊκό κράτος. Η Ιορδανία ακύρωσε αμέσως μια σύνοδο κορυφής μεταξύ του κ. Biden και των Αράβων ηγετών, η οποία αποτελούσε την καλύτερη ελπίδα για περιφερειακή διπλωματία. Η Αίγυπτος είναι πιο αποφασισμένη από ποτέ να κρατήσει τους προσωρινούς πρόσφυγες μακριά από το Σινά, εν μέρει από φόβο μήπως θεωρηθεί ότι υποβοηθά το Ισραήλ σε αυτό που οι Παλαιστίνιοι ανησυχούν ότι είναι ένα σχέδιο μόνιμης εκκένωσης της Γάζας.
Πρόκειται για μια θλιβερή αποτυχία της ηγεσίας, με βαθιές περιφερειακές και παγκόσμιες επιπτώσεις. Οι περισσότερες αραβικές κυβερνήσεις απεχθάνονται τη Χαμάς και τον υποστηρικτή της, το Ιράν. Χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία χρειάζονται σταθερότητα και επωφελούνται από τις καλές σχέσεις με το Ισραήλ. Ωστόσο, είναι τόσο επιφυλακτικές στο να δοκιμάσουν την οργή των πολιτών τους με την αλήθεια για την προέλευση του πυραύλου, που επέλεξαν να σαμποτάρουν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των λαών τους.
Για το Ιράν, αυτό μοιάζει με νίκη. Εδώ και χρόνια έχει μια στρατηγική χρηματοδότησης, εξοπλισμού και εκπαίδευσης πληρεξουσίων, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ. Υπολογίζει ότι η βία και το χάος αποδυναμώνουν το Ισραήλ και απαξιώνουν τις αραβικές κυβερνήσεις. Αν η εικόνα της Αμερικής να πολεμά τη Χεζμπολάχ στο πλευρό του Ισραήλ οδηγήσει σε ρήξη των σχέσεων του κ. Biden με τον αραβικό κόσμο, ένα περιχαρές Ιράν θα έχει χτίσει τα θεμέλια για τη δική του περιφερειακή κυριαρχία.
Η Ρωσία και η Κίνα κερδίζουν επίσης. Υπάρχει μια αντίληψη στον παγκόσμιο Νότο ότι αυτή η περίπλοκη ιστορία είναι στην πραγματικότητα μια απλή ιστορία καταπιεσμένων Παλαιστινίων και Ισραηλινών αποικιοκρατών. Η Κίνα και η Ρωσία θα εκμεταλλευτούν αυτήν την καρικατούρα για να υποστηρίξουν ότι η Αμερική αποκαλύπτει την πραγματική της περιφρόνηση για τους διαφορετικού χρώματος ανθρώπους στη Γάζα και την υποκρισία της όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα εγκλήματα πολέμου -όπως ακριβώς ισχυρίζονται ότι έκανε με την υποτιθέμενη πρόκληση πολέμου στην Ουκρανία.
Όμως τι μπορεί να κάνει ο κ. Biden; Η ανάλυσή του πρέπει να ξεκινήσει από την ανάγκη για ειρήνη μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών και την αναγνώριση ότι δεν μπορεί να υπάρξει όσο η Χαμάς κυβερνά τη Γάζα -όχι αποδεικνύοντας ότι βάζει το εβραϊκό μίσος πάνω από κάθε άλλον στόχο. Η πόλη της Γάζας είναι γεμάτη σήραγγες. Η καταστροφή της ικανότητας της Χαμάς να διεξάγει πόλεμο απαιτεί επομένως επίγεια επίθεση.
Τα πάντα προκύπτουν από τις επιδιώξεις αυτού του χερσαίου πολέμου. Η τραγωδία του Ahli Arab επικυρώνει τον κυνικό υπολογισμό ότι οι παλαιστινιακές απώλειες βοηθούν τη Χαμάς υπονομεύοντας την υποστήριξη προς το Ισραήλ. Ο ισραηλινός στρατός πρέπει να φανεί ότι λυπάται τους αμάχους, όχι μόνο επειδή χρειάζεται χρόνο για να καταστρέψει τις σήραγγες της Χαμάς. Η Γάζα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Η κακή υγιεινή απειλεί με επιδημία ασθενειών. Το Ισραήλ συμφώνησε επιτέλους ότι κάποια βοήθεια μπορεί να περάσει στη Γάζα. Θα χρειαστούν πολύ περισσότερα. Αν η Αίγυπτος συνεχίσει να αποκλείει τους πρόσφυγες, το Ισραήλ θα πρέπει να προχωρήσει περισσότερο, δημιουργώντας καταφύγια στο έδαφός του στη έρημο Νεγκέβ, υπό την επίβλεψη οργανισμών του ΟΗΕ.
Είναι, επίσης, ζωτικής σημασίας να διευκρινιστεί τι ακολουθεί μετά την εισβολή. Το Ισραήλ πρέπει να δείξει ότι ο αγώνας του είναι εναντίον τρομοκρατών και όχι εναντίον των κατοίκων της Γάζας. Θα πρέπει να υποσχεθεί μια νέα αρχή μετά τον πόλεμο, με ένα πρόγραμμα ανοικοδόμησης και την υπόσχεση ότι δεν θα στραγγαλίσει την οικονομία της Γάζας. Θα πρέπει να υποστηρίξει ένα νέο παλαιστινιακό σύνταγμα και νέους εκλεγμένους ηγέτες. Όλα αυτά θα ήταν ευκολότερα υπό μια νέα ισραηλινή κυβέρνηση, που θα εκλεγεί όταν τελειώσει ο πόλεμος.
Ακόμα και αν ο κ. Biden μπορέσει να πείσει το Ισραήλ να λάβει αυτά τα μέτρα, προκύπτει το δυσκολότερο ερώτημα όλων. Πώς θα εξασφαλιστεί η ασφάλεια στη Γάζα μετά τη Χαμάς; Το Ισραήλ δεν μπορεί να καταλάβει μόνιμα τον θύλακα. Αυτή η ιδέα εγκαταλείφθηκε ορθά το 2005. Επομένως, απαιτείται μια διεθνής δέσμευση. Επειδή δεν είναι σαφές ποιος θα συμμετάσχει σε αυτήν, ο κ. Biden θα πρέπει να αρχίσει τώρα να χτίζει έναν συνασπισμό. Όσο περισσότερο το Ισραήλ δείχνει στον αραβικό κόσμο ότι αντιμετωπίζει με σοβαρότητα την προστασία των αμάχων και τον σχεδιασμό της επόμενης μέρας, τόσο πιθανότερο είναι οι Άραβες ηγέτες να παίξουν, κι αυτοί με τη σειρά τους, τον ρόλο τους.
Αυτή η εντολή είναι υψίστης σημασίας. Πολλά μπορούν και θα πάνε στραβά. Ο βαθιά ριζωμένος αντισιωνισμός των απλών Αράβων θα κατατρώει την προθυμία των ηγετών τους να βοηθήσουν. Ωστόσο, η εναλλακτική λύση είναι η παρακμή που τροφοδοτεί πτωματοφάγα κράτη, όπως το Ιράν και η Ρωσία. Ο κ. Biden είναι ο μόνος ηγέτης που μπορεί να συμμαζέψει τα πράγματα. Αν αποτύχει και η ασφάλεια της Μέσης Ανατολής καταρρεύσει, θα είναι καταστροφή και για την Αμερική.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
