THEPOWERGAME
Σε μια στατική σύγκρουση δεκαετιών, που διαβρώνει τα πάντα τα τελευταία 20 χρόνια, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι η πραγματική αλλαγή είναι εφικτή. Ωστόσο, μην έχετε την παραμικρή αμφιβολία ότι η δολοφονική επίθεση της Χαμάς έχει ανατινάξει το status quo μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Οι επόμενες εβδομάδες θα καθορίσουν αν ο πόλεμος στη Γάζα θα βυθίσει τη Μέση Ανατολή βαθύτερα στο χάος ή αν, παρά τις φρικαλεότητες της Χαμάς, το Ισραήλ μπορεί να αρχίσει να βάζει τα θεμέλια για περιφερειακή σταθερότητα -και, ίσως μια μέρα, για ειρήνη.
Η αλλαγή είναι αναπόφευκτη λόγω της σοβαρότητας των εγκλημάτων της Χαμάς. Περισσότεροι από 1.200 Ισραηλινοί, οι περισσότεροι από αυτούς άμαχοι, πολλοί από αυτούς γυναίκες και παιδιά, δολοφονήθηκαν στα σπίτια τους, στον δρόμο, σε κιμπούτς, σε ένα μουσικό φεστιβάλ. Ίσως άλλοι 150 έχουν συρθεί στη Γάζα και έχουν κλειστεί σε αυτοσχέδια μπουντρούμια. Η πεποίθηση του Ισραήλ ότι θα μπορούσε να διαχειριστεί επ’ αόριστον την εχθρότητα των Παλαιστινίων με χρήματα και αεροπορικές επιδρομές κατέρρευσε νωρίς στις 7 Οκτωβρίου, όταν η πρώτη μπουλντόζα της Χαμάς παραβίασε τον φράχτη ασφαλείας. Η Χαμάς επέλεξε τη μαζική δολοφονία και πλέον δεν υπάρχει επιστροφή.
Η Γάζα βρίσκεται τώρα εν αναμονή μιας τεράστιας ισραηλινής χερσαίας επίθεσης. Η έκταση και η επιτυχία της θα καθορίσουν την κληρονομιά της αιματηρής επίθεσης της Χαμάς. Το ίδιο και η θεμελιώδης επιλογή που αντιμετωπίζουν οι πολιτικοί του Ισραήλ μετά τη χειρότερη καταστροφή στην ιστορία της χώρας τους: θα ενωθούν ή θα συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται τις διαιρέσεις προς όφελός τους; Ένας τρίτος παράγοντας είναι οι επιλογές των γειτόνων του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν.
Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες οι ηγέτες του Ισραήλ φέρουν βαριά ευθύνη να μετριάσουν την κατανοητή επιθυμία τους για φωτιά και αντίποινα, βάζοντας στο τραπέζι τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της χώρας τους, με ακλόνητο σεβασμό στους κανόνες του πολέμου. Άφησαν τον λαό τους ευάλωτο, καθώς δεν μπόρεσαν να προβλέψουν την επικείμενη επίθεση της Χαμάς. Δεν πρέπει να επιδεινώσουν το λάθος τους αποτυγχάνοντας να δουν καθαρά μπροστά για δεύτερη φορά.
Η ανάγκη για όραμα ξεκινάει με την επικείμενη χερσαία επίθεση. Οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας δικαίως θα χτυπήσουν βαθιά και σκληρά τη Χαμάς. Αλλά πόσο βαθιά και πόσο σκληρά; Το Ισραήλ θα μπει στον πειρασμό να εξαπολύσει μια βίαια επίθεση που θα του δώσει πρόσκαιρη ικανοποίηση. Ο υπουργός Άμυνάς του αποκάλεσε τους μαχητές της Χαμάς «ανθρώπινα ζώα» και ανακοίνωσε αποκλεισμό τροφίμων, νερού και ενέργειας. Ισραηλινοί αξιωματούχοι -και ο πρόεδρος Joe Biden- έχουν αρχίσει να παρομοιάζουν τη Χαμάς με το Ισλαμικό Κράτος ή ISIS, μια ισλαμιστική ομάδα που η Αμερική ορκίστηκε να εξαλείψει.
Αυτή η σύγκριση είναι επικίνδυνη, διότι, αν και η Χαμάς αξίζει να εξαλειφθεί, η επίτευξη αυτού του στόχου σε έναν θύλακα 2 εκατομμυρίων εξαθλιωμένων ανθρώπων, που δεν έχουν πού να καταφύγουν, θα είναι αδύνατη. Μια καλύτερη σύγκριση από τον ISIS είναι οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, όχι μόνο λόγω του μαρτυρίου του Ισραήλ, αλλά και επειδή οι εισβολές της Αμερικής στο Αφγανιστάν και το Ιράκ δείχνουν πόσο απότομα αυξάνεται το κόστος της εισβολής -πράγμα που είναι ακριβώς ο υπολογισμός της Χαμάς.
Σε μια τέτοια στιγμή, η αυτοσυγκράτηση έχει μεγαλύτερη σημασία από ποτέ. Είναι προς το συμφέρον του Ισραήλ, διότι οι οδομαχίες είναι επικίνδυνες και οι όμηροι ανυπεράσπιστοι. Η αυτοσυγκράτηση κάνει την επιχείρηση στρατιωτικά βιώσιμη και διατηρεί τη διεθνή υποστήριξη. Αποφεύγει την εκμετάλλευση από τους εχθρούς, που υπολογίζουν ότι οι νεκρές Παλαιστίνιες γυναίκες και παιδιά θα δώσουν ώθηση στον αγώνα τους. Μένοντας πιστό στην ταυτότητά του ως κράτος που σέβεται και τιμά την ανθρώπινη ζωή, το Ισραήλ γίνεται ισχυρότερο.
Η αυτοσυγκράτηση στη χερσαία επίθεση εξαρτάται από τις επιλογές των πολιτικών του Ισραήλ. Πριν από τον πόλεμο διέλυσαν τη χώρα για έναν νέο νόμο που περιόριζε το Ανώτατο Δικαστήριο. Προς το παρόν η θλίψη και η φρίκη έχουν ενώσει τους ανθρώπους, αλλά η Αριστερά κατηγορεί την ακροδεξιά κυβέρνηση του πρωθυπουργού Binyamin Netanyahu ότι δηλητηρίασε τις σχέσεις με τον στρατό και τις υπηρεσίες ασφαλείας για το δικαστήριο και παραμέλησε την ασφάλεια στη Γάζα λόγω της εμμονής του να βοηθήσει τους Εβραίους εποίκους στη Δυτική Όχθη. Η Δεξιά αντιτείνει ότι οι εκκλήσεις για πολιτική ανυπακοή από ανώτερους αξιωματούχους που αντιτίθενται στον κ. Netanyahu ήταν το «πράσινο φως» για τη Χαμάς.
Ο κ. Netanyahu οφείλει να προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει το νέο του πολεμικό υπουργικό συμβούλιο, που ανακοινώθηκε αυτήν την εβδομάδα, για να ενώσει το Ισραήλ. Μόνο θεραπεύοντας την πολιτική του, η χώρα θα μπορέσει να διαχειριστεί τη Γάζα. Ο κ. Netanyahu δεν θα θελήσει να βοηθήσει τους πιθανότερους αντιπάλους του για το αξίωμα. Ωστόσο, ήταν ο επικεφαλής όταν η Χαμάς χτύπησε και η πολιτική του καριέρα τελειώνει. Έχοντας περάσει μια ολόκληρη ζωή κυνηγώντας την εξουσία με κάθε τίμημα, θα πρέπει επιτέλους να βάλει τη χώρα του πάνω από τον εαυτό του.
Μια ενιαία, κεντρώα κυβέρνηση θα ήταν σε καλύτερη θέση να αντιμετωπίσει την τελευταία σειρά προκλήσεων: την πολιτική της Μέσης Ανατολής. Το Ισραήλ θα κινδυνεύσει σοβαρά αν ο πόλεμος στη Γάζα επεκταθεί στα βόρεια σύνορά του με τον Λίβανο, όπου οι εντάσεις με τη Χεζμπολάχ, μια εξαιρετικά οπλισμένη πολιτοφυλακή, αυξάνονται ήδη απειλητικά. Όσο πιο μακροχρόνιες και αιματηρές είναι οι μάχες στη Γάζα, τόσο περισσότερο η Χεζμπολάχ θα αισθάνεται ότι πρέπει να φανεί ότι υποστηρίζει τους αδελφούς της. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα πολέμου με το Ιράν, το οποίο έχει αντικαταστήσει τις αραβικές κυβερνήσεις ως χορηγός της παλαιστινιακής βίας. Ακόμα και τα «γεράκια» του Ιράν στη Δύση δεν θα πρέπει να το επιθυμούν αυτό.
Ένας γενικευμένος πόλεμος θα τίναζε στον αέρα την αποκλιμάκωση, η οποία στηρίχθηκε στις Συμφωνίες του Αβραάμ, μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του, συμπεριλαμβανομένου του Μπαχρέιν, του Μαρόκου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και ενδεχομένως της Σαουδικής Αραβίας. Αυτή η ομάδα αντιπροσωπεύει μια νέα Μέση Ανατολή, πιο ρεαλιστική, που επικεντρώνεται στην οικονομική ανάπτυξη και όχι στην ιδεολογία. Βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, αλλά έχει τη δυνατότητα να γίνει μια δύναμη μετριοπάθειας -και ενδεχομένως και ασφάλειας.
Απλά και μόνο με την επιβίωσή τους, οι συμφωνίες του Αβραάμ θα μπορούσαν να βγουν από αυτήν την κρίση πιο ισχυρές. Ωστόσο, η Χαμάς απέδειξε ότι η παραμέληση των Παλαιστινίων από τους συμμετέχοντες είναι λάθος. Το Ισραήλ και οι Άραβες εταίροι του χρειάζονται ένα νέο, αισιόδοξο όραμα για τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, ως εναλλακτική λύση στη λατρεία της βίας και των δολοφονιών του Ιράν.
Αυτά όλα μας οδηγούν πίσω στις μάχες στη Γάζα. Πώς θα τελειώσουν; Το Ισραήλ δεν έχει καλές επιλογές: η κατοχή δεν είναι βιώσιμη, μια κυβέρνηση της Χαμάς είναι απαράδεκτη, η διακυβέρνηση από την αντίπαλό της, τη Φατάχ, είναι αβάσιμη, μια αραβική ειρηνευτική δύναμη είναι ανέφικτη και μια κυβέρνηση-μαριονέτα είναι αδιανόητη. Αν το Ισραήλ καταστρέψει τη Χαμάς στη Γάζα και αποχωρήσει, ποιος ξέρει ποιες καταστροφικές δυνάμεις θα γεμίσουν το κενό που θα μείνει πίσω;
Επομένως, οι Ισραηλινοί υπεύθυνοι στρατηγικού σχεδιασμού πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται πώς να δημιουργήσουν τις συνθήκες για συμβίωση με στους Παλαιστινίους, όσο μακρινό κι αν φαίνεται αυτό σήμερα. Ρόλο στο όλο εγχείρημα μπορούν να παίξουν τα παρακάτω: μια σύντομη περίοδος στρατιωτικού νόμου στη Γάζα, η αναζήτηση Παλαιστίνιων ηγετών αποδεκτών και από τις δύο πλευρές και οι καλές υπηρεσίες των Αράβων μεσαζόντων. Ο μόνος τρόπος για να εξαλειφθεί η Χαμάς είναι το Ισραήλ και οι Άραβες σύμμαχοί του να δημιουργήσουν σταθερότητα -και, μια μέρα, ειρήνη.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
