THEPOWERGAME
Τα μποϊκοτάζ ξένων εμπορικών σημάτων είναι τόσο συνηθισμένα στην Κίνα που οι διευθυντές έχουν έτοιμο ένα εγχειρίδιο για το πως θα δράσουν όταν βρεθούν εν μέσω μιας καταιγίδας εθνικιστικής οργής.
Ξεκινήστε με μια συγγνώμη.
Στη συνέχεια, παραμείνετε σιωπηλοί, εκφράζοντας ίσως τον σεβασμό σας στον κινεζικό πολιτισμό.
Περιμένετε να υποχωρήσει ο θυμός.
Την περασμένη εβδομάδα ο κατάλογος των εταιρειών που συμβουλεύτηκαν το εγχειρίδιο αυξήθηκε.
Οι Κινέζοι καταναλωτές, παρακινούμενοι από το κυβερνών κομμουνιστικό κόμμα, ορκίστηκαν να αποφεύγουν μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες ένδυσης στον κόσμο, από την Adidas έως τη Zara.
Στα μάτια τους, οι εταιρείες έπραξαν μέγα λάθος εκφράζοντας την ανησυχία τους για ισχυρισμούς ότι η βιομηχανία βαμβακιού της Κίνας περιλαμβάνει την καταναγκαστική εργασία των Ουιγούρων, μιας κυρίως μουσουλμανικής εθνοτικής μειονότητας στη βορειοδυτική περιοχή της Σινγιάνγκ.
Οι ιθύνοντες των εταιρειών ελπίζουν ότι η διαμάχη θα σταματήσει.
Όμως ούτε οι ίδιοι, ούτε κάποια δυτικά στελέχη στην Κίνα μπορούν να διασκεδάσουν τον ανησυχητικό φόβο ότι αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Οι προσοδοφόρες κινεζικές επιχειρήσεις τους διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να παγιδευτούν στην πολιτική διαμάχη που έχει ξεσπάσει μεταξύ της Δύσης και της Κίνας.
Η H&M, η σουηδική εταιρεία γρήγορης μόδας, αντιμετωπίζει το σημαντικότερο πρόβλημα.
Από τις 30 Μαρτίου, μια εβδομάδα μετά την επίθεση που δέχθηκε στο διαδίκτυο, τα ρούχα της παραμένουν ακόμα αδιάθετα στις πιο δημοφιλείς εφαρμογές ηλεκτρονικού εμπορίου της Κίνας.
Τα καταστήματά της έχουν εξαφανιστεί από τους χάρτες των smartphone.
Οι ιδιοκτήτες σε πολλά εμπορικά κέντρα κατάγγειλαν τις συμβάσεις μίσθωσης της εταιρείας.
Η κινεζική επιχείρηση της, με έσοδα αξίας 1 δισ. δολαρίων, η οποία αντιπροσωπεύει το 5% των παγκόσμιων πωλήσεών της το 2020, βρίσκεται σε κίνδυνο.
Για άλλες εταιρείες, η οργή που ξέσπασε εξαιτίας της Σινγιάνγκ δεν ήταν τόσο καταστροφική.
Ακόμη και όταν διασημότητες στην Κίνα ακύρωσαν διαφημιστικά με τη Nike, στις 26 Μαρτίου, περίπου 350.000 Κινέζοι συμμετείχαν σε μια διαδικτυακή πώληση αθλητικών παπουτσιών περιορισμένης έκδοσης της σειράς Nike Swoosh.
Σιγά-σιγά η οργή του όχλου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ξεθύμανε εν μέσω ενδείξεων ότι οι κυβερνητικοί λογοκριτές την χαλιναγωγούσαν, ίσως για να την αποσοβήσουν.
Οι τιμές των μετοχών των ξένων εταιρειών που εμπλέκονται στα μποϊκοτάζ ανέκτησαν τις περισσότερες αρχικές τους απώλειες.
Τα ξένα στελέχη, ωστόσο, παραμένουν ανήσυχα.
Το ζήτημα στο επίκεντρο των τρεχόντων προβλημάτων τους – οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Κίνας στη Σινγιάνγκ και η νέα βούληση της Δύσης να την τιμωρήσουν – είναι ένα ζήτημα για το οποίο το δοκιμασμένο εγχειρίδιο δεν είναι κατάλληλο.
Μπορεί επίσης να διευρυνθεί, επηρεάζοντας και πολλές άλλες πτυχές των επιχειρηματικών τους συναλλαγών στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Τα μποϊκοτάζ πυροδοτήθηκαν προφανώς από τις συντονισμένες ανακοινώσεις, στις 22 Μαρτίου, από την Αμερική, τη Βρετανία, τον Καναδά και την Ευρωπαϊκή Ένωση, κυρώσεων εναντίον Κινέζων αξιωματούχων για καταχρηστικές συμπεριφορές στη Σινγιάνγκ.
Η Κίνα απάντησε με δικές της κυρώσεις. Η Ομοσπονδία Κομμουνιστικής Νεολαίας, μια θυγατρική του κόμματος, ξέθαψε στη συνέχεια μια δήλωση προ μηνός από την H&M που εξέφραζε την ανησυχία της για τις αναφορές που έκαναν λόγο για καταναγκαστική εργασία του Ουιγούρων.
Η Hua Chunying, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, ήταν σαφής στη δήλωσή της: «Ο κινεζικός λαός δεν θα επιτρέψει σε ορισμένες ξένες εταιρείες να τρώνε το κινέζικο φαγητό, αλλά να σπάνε τα κίνεζικα μπολ».
Η εμπορική διαμάχη για το βαμβάκι καταδεικνύει τη δυσκολία ακόμη και μιας περιορισμένης οικονομικής αποσύνδεσης μεταξύ της Κίνας και της Δύσης.
Η βιομηχανία βαμβακιού της Κίνας αποτιμάται σε περίπου 12 δισ. δολάρια το χρόνο, λιγότερο από 0,1% του ΑΕΠ.
Σχεδόν το 90% του βαμβακιού της Κίνας προέρχεται από τη Σινγιάνγκ, και η κυβέρνηση δηλώνει ότι το 70% αυτού συλλέγεται μηχανικά.
Θεωρητικά, οι εταιρείες θα πρέπει να μπορούν να αφαιρούν όσο συλλέγεται με το χέρι από τις εφοδιαστικές τους αλυσίδες.
Στην πράξη αυτό θα απαιτούσε ελέγχους για το πως παράγεται.
Η Κίνα δεν θα επιτρέψει ανεξέλεγκτα ταξίδια γύρω από τη Σιντζιάνγκ, πόσο μάλλον ανεπιτήρητες συνομιλίες με τους εργαζόμενους των Ουιγούρων.
Πέρυσι, αμερικανικοί όμιλοι της βιομηχανίας ρούχων περιέγραψαν την κατάσταση ως «κλίμακας, έκτασης και πολυπλοκότητας που δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη εποχή των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων».
Τον Ιανουάριο, ο Donald Trump έβαλε τέλος στην πολυπλοκότητα με πλήρη απαγόρευση των εισαγωγών βαμβακιού από την Σινγιάνγκ.
Ο διάδοχός του, ο Joe Biden, ο οποίος είναι λιγότερο προκλητικός έναντι της Κίνας, αλλά ανησυχεί περισσότερο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν έχει άρει την απαγόρευση.
Το πρόβλημα είναι ότι το βαμβάκι από την Σινγιάνγκ καταλήγει σε εργοστάσια γύρω από την Κίνα, καθιστώντας δύσκολη την αποτροπή της χρήσης του στα κινεζικά βαμβακερά προϊόντα, τα οποία αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι παγκόσμιας προσφοράς.
Η Κίνα αντιπροσωπεύει περίπου το 40% των παγκόσμιων εξαγωγών κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
«Δεν υπάρχει τρόπος να πιστοποιήσουμε ότι ολόκληρη η εφοδιαστική αλυσίδα είναι καθαρή», παρατηρεί ένας σύμβουλος με έδρα τη Σαγκάη.
Ο Mei Xinyu, ερευνητής στο Υπουργείο Εμπορίου, έγραψε ότι το βαμβάκι είναι ο «δούρειος ίππος» της στρατηγικής της Αμερικής η οποία χρησιμοποιεί τους ισχυρισμούς για τη Σινγιάνγκ για να περιορίσει την Κίνα, η οποία αρνείται τη χρήση καταναγκαστικής εργασίας.
Η μόνη επιλογή της Κίνας, λέει, είναι να αντεπιτεθεί δυναμικά. Το Κομμουνιστικό Κόμμα είναι πεπεισμένο για την ικανότητά του να το πράξει, χάρη σε αυτό που αποκαλεί «ισχυρό βαρυτικό πεδίο» της αγοράς του.
Οι αμερικανικές εισηγμένες εταιρείες που αναφέρουν τακτικά τα έσοδά τους από την Κίνα ή την Ασία, και μπορούν επομένως να θεωρηθούν ότι έχουν μεγαλύτερη έκθεση στη χώρα, τα τελευταία χρόνια έχουν ξεπεράσει αυτές που δεν έχουν.
Ωστόσο, ακόμη και η βαρύτητα έχει τα όριά της. Η συγγνώμη, το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση των σχέσεων, είναι έωλη αυτή τη φορά.
Πολλοί από όσους εργάζονται σε ξένες εταιρείες «αναγνωρίζουν την ηθική βαρύτητα του τι συμβαίνει στη Σινγιάνγκ», λέει ο Scott Nova από τη Worker Rights Consortium, έναν οργανισμό παρακολούθησης των εργασιακών δικαιωμάτων.
Εκείνοι που δεν την αναγνωρίζουν, εάν εξάγουν στην Αμερική, έχουν πάλι υποχρέωση να συμμορφώνονται με την αμερικανική απαγόρευση των εισαγωγών βαμβακιού.
Ακόμα κι έτσι η Κίνα δεν φαίνεται να τους συμπαθεί περισσότερο.
Οι ξένες εταιρείες είναι σχεδόν αδύνατο να κλείσουν κάποιο ραντεβού με Κινέζους αξιωματούχους για να εξηγήσουν τις νομικές τους υποχρεώσεις στην Αμερική, λέει ένας εμπειρογνώμονας κυβερνητικών σχέσεων.
Αυτές οι υποχρεώσεις ενδέχεται σύντομα να πολλαπλασιαστούν.
Ο νόμος για την πρόληψη της καταναγκαστικής εργασίας των Ουιγούρων, ο οποίος αυτή τη στιγμή συνεχίζει τη διαδικαστική του πορεία στο Κογκρέσο με υποστήριξη και των δυο κομμάτων, θεωρεί ότι όλα τα προϊόντα της Σινγιάνγκ παράγονται με καταναγκαστική εργασία.
Οι εταιρείες, εάν θέλουν να εξάγουν στην Αμερική, θα πρέπει να αποδείξουν το αντίθετο.
«Είναι σαν να πρέπει να προσκομίσεις αρνητική απόδειξη», δηλώνει προβληματισμένος ένας εκπρόσωπος της αμερικανικής βιομηχανίας.
Οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι δραματικές.
Σχεδόν το ήμισυ του πολυπυριτίου των ηλιακών πάνελ παγκοσμίως προέρχεται από τη Σινγιάνγκ.
Ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ανεμογεννητριών της Κίνας, η Goldwind, έχει την έδρα της εκεί.
Η Σινγιάνγκ τροφοδοτεί με πετρέλαιο και φυσικό αέριο εργοστάσια σε όλη την Κίνα.
Η Ευρώπη δεν έχει μέχρι στιγμής απαγορεύσει προϊόντα από τη Σινγιάνγκ.
Η απόφαση της Κίνας να διοχετεύσει την οργή της στην H&M και όχι σε μια αμερικανική εταιρεία ίσως να αποτελεί προειδοποίηση προς τους αξιωματούχους της ΕΕ για το τι ενδέχεται να ακολουθήσει σε περίπτωση που αλλάξουν στάση.
Αλλά η επιθετικότητα ενέχει κίνδυνο.
Τον Δεκέμβριο, η ΕΕ και η Κίνα υπέγραψαν μια επενδυτική συμφωνία που θα έδινε στις ευρωπαϊκές βιομηχανικές και χρηματοοικονομικές εταιρείες μεγαλύτερη πρόσβαση στην κινεζική αγορά.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί τώρα να έχει επιφυλάξεις όταν του ζητηθεί να την επικυρώσει.
«Μετά από επτά χρόνια διαπραγματεύσεων, ελπίζαμε σε επτά χρόνια ευημερίας. Τώρα φαίνεται ότι μπορεί να είναι επτά άγονα χρόνια», λέει ο Joerg Wuttke, πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της ΕΕ στην Κίνα.
Η Κίνα ακόμα επιθυμεί κάποιες ξένες εταιρείες να αισθάνονται ευπρόσδεκτες.
Στις 26 Μαρτίου, ο πρωθυπουργός, Li Keqiang, επισκέφθηκε ένα εργοστάσιο της BASF, έναν γερμανικό γίγαντα χημικών.
Τέτοιου είδους αβρότητες θα είναι σίγουρα πιο σπάνιες καθώς οι αρχές προωθούν τις τοπικές επιχειρήσεις που παράγουν από τσιπ έως ηλεκτρικά οχήματα.
Το νεότερο πενταετές σχέδιο της Κίνας, που παρουσιάστηκε το Μάρτιο, επικεντρώνεται πρωτίστως στην επιδίωξη αυτάρκειας ενόψει ενός «εχθρικού εξωτερικού περιβάλλοντος», όπως το περιγράφουν οι ηγέτες του κόμματος.
Οι ηγέτες της Δύσης ήλπιζαν ότι η σύγκρουση μεταξύ της Κίνας και της Δύσης θα αμβλυνόταν υπό την προεδρία του κ. Biden. Αντ’ αυτού, γίνεται βαθύτερη και ευρύτερη.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
