THEPOWERGAME
Η μεγάλη τεχνολογία (Big Tech) γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Μέχρι στιγμής φέτος, η συνδυασμένη χρηματιστηριακή αξία των πέντε ψηφιακών μεγαθηρίων της Αμερικής -Alphabet, Amazon, Apple, Meta και Microsoft – αυξήθηκε κατά 50%, σε περίπου 9 τρις. δολάρια. Πρόκειται για σχεδόν το ένα τέταρτο της συνολικής αξίας του S&P 500, του δείκτη των μεγαλύτερων αμερικανικών εταιρειών (ο οποίος έχει αυξηθεί κατά μόλις 17% την ίδια περίοδο). Οι πέντε αυτές εταιρείες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 60% των πωλήσεων, των κερδών και των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη όλων των τεχνολογικών εταιρειών του δείκτη. Επιπλέον, αναμένεται ότι θα είναι οι κύριοι κερδισμένοι από την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης.
Οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν αυτή την κυριαρχία με αυξανόμενο τρόμο. Στις 12 Σεπτεμβρίου το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης ξεκίνησε μια δικαστική αναμέτρηση με την Google και τη μητρική της εταιρεία, την Alphabet, στη μεγαλύτερη αντιμονοπωλιακή υπόθεση των τελευταίων δύο δεκαετιών, κατηγορώντας την για κατάχρηση του μονοπωλίου της στην αναζήτηση στο διαδίκτυο. Αυτόν τον μήνα ένας νόμος της ΕΕ χαρακτήρισε τις πέντε μεγάλες εταιρείες ως ψηφιακούς “θεματοφύλακες”, γεγονός που τους απαγορεύει, μεταξύ άλλων, να συνδυάζουν ορισμένες υπηρεσίες και να κάνουν διακρίσεις εις βάρος τρίτων στις πλατφόρμες τους. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί έχουν γιγαντωθεί τόσο πολύ, υποστηρίζουν οι παγκόσμιοι υπεραπιστές των αντιμονοπωλιακών πολιτικών, που απορροφούν όλο το οξυγόνο από το τεχνολογικό οικοσύστημα, οδηγώντας όσους απειλούν την πρωτοκαθεδρία τους στην εξαφάνιση ή, στην καλύτερη περίπτωση, δυσκολεύοντας οποιονδήποτε άλλον να ευημερήσει. Και για του λόγου το αληθές δείτε τη Snap, τη Spotify ή τη Zoom.
Όμως, όπως και τα φυσικά οικοσυστήματα, έτσι και τα εμπορικά παρουσιάζουν ευκαιρίες για τους νεοεισερχόμενους. Για να συνεχίσουν να αναπτύσσονται με τους ταχύτατους ρυθμούς που περιμένουν οι επενδυτές τους, οι πέντε μεγάλες εταιρείες δίνουν τη μεγαλύτερη προσοχή σε αγορές αρκετά μεγάλες, που κάνουν ουσιαστική διαφορά στα έσοδά τους, τα οποία συνολικά άγγιξαν πέρυσι το 1,5 τρισ. δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι αγνοούν ορισμένους τομείς που είναι μικρότεροι αλλά δυνητικά εξακολουθούν να είναι προσοδοφόροι. Οι έξυπνες εταιρείες που εντοπίζουν τέτοιους εξειδικευμένους τομείς της αγοράς και είναι σε θέση να τους εκμεταλλευτούν δεν τα καταφέρνουν απλώς, αλλά ανθίζουν στη σκιά των γιγάντων.
Ας δούμε, για παράδειγμα, τη Garmin. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1989 και υπήρξε πρωτοπόρος στην εμπορική χρήση των συστημάτων πλοήγησης GPS. Έως το 2008 είχε κατακτήσει σχεδόν το ένα τρίτο της αγοράς φορητών συσκευών πλοήγησης, κυρίως μονάδες που τοποθετούνταν στο ταμπλό των αυτοκινήτων, οι οποίες αντιστοιχούσαν στο 72% των πωλήσεων της εταιρείας. Στη συνέχεια, η Google κυκλοφόρησε την εφαρμογή Google Maps, πρώτα για Android, το 2008, και στη συνέχεια, τέσσερα χρόνια αργότερα, για το iPhone. Έτσι, οι οδηγοί μπορούσαν απλά να χρησιμοποιούν τα τηλέφωνά τους για να βρίσκουν το δρόμο τους, αντί να πληρώνουν για να αποκτήσουν μια ειδική συσκευή. Μέχρι το 2014, τα έσοδα της Garmin από τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας είχαν υποχωρήσει στο μισό σε σύγκριση με έξι χρόνια νωρίτερα, στα 1,2 δισ. δολάρια.
Ένα χρόνο αργότερα η μεγάλη τεχνολογία της κατάφερε ένα ακόμα πλήγμα. Η Apple λάνσαρε το πρώτο της smartwatch, το οποίο κινδύνευε να υπονομεύσει την αναπτυσσόμενη επιχείρηση της Garmin που πουλούσε συσκευές για τους λάτρεις της γυμναστικής και των υπαίθριων δραστηριοτήτων. Αυτή τη φορά, όμως, η μικρότερη εταιρεία άντεξε την επίθεση (βλ. διάγραμμα 1).
Επικεντρώθηκε σε ρολόγια υψηλής ποιότητας και fitness trackers, ορισμένα από τα οποία πωλούνται σε πολλαπλάσια τιμή από το κορυφαίο Apple Watch. Με αυτόν τον τρόπο δημιούργησε μια πιστή βάση χρηστών από ορειβάτες, δρομείς και άλλους διάφορους φανατικούς της γυμναστικής. Τον Απρίλιο ο Mark Zuckerberg, το φανατικό με την άσκηση αφεντικό της Meta, δημοσίευσε μια φωτογραφία του ρολογιού του Garmin αφού ολοκλήρωσε ένα τρέξιμο 5 χιλιομέτρων σε καλό χρόνο.
Ο Γιώργος Λειβαδάς, της επενδυτικής εταιρείας Upslope Capital, πιστεύει ότι η Garmin είναι μία από τις ελάχιστες εταιρείες που έχει δημιουργήσει ένα premium brand σε μια αγορά με διαθέσιμη εναλλακτική την Apple. Σήμερα τα συνολικά ετήσια έσοδά της, ύψους σχεδόν 5 δισ. δολαρίων, είναι περίπου διπλάσια από ό,τι όταν το πρώτο Apple Watch βγήκε στα ράφια των καταστημάτων. Τα έξυπνα ρολόγια και τα fitness trackers συνεισφέρουν σχεδόν το 60% των πωλήσεων της εταιρείας (ενώ το μεγαλύτερο μέρος των υπόλοιπων προέρχεται από τα επαγγελματικά συστήματα πλοήγησης για πλοία και αεροσκάφη, βλ. διάγραμμα 2).
Μια άλλη εταιρεία που εκμεταλλεύεται με επιτυχία μια υποεξυπηρετούμενη τεχνολογική αγορά είναι η Dropbox. Ο Steve Jobs, συνιδρυτής της Apple, κάποτε απέρριψε την εταιρεία αποθήκευσης στο νέφος με έδρα το Σαν Φρανσίσκο ως “χαρακτηριστικό, όχι προϊόν”. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2008 και σε όλη τη διάρκεια της ζωής της πολέμησε την Apple, τη Google και τη Microsoft (και για ένα διάστημα την Amazon). Οι μεγαλύτεροι αντίπαλοί της συνδυάζουν την αποθήκευση στο νέφος με άλλες υπηρεσίες- οι πελάτες που εγγράφονται στο Gmail της Google, για παράδειγμα, λαμβάνουν κάποια δωρεάν online αποθήκευση. Ωστόσο, αυτές οι προσφορές, αν και συχνά είναι δωρεάν, δεν διαθέτουν τη λειτουργικότητα του Dropbox.
Σύμφωνα με τον Rishi Jaluria της Royal Bank of Canada, η Dropbox αναγνώρισε από νωρίς ότι πολλοί χρήστες χρειάζονταν κάτι περισσότερο από ένα μέρος για να αποθηκεύουν αρχεία. Οι φωτογράφοι και άλλοι δημιουργικοί τύποι θέλουν να αποθηκεύουν αρχεία υψηλής ανάλυσης χωρίς να ανησυχούν, για παράδειγμα, για το μέγεθος των αρχείων. Αυτοί οι απαιτητικοί χρήστες είναι έτοιμοι να πληρώσουν για την ευκολία. Αναπτύσσοντας χαρακτηριστικά που απευθύνονται σε αυτούς, με πιο πρόσφατο ένα εργαλείο αναζήτησης με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης για την εύρεση και τη σύνοψη εγγράφων, η Dropbox συνέχισε να προσελκύει νέους συνδρομητές.
Ένας εκμεταλλεύσιμος εξειδικευμένος τομέας της αγοράς μπορεί να είναι και γεωγραφική. Η MercadoLibre, μια αργεντίνικη εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι μέρες της μπορεί να φαίνονταν μετρημένες όταν η Amazon εισήλθε στη Βραζιλία και το Μεξικό, τις μεγαλύτερες αγορές της, το 2012 και το 2013, αντίστοιχα. Μακράν. Μια δεκαετία αργότερα, η MercadoLibre αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο του συνόλου του ηλεκτρονικού εμπορίου στη Λατινική Αμερική. Η μόνη χώρα που η Amazon διεκδίκησε χώρο από τον περιφερειακό αυτό εμπορικό γίγαντα είναι στο Μεξικό, αλλά ακόμα και εκεί το μερίδιο αγοράς της είναι το μισό από αυτό του αντιπάλου της.
Η MercadoLibre πέτυχε προσαρμόζοντας το επιχειρηματικό της μοντέλο στις τοπικές συνθήκες. Εντόπισε γρήγορα τις ανεπαρκείς υποδομές, οι οποίες αυξάνουν το κόστος για τους πωλητές και υποβαθμίζουν την αγοραστική εμπειρία για τους καταναλωτές, ως εμπόδιο στην ανάπτυξη. Την τελευταία δεκαετία η εταιρεία επένδυσε στο δικό της δίκτυο logistics, το οποίο μεταφέρει το 90% των δεμάτων της. Η υπηρεσία πληρωμών της, MercadoPago, είναι μια δημοφιλής επιλογή σε μια περιοχή με ανεξέλεγκτη απάτη. Μικρές καινοτομίες, όπως η προσφορά πόντων για δωρεάν παράδοση, την έχουν βοηθήσει να κερδίσει τους Λατινοαμερικάνους που είναι ευαίσθητοι όσον αφορά τις τιμές. Η εταιρεία αναδεικνύει επίσης τις τοπικές ρίζες της για να κερδίσει πελάτες. Ο Ariel Szarfsztejn, επικεφαλής του εμπορικού της τμήματος, την περιγράφει ως “δημιουργημένη από Λατινοαμερικάνους”. Τον Απρίλιο, καθώς η Amazon μείωνε το εργατικό δυναμικό της παγκοσμίως, η MercadoLibre ανακοίνωσε σχέδια για την πρόσληψη 13.000 ατόμων.
Φυσική κατάσταση πάνω απ’ όλα
Η εύρεση μιας εξειδικευμένης αγοράς δεν αρκεί για να εγγυηθεί την επιτυχία έναντι της μεγάλης τεχνολογίας. Η Garmin, η Dropbox και η MercadoLibre έχουν άλλα πλεονεκτήματα. Και οι τρεις εταιρείες εξακολουθούν να έχουν τουλάχιστον έναν από τους ιδρυτές τους σε εκτελεστικούς ρόλους. Για να κερδίσει κανείς τη μεγάλη τεχνολογία απαιτείται εμμονή στην ανάπτυξη προϊόντων και γερό στομάχι για μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Η ύπαρξη έμπειρων διαχειριστών στο τιμόνι της εταιρείας που δεν επηρεάζονται αποκλειστικά από τους τριμηνιαίους στόχους βοηθάει.
Το σημαντικότερο είναι ότι οι τρεις εταιρείες βγάζουν χρήματα – ένα σημαντικό σημείο για τους επενδυτές σε μια εποχή αύξησης των επιτοκίων, το οποίο καθιστά την υπόσχεση των μελλοντικών κερδών των τεχνολογικών εταιρειών λιγότερο ελκυστική από τα κέρδη στο εδώ και τώρα. Το 2022 η Garmin, η Dropbox και η MercadoLibre συγκέντρωσαν 974 εκατ. δολάρια, 553 εκατ. δολάρια και 480 εκατ. δολάρια, αντίστοιχα, σε καθαρά κέρδη, που αποτελούν ένα κλάσμα των 60 δισ. δολαρίων της Alphabet ή των 100 δισ. δολαρίων της Apple. Ωστόσο, τα λειτουργικά περιθώρια κέρδους της τριάδας φαίνονται υγιή για τις επιχειρήσεις έξυπνων ρολογιών, cloud και ηλεκτρονικού εμπορίου. Η κεφαλαιοποίηση της Garmin έχει τριπλασιαστεί από το 2015, σε πάνω από 20 δισ. δολάρια. Η MercadoLibre έχει πενταπλασιαστεί, στα 70 δισ. δολάρια. Η Dropbox αξίζει 10 δισεκατομμύρια δολάρια, που δεν απέχει πολύ από την κορύφωσή της εν μέσω της μανίας της εποχής της πανδημίας για τα πάντα ψηφιακά. Μίλησε κανείς για εξαφάνιση;
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
