THEPOWERGAME
Το χρήμα μπορεί να μοιάζει με οτιδήποτε. Στην αρχαία Κίνα τα χάλκινα μαχαίρια λειτουργούσαν ως μέσο πληρωμής. Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης οι Καλιφορνέζοι χρησιμοποιούσαν όστρακα αντί για μετρητά. Το 1970 οι Ιρλανδοί καταναλωτές αναγκάστηκαν, λόγω απεργίας των τραπεζών, να αρκεστούν σε IOUs γραμμένα σε χαρτί τουαλέτας. Όπως σοφά το έθεσε ο οικονομολόγος Hyman Minsky: «Ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει χρήμα -το θέμα είναι να γίνει αποδεκτό».
Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει σύντομα να αποδεχτούν το ευρώ τους με νέα μορφή. Σε έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η οποία ολοκληρώθηκε στα τέλη Αυγούστου, ζητήθηκε από τους ερωτηθέντες να επιλέξουν μεταξύ επτά θεμάτων, τα οποία κυμαίνονταν από το «χέρια: μαζί οικοδομούμε την Ευρώπη» έως «ποτάμια, πηγή ζωής στην Ευρώπη» και «η Ευρώπη μας είμαστε εμείς». Αναμένεται να ακολουθήσει σχεδιαστικός διαγωνισμός και το 2026 θα κυκλοφορήσουν τα καινούργια ευρώ.
Οι οικονομολόγοι θεωρούν το χρήμα ένα ουδέτερο μέσο συναλλαγής, αλλά οι εικόνες στα χαρτονομίσματα αποτελούν μερικά από τα πλέον αναπαραγόμενα σχέδια στον κόσμο. Για τις κυβερνήσεις είναι μια ευκαιρία να τοποθετήσουν προπαγάνδα στις τσέπες των υπηκόων τους και να περάσουν συγκεκριμένες ιδέες για το κράτος. Τα πουλιά, ένα άλλο πιθανό θέμα, συμβολίζουν την «ελεύθερη διακίνηση», λέει η ΕΚΤ, καθώς και τον εορτασμό της οδηγίας της ΕΕ για τα πτηνά, η οποία προστατεύει τη φύση. Η ρόδινη αυτή εικόνα της ευρωπαϊκής συνεργασίας έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα μηνύματα που στέλνονταν πριν από έναν αιώνα: το γερμανικό χαρτονόμισμα των 10.000 μάρκων που κυκλοφόρησε το 1922, παρουσίαζε ένα βαμπίρ, τη Γαλλία, το οποίο ρουφούσε το αίμα ενός Γερμανού εργάτη.
Οι αποβιώσαντες πρόεδροι στα χρήματα, όπως κάνει η Αμερική, ή οι μονάρχες, όπως η Βρετανία, είναι μια ελάχιστα ελκυστική επιλογή στην Ευρώπη. Ένα αλληλοσπαρασσόμενο μπλοκ 20 χωρών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για τις οποίες επινοήθηκε ο όρος «εθνικισμός», είναι απίθανο να ικανοποιηθεί με την εστίαση στους ηγέτες μιας χώρας, ακόμα και σε εκείνους που έχουν φύγει προ πολλού. Οι διάσημοι καλλιτέχνες, μια συζητήσιμη εναλλακτική λύση, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα καταλήξει σε μια διαφωνία σχετικά με το ποια ιδιοφυΐα μιας χώρας αξίζει το χαρτονόμισμα των 200 ευρώ, ποια θα καταλήξει στα 5 ευρώ και ποια απορρίπτεται εντελώς.
Η ΕΚΤ κατάφερνε προηγουμένως να παρακάμψει αυτά τα διλήμματα χρησιμοποιώντας φανταστικές γέφυρες, οι οποίες αναδείκνυαν τους παραδοσιακούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς της ηπείρου (μπαρόκ, νεοκλασικό κ.ο.κ.), χωρίς να ευνοούν τα μνημεία κάποιας χώρας έναντι των άλλων. Μέχρι που το Spijkenisse, στις Κάτω Χώρες, έφερε την ανατροπή. Το προάστιο του Ρότερνταμ μετέτρεψε τις εικόνες σε πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας βαμμένο σκυρόδεμα για να ταιριάζει με το χρώμα των χαρτονομισμάτων.
Όποιο κι αν είναι το τελικό προϊόν, τα μετρητά τείνουν προς εξαφάνιση. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, χρησιμοποιήθηκαν μόλις στο 59% των συναλλαγών σε ευρώ πέρυσι, από 72% τρία χρόνια πριν. Για πολλούς Ευρωπαίους, ιδίως τους νεότερους, τα χρήματα δεν έχουν πλέον τη μορφή χαρτιού ή κερμάτων, αλλά σχετίζονται με το τι εμφανίζει η οθόνη του smartphone. Τελικά, απ’ ό,τι φαίνεται, οι γραφίστες της Silicon Valley θα έχουν περισσότερο λόγο στην εμφάνιση του ευρώ από τους κεντρικούς τραπεζίτες της Φρανκφούρτης.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
