THEPOWERGAME
«Σήμερα έφτασα στην Μπολόνια της Ιταλίας και τώρα ξεκινάω για την Τοσκάνη. Ο καύσωνας δεν περιγράφεται. Αν τα πράγματα συνεχίσουν έτσι, αυτοί οι τουριστικοί προορισμοί δεν θα έχουν μέλλον μακροπρόθεσμα. Η κλιματική αλλαγή καταστρέφει τη νότια Ευρώπη. Μια εποχή φτάνει στο τέλος της». Αυτό το tweet στις αρχές Ιουλίου από τον Karl Lauterbach, υπουργό Υγείας της Γερμανίας, ακούστηκε άσχημα στην Ιταλία. Η υπουργός Τουρισμού της χώρας, Daniela Santanchè, ευχαρίστησε δηκτικά τον κ. Lauterbach που επέλεξε την Ιταλία για τις διακοπές του, δηλώνοντας παράλληλα ότι η ιταλική κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά την κλιματική αλλαγή και ότι η βιωσιμότητα αποτελεί ένα από τα κεντρικά στοιχεία της στρατηγικής της για τη διαχείριση του τουρισμού.
Ο κλάδος δεν είναι απλώς ένας σημαντικός συντελεστής της ιταλικής οικονομίας. Η Ευρώπη είναι η πιο επισκέψιμη περιοχή του πλανήτη, καθώς το 2022 υποδέχθηκε 585 εκατομμύρια, από τα 900 εκατομμύρια διεθνείς ταξιδιώτες του κόσμου. Επιπλέον, οι εγχώριοι παραθεριστές ξεπέρασαν τους ξένους στις διανυκτερεύσεις σε τουριστικά καταλύματα στην ΕΕ. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου παράδοξο που ο τομέας παράγει άμεσα το 5% του ΑΕΠ της ΕΕ και, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, έμμεσα πάνω από το 10%. Ορισμένες χώρες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις άμεσες και έμμεσες συνεισφορές των ταξιδιωτών, όπως η Κροατία (26% του ΑΕΠ), η Ελλάδα (18,5%), η Ισπανία (13,6%) και η Ιταλία (10%).
Οι αλλαγές στο κλίμα, που οδηγούν σε όλο και πιο αντίξοες καιρικές συνθήκες, θα μπορούσαν να επιφέρουν ισχυρό πλήγμα στην τουριστική βιομηχανία. Φέτος η νότια Ευρώπη πέρασε ένα ασυνήθιστα ταραγμένο καλοκαίρι. Ο ακραία ζεστός καιρός στην Ιταλία τον Ιούλιο συνέβαλε στις πυρκαγιές που κατέστρεψαν τη Σικελία, καθώς η θερμοκρασία στο Παλέρμο, την πρωτεύουσα του νησιού, σκαρφάλωσε κάποια στιγμή στους 47°C. Πιο βόρεια, οι χαλαζοθύελλες στη Λομβαρδία στοίχισαν αρκετές ζωές. Επίσης, τον Ιούλιο οι ελληνικές Αρχές αναγκάστηκαν να απομακρύνουν δεκάδες χιλιάδες τουρίστες από τη Ρόδο και την Κέρκυρα μετά τις πυρκαγιές που έπληξαν τα συγκεκριμένα νησιά. Αφού οι καύσωνες έκαψαν την Ισπανία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η Τενερίφη έδωσε μάχη με τις πυρκαγιές, που την περασμένη εβδομάδα ανάγκασαν χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Ισχυρές πλημμύρες έπληξαν τη νότια Αυστρία, την Κροατία και τη Σλοβενία.
Παρά την καταστροφή, η τουριστική βιομηχανία της Ιταλίας -και της Ευρώπης συνολικά- θα έχει φέτος ένα καλοκαίρι ρεκόρ, καθώς οι παραθεριστές επιστρέφουν δυναμικά μετά τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς της πανδημίας. Ελάχιστοι ακύρωσαν τα ταξίδια τους, παρά τους κινδύνους που μπορεί να ελλοχεύουν σε διάφορους προορισμούς. Σύμφωνα με την εταιρεία έρευνας αγοράς Demoskopika, αυτό το καλοκαίρι 68 εκατ. άνθρωποι θα έχουν κάνει διακοπές στην Ιταλία, με περίπου τους μισούς να φθάνουν από το εξωτερικό. Ο αριθμός των τουριστών φέτος μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και το ρεκόρ του 2019, όταν 743 εκατ. επισκέπτες έφτασαν σε ευρωπαϊκούς προορισμούς από άλλες χώρες. Σύμφωνα με τη γερμανική TUI, τον μεγαλύτερο ταξιδιωτικό όμιλο στον κόσμο, παρά τις υψηλότερες τιμές, οι κρατήσεις για το καλοκαίρι ήταν περίπου 6% υψηλότερες απ’ ό,τι πριν από έναν χρόνο.
Μπορεί όμως η ανάκαμψη να διαρκέσει αν οι τουρίστες φοβούνται τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα επόμενα χρόνια; Ο Harald Zeiss, εμπειρογνώμονας σε θέματα βιώσιμου τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών Harz στο Wernigerode, μιλάει εκ μέρους πολλών παρατηρητών του κλίματος όταν λέει ότι ο καιρός στην Ευρώπη θα γίνει θερμότερος και ξηρότερος και ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα γίνουν ακόμα πιο πιθανά στο μέλλον. Εκτός από τις τρομερές συνέπειες για τους πληθυσμούς που θα πληγούν από πλημμύρες ή πυρκαγιές, παράλληλα απειλούνται τα μέσα διαβίωσης όσων βασίζονται για εισόδημα και απασχόληση στον τουρισμό στις πληγείσες περιοχές.
Οι κλασικές οργανωμένες διακοπές all-inclusive στις παραλίες της Μεσογείου θα έχουν δύσκολη πορεία, προβλέπει ο κ. Zeiss. Υπολογίζει ότι η προοπτική της αφόρητης ζέστης θα αποτρέψει ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους και όσους έχουν παιδιά. Ο Torsten Kirstges, ένας άλλος ειδικός στον τουρισμό στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών Jade στο Wilhelmshaven, πιστεύει ότι, ενώ οι πυρκαγιές παραμένουν σποραδικές, οι ταξιδιώτες θα συνεχίσουν να συρρέουν προς τον νότο, ακόμα και τους καυτούς καλοκαιρινούς μήνες, τουλάχιστον για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ειδικά οι νέοι εξακολουθούν να θέλουν να ψήνονται στον ήλιο, λέει ο κ. Kirstges.
Το δέλεαρ της Μεσογείου πιθανότατα θα παραμείνει όσο οι εναλλακτικές δεν φαίνονται τόσο ελκυστικές. Οι βόρειοι προορισμοί, ιδίως η Βαλτική Θάλασσα, η Γερμανία, η ανατολική Ευρώπη και η Σκανδιναβία, ενδέχεται να παρουσιάσουν αύξηση της ζήτησης κατά την περίοδο αιχμής του καλοκαιριού. Ωστόσο, αυτοί οι προορισμοί δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα θέρετρα του Νότου, επειδή δεν έχουν υποδομές για μαζικό τουρισμό (τον οποίο πολλοί δεν θέλουν ούτως ή άλλως). Για τους δυνητικούς επισκέπτες ο καιρός είναι πολύ απρόβλεπτος το καλοκαίρι. Όμως, οι ταξιδιωτικές τάσεις αλλάζουν, έστω και αργά. Στη δεκαετία του 1950 οι αγαπημένες διακοπές των Γερμανών ήταν ένα ταξίδι στην Αυστρία. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 η Ισπανία πήρε τη σκυτάλη. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο τουρισμός στην Ευρώπη σε 30 χρόνια θα είναι διαφορετικός απ’ ό,τι είναι σήμερα.
Ο κλάδος έχει ενταχθεί στις ευρύτερες υποσχέσεις των επιχειρήσεων να πετύχουν τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, στοχεύοντας σε μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050. Η TUI, για παράδειγμα, θέλει να είναι κλιματικά ουδέτερη σε όλες τις δραστηριότητές της και την εφοδιαστική της αλυσίδα έως το 2050. Ωστόσο, τέτοιες προσπάθειες των επιχειρήσεων για τον μετριασμό των επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη θα έχουν μικρό συνολικό αντίκτυπο. Το πιο σημαντικό είναι ότι ο τουρισμός θα πρέπει να προσαρμοστεί στην κλιματική αλλαγή.
Βραχυπρόθεσμα, πρόκειται για μέτρα όπως η αυστηρή διαχείριση των υδάτινων πόρων, όπου αυτοί γίνονται όλο και πιο σπάνιοι, τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για ακραία καιρικά φαινόμενα και η παράταση των περιόδων διακοπών, λέει ο Thomas Ellerbeck, επικεφαλής υπεύθυνος βιωσιμότητας της TUI. Η εταιρεία του, για παράδειγμα, παρατείνει την περίοδο κρατήσεων για την Ελλάδα μέχρι τον Νοέμβριο. Ο κ. Kirstges πιστεύει ότι πολύ περισσότερα ξενοδοχεία στη Μεσόγειο θα εγκαταστήσουν κλιματισμό (με ηλιακή ενέργεια), ψύκτες νερού και άλλα παρόμοια. Οι τουρίστες μπορεί να προσαρμοστούν βγαίνοντας έξω τα πρωινά και τα βράδια για να αποφύγουν τον μεσημεριανό καύσωνα.
Μακροπρόθεσμα, κάποια μεταστροφή από τις χρυσές αμμουδιές της Μεσογείου στις παραλίες της Βαλτικής είναι αναπόφευκτη. Υπάρχει όμως και μια χρυσή τομή για τους παραθεριστές, που είτε θα ανακαλύψουν την απροσδόκητη ομορφιά των παραλιών της Βαλτικής, είτε μπορεί να πάνε νότια σε διαφορετικές εποχές του χρόνου. Η μετατόπιση ορισμένων τουριστών προς την άνοιξη ή το φθινόπωρο θα βοηθήσει με τον συνωστισμό, που έχει γίνει τόσο ενοχλητικός για τους κατοίκους και τους επισκέπτες που επιθυμούν να εντρυφήσουν στον πολιτισμό του Ντουμπρόβνικ, της Βενετίας, της Βαρκελώνης ή άλλων θαυμάτων της νότιας Ευρώπης με σχετική ηρεμία.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
