THEPOWERGAME
Ο Maniac, ένας υπολογιστής που σχεδιάστηκε στο Princeton μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορούσε να εκτελέσει 10.000 υπολογισμούς το δευτερόλεπτο. Αυτή η εξαιρετική ισχύς εφαρμόστηκε σε δύο βασικά προβλήματα: τη μοντελοποίηση των θερμοπυρηνικών εκρήξεων και τον καιρό της Γης. Οι δημιουργοί της μηχανής θεώρησαν ότι ήταν οι δύο σημαντικότερες εφαρμογές που μπορούσαν να σκεφτούν.
Ο Maniac θα χρειαζόταν ολόκληρη την ιστορία του σύμπαντος, που διήρκεσε 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, για να εκτελέσει τόσους υπολογισμούς όσους μπορεί να κάνει ο σημερινός ταχύτερος υπολογιστής σε μία ώρα. Αν και οι ικανότητες και η εμβέλειά τους έχουν αυξηθεί, οι σημερινοί υπερυπολογιστές εξακολουθούν να αφιερώνουν μεγάλο μέρος της χωρητικότητάς τους στα όπλα και τις καιρικές συνθήκες. Η συμβολή τους στον σχεδιασμό της βόμβας υδρογόνου προσθέτει ελάχιστα στην καθημερινή ζωή των περισσότερων, πέρα από έναν υποβόσκοντα φόβο. Ωστόσο, η συμβολή τους στον καιρό σε εγκαταστάσεις πρόβλεψης σε όλο τον κόσμο βρίσκει πρακτική εφαρμογή σχεδόν παντού.
Έρευνες της Παγκόσμιας Τράπεζας και άλλων φορέων υπολογίζουν τα οφέλη της αριθμητικής πρόγνωσης του καιρού σε 162 δισ. δολάρια ετησίως. Η επιτυχία της πιστοποιείται από κάθε σύγχρονο αγρότη ή στρατιωτικό διοικητή. Μπορεί επίσης να γίνει αισθητή στην καθημερινή ζωή. Από κανένα smartphone δεν λείπουν τα εικονίδια με τον ήλιο, τη βροχή, τον άνεμο ή τα σύννεφα. Η απόφαση να αφήσει κανείς την ομπρέλα στο σπίτι με τη συμβουλή της πρόγνωσης δεν είναι πλέον απαραίτητα ο θρίαμβος της ελπίδας έναντι της εμπειρίας.
Η μηχανική μάθηση και άλλες μορφές τεχνητής νοημοσύνης θα βελτιώσουν περαιτέρω τα πράγματα. Οι υπερυπολογιστές που χρησιμοποιούνται για την αριθμητική πρόγνωση του καιρού (NWP) υπολογίζουν τον καιρό της επόμενης ημέρας με βάση τις τρέχουσες συνθήκες, τους νόμους της φυσικής και διάφορους κανόνες. Κάτι τέτοιο σε υψηλή ανάλυση καταναλώνει υπολογισμούς ανά τρισεκατομμύριο για παιγνίδι. Τώρα τα συστήματα μηχανικής μάθησης, που εκπαιδεύονται απλώς με βάση τα δεδομένα καιρού του παρελθόντος, μπορούν να ανταποκρίνονται λίγο-πολύ στις προβλέψεις τους, τουλάχιστον από ορισμένες απόψεις. Αν οι πρόοδοι στην τεχνητή νοημοσύνη αλλού αποτελούν οδηγό, σε αυτόν τον τομέα βρισκόμαστε μόνο στην αρχή.
Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις η προσέγγιση της τεχνητής νοημοσύνης φαίνεται να είναι σε θέση να αποκαλύψει πτυχές της συμπεριφοράς του καιρού που η αριθμητική πρόγνωση του καιρού δεν μπορεί να προσεγγίσει μόνο με υπολογισμούς. Επιπλέον, το χαμηλότερο κόστος της τεχνητής νοημοσύνης θα προσελκύσει νεοεισερχόμενους στον τομέα της πρόγνωσης. Αναμένεται ότι θα φέρουν προϊόντα εξαιρετικά προσαρμοσμένα στις ανάγκες των πελατών και νέες ιδέες που θα ανοίξουν νέες αγορές.
Για να αξιοποιηθούν στο έπακρον οι δυνατότητες πρέπει να γίνουν τρεις κινήσεις. Η πρώτη είναι να διασφαλιστεί ότι ο υγιής ανταγωνισμός δεν θα διαβρώσει τις βασικές υποδομές. Οι κυρίως κυβερνητικοί οργανισμοί που κυριαρχούν στην αριθμητική πρόγνωση του καιρού καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια να αφομοιώσουν τις παρατηρήσεις απ’ όλο τον κόσμο σε συνεκτικές αναπαραστάσεις του καιρού που χρειάζονται τα μοντέλα τους. Το κόστος αυτό μπορεί να καλυφθεί με την πώληση προγνώσεων υψηλής αξίας σε εξειδικευμένες αγορές.
Για να κάνουν την καλύτερη δυνατή δουλειά, τα συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης θα πρέπει να εκπαιδευτούν στα δεδομένα αυτών των αναπαραστάσεων. Ωστόσο, αυτή η καλύτερη δουλειά θα υποβαθμίσει σχεδόν σίγουρα ορισμένα από τα προϊόντα των σημερινών προβλέψεων. Έτσι, πρέπει να βρεθεί ένα modus vivendi, σύμφωνα με το οποίο η γενναιοδωρία όσον αφορά τα δεδομένα που χρειάζονται οι νεοεισερχόμενοι για να εκπαιδεύσουν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης δεν θα οδηγήσει τους υπάρχοντες παίκτες στο να χάσουν χρήματα. Στην αντίθετη περίπτωση, θα μπορούσαν να απειληθούν τα σχολαστικά στημένα συστήματα που χρησιμοποιούν για να μετατρέψουν την παρατήρηση και τους υπολογισμούς σε σύνολα δεδομένων στα οποία βασίζονται τα συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης και ο κόσμος, τουλάχιστον προς το παρόν.
Η δεύτερη κίνηση που πρέπει να γίνει είναι να συνδυαστούν η Τεχνητή Νοημοσύνη και η αριθμολαγνεία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Προς το παρόν δεν είναι δυνατόν να τρέξουμε κλιματικά μοντέλα με την ανάλυση που χρησιμοποιείται για την πρόγνωση του καιρού. Το νέο υλισμικό που κατασκευάζεται για συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να βοηθήσει (η Nvidia, μια εταιρεία κατασκευής τσιπ, έχει δείξει ενδιαφέρον). Και η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για την αναζήτηση προτύπων στις προβλέψεις που παράγουν αυτά τα μοντέλα, καθιστώντας τα πιο κατατοπιστικά, και ως διεπαφή που καθιστά τις γνώσεις τους πιο προσιτές σε μη ειδικούς.
Πριν το όλο εγχείρημα μετατραπεί σε πρόβλημα, απαιτείται καλύτερη πρόσβαση στο εδώ και τώρα. Το 2019 η Παγκόσμια Επιτροπή για την Προσαρμογή ανέφερε ότι η προειδοποίηση 24 ωρών για ένα καταστροφικό καιρικό φαινόμενο θα μπορούσε να μειώσει τις ζημιές κατά 30% και ότι μια επένδυση 800 εκατ. δολαρίων σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για τις αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορούσε να αποτρέψει ετήσιες απώλειες ύψους 3-16 δισ. δολαρίων. Αντίστοιχα, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός έχει θέσει ως προτεραιότητά του, έως το 2027, την «έγκαιρη προειδοποίηση για όλους». Ο επικεφαλής του, Petteri Taalas, υποστηρίζει ότι, δεδομένου ότι τρεις στους τέσσερις ανθρώπους στον κόσμο διαθέτουν κινητά τηλέφωνα, είναι εξωφρενικό μόνο οι μισές χώρες να διαθέτουν συστήματα προειδοποίησης καταστροφών.
Ας σώσουμε μερικές ζωές
Για να διορθωθεί αυτή η αστοχία δεν απαιτούνται καινοτομίες, παρά μόνο κάποιες μέτριες επενδύσεις, λεπτομερής σχεδιασμός, εστιασμένη συζήτηση και αρκετή πολιτική αποφασιστικότητα για να ξεπεραστούν τα αναπόφευκτα θεσμικά εμπόδια. Άλλωστε, δεν μιλάμε για μια προσπάθεια στην προ του Προμηθέα εποχή των γεννητόρων του Maniac. Δεν θα φέρει την φωτιά στον κόσμο, ούτε θα διαμορφώσει τους τρόπους με τους οποίους ήδη σιγοκαίει. Μιλάμε όμως για μια προσπάθεια που μπορεί να σώσει χιλιάδες ζωές και εκατομμύρια βιοποριστικά μέσα.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
