THEPOWERGAME
Ο Sir Tony Blair είναι 70 ετών. Έχουν περάσει 29 χρόνια από τότε που έγινε ηγέτης των Εργατικών και 16 από τότε που αποχώρησε από την Downing Street. Ωστόσο, εξακολουθεί να δίνει τη φοβερότερη, πιο εκθαμβωτική παράσταση στη βρετανική πολιτική. Το συνέδριο «Το μέλλον της Βρετανίας», που διοργάνωσε το Ινστιτούτο του για την Παγκόσμια Αλλαγή στο Λονδίνο στις 18 Ιουλίου, είχε την αισθητική ενός λανσαρίσματος της Apple και τον κατάλογο ομιλητών του Νταβός. Το ακροατήριο περιελάμβανε γερασμένους υπουργούς των Νέων Εργατικών με την αφρόκρεμα των υποψήφιων βουλευτών για το 2024 (τους πολύ έξυπνους και πολύ πιστούς), για τους οποίους ο Sir Tony αντιπροσώπευε την παιδική τους ηλικία. Η εκδήλωση προσέφερε ένα αδυσώπητα αισιόδοξο όραμα για μια εκσυγχρονιζόμενη Βρετανία, γεμάτη ελπίδα και τεχνολογία.
Και, έπειτα από μια μακρά περίοδο απογοήτευσης, μεγάλο μέρος του κόμματός του είναι και πάλι γοητευμένο. Ο Sir Tony αποκηρύχτηκε κυρίως λόγω της εισβολής στο Ιράκ και επειδή φάνηκε απρόθυμος να υποστεί συμβιβασμούς σε υψηλά ιδανικά που απαιτεί η εκλογική επιτυχία. Οι διάδοχοί του -ο Gordon Brown, ο Ed Miliband και ο Jeremy Corbyn- εκπόνησαν τα δικά τους σχέδια ενάντια στα δικά του, με αποτέλεσμα την εκλογική ήττα. Το ίδιο έκανε και ο Sir Keir Starmer, ο οποίος διεκδίκησε την ηγεσία το 2020 με μια ανοιχτά αντι-Μπλερνική πλατφόρμα υψηλότερων φόρων για τους πλούσιους, κρατικής ιδιοκτησίας και «όχι άλλων παράνομων πολέμων».
Αυτές τις μέρες ο Sir Keir ενδύεται τα ρούχα του Sir Tony. Έχει υιοθετήσει τα σημεία αναφοράς των Νέων Εργατικών: μεταρρυθμίσεις για την αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα, κάθετος απέναντι στο έγκλημα και την άμυνα, “Prawn Cocktail Offensive” [Prawn Cocktail Offensive ήταν το περιφρονητικό όνομα που δόθηκε στην επιτυχία του Βρετανικού Εργατικού Κόμματος να κερδίσει την εμπιστοσύνη και την υποστήριξη από τον χρηματοπιστωτικό τομέα του Ηνωμένου Βασιλείου τη δεκαετία του 90, ενώ βρισκόταν στην αντιπολίτευση] έναντι των επιχειρήσεων. Δανείζεται επίσης τις ρήσεις του Sir Tony («η πολιτική πτέρυγα του βρετανικού λαού», «σκληρή αντιμετώπιση του εγκλήματος», «σκληρή αντιμετώπιση των αιτιών του εγκλήματος»). Και τις χωρίς λόγια προτάσεις του («Σεβασμός – ο οδηγός μου. Αξιοποίηση των φιλοδοξιών – ο σκοπός μου»).
Οι δύο άνδρες μιλούν συχνά, αλλά αυτή ήταν η πρώτη τους κοινή δημόσια εμφάνιση. Πρόκειται για μια αμοιβαία δημόσια ευλογία. Ο Sir Keir προσδιόρισε τις προτεραιότητές του ως «ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη», ως φόρο τιμής στην «εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση» του Sir Tony. Ο Sir Tony, εν τω μεταξύ, είπε στον Sir Keir ότι οδήγησε το κόμμα από το χείλος της καταστροφής πολύ κοντά στο να γίνει κυβέρνηση. «Έκανες καταπληκτική δουλειά», είπε.
Ο Sir Tony «βρίσκεται σε ένα λυτρωτικό τόξο», λέει ο John McTernan, πρώην πολιτικός γραμματέας του. Τα σημερινά δεινά της Βρετανίας οδήγησαν το κόμμα να εκτιμήσει διαφορετικά τα επιτεύγματά του να κρατήσει την οικονομία και τα νοσοκομεία σε λειτουργία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν έκανε πιο ισχυρή την υπόθεση του Ιράκ, αλλά αναίρεσε την ευρέως διαδεδομένη εχθρότητα προς την Αμερική, τον παρεμβατισμό και τη βιομηχανία όπλων που ακολούθησε. Παραμένει ασυναγώνιστος στην ικανότητά του για συνοπτική διάγνωση και συνταγογράφηση. (Είναι ρίσκο για τον αδέξιο, βαρετό Sir Keir να εμφανίζεται δίπλα του, λένε περισσότεροι από ένας σύνεδροι). Πάνω απ’ όλα, λένε οι κύκλοι του Sir Keir, τον συμπαθούν επειδή ο Sir Tony είναι ένας νικητής, που πιστεύει περισσότερο στη δύναμη, παρά στη διαμαρτυρία.
Τα μαγαζιά πολιτικής του Westminster είναι συχνά φτωχά και παρηκμασμένα μέρη, με στιγμιαίο καφέ σε υπόγειους χώρους. Η ομάδα του Sir Tony έχει χρήματα, διασυνδέσεις και εντυπωσιακά καλό φαγητό. Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, έστειλε στο συνέδριο μια βιντεοσκοπημένη ομιλία. Ο Αμερικανός διπλωμάτης Henry Kissinger ηχογράφησε μια συνέντευξη για την Κίνα. Πολλά αφεντικά εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης έλαβαν τον λόγο. Στο εξωτερικό, το Ινστιτούτο του λειτουργεί ως σύμβουλος για κυβερνήσεις στην Αφρική και την Ασία και αντλεί έσοδα από διεθνείς οργανισμούς. Έχει επεκταθεί ραγδαία: έχει πάνω από 800 άτομα προσωπικό και το 2021 δήλωσε έσοδα ύψους 81 εκατ. δολαρίων. Αντίθετα, το Policy Exchange, μία από τις μεγαλύτερες δεξαμενές σκέψης των Συντηρητικών, δήλωσε πέρυσι ότι είχε 24 άτομα προσωπικό και έσοδα μόλις κάτω από 4 εκατ. λίρες.
Ο βρετανικός βραχίονας της οργάνωσης του Sir Tony είναι φαινομενικά ανεξάρτητος και διακομματικός, αλλά προφανώς συμβαδίζει με την ατζέντα του Sir Keir. Πολλά από τα στελέχη του αναμένουν δουλειές στα παρασκήνια μιας μελλοντικής κυβέρνησης των Εργατικών. Οι απαντήσεις του για την τραγική παραγωγικότητα της Βρετανίας είναι ένα μείγμα πεζών (μεταρρύθμιση των κανόνων σχεδιασμού και στενή συνεργασία με την ΕΕ) και τεχνο-αισιόδοξων (μαζική ψηφιοποίηση των κυβερνητικών υπηρεσιών) λύσεων. Ο Sir Tony μπαίνει στα ζιζάνια των εκθέσεων και στέλνει μακροσκελή υπομνήματα για το «Πού βρίσκεται η Βρετανία», λένε οι υπάλληλοι. Ο στόχος είναι να διευρύνει τους ορίζοντες ενός επιφυλακτικού Εργατικού Κόμματος: να αναρωτηθεί γιατί το ΕΣΥ δεν πρέπει να έχει την αναλυτική ικανότητα της Google και τους χρόνους παράδοσης της Amazon. Γύρω από την αίθουσα υπάρχουν γραφικά, που δείχνουν μια φουτουριστική Βρετανία με τρένα με γυάλινη οροφή και πόλεις που λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια.
Ο Sir Keir γνέφει. Αλλά και οι δύο άνδρες αναγνωρίζουν ότι μια κυβέρνηση Starmer δεν θα κληρονομούσε καμία από τις ευνοϊκές συνθήκες που στήριζαν τις μεγάλες δαπάνες των Νέων Εργατικών (τον Δεκέμβριο του 1997 ο Jonathan Powell, προσωπάρχης του Sir Tony, του έστειλε ένα υπόμνημα που τον προειδοποιούσε για τις γελοία ασήμαντες ανησυχίες της εποχής: μια διαμάχη για το κυνήγι αλεπούδων, η κατάσταση του θόλου της χιλιετίας, η ανησυχία ότι η οικονομική ανάπτυξη θα μπορούσε να αποδειχθεί υπερβολικά ισχυρή). Το είδος των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων που αγκάλιασαν οι Νέοι Εργατικοί -αποκέντρωση, νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα- μοιάζει πλέον σπανιότερο. Το γεωπολιτικό σκηνικό είναι πολύ πιο επικίνδυνο, ενώ η δημόσια αισιοδοξία που ο Sir Tony δημιούργησε έχει αντικατασταθεί από ψυχρό κυνισμό απέναντι σε μια ολόκληρη πολιτική τάξη. «Δύσκολοι καιροί», λέει ο Sir Tony, χαμογελώντας σιβυλλικά.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
