THEPOWERGAME
Δεν είναι όλες οι αναδυόμενες αγορές σαν την Τουρκία. Όλες όμως πρέπει να παραδειγματιστούν.
Το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης δεν ανοίγει πριν από τις 10πμ, μια πιο πολιτισμένη ώρα από τα περισσότερα χρηματιστήρια.
Άρα στις 22 Μαρτίου οι επενδυτές είχαν χρόνο ώστε να προετοιμαστούν προτού ανακαλύψουν το τίμημα της απερίσκεπτης απόφασης του Προέδρου Recep Tayyip Erdogan να καθαιρέσει, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, τον διαπρεπή διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, Naci Agbal.
Οι μαζικές ρευστοποιήσεις προκάλεσαν αυτόματα, μέσα στα 45 πρώτα λεπτά της συνεδρίασης, δύο φορές την αναστολή των συναλλαγών.
Σε συνδυασμό με τη βαθιά πτώση της λίρας, οι μετοχές της Τουρκίας σημείωσαν, έως το τέλος της ημέρας, πτώση άνω του 16% σε όρους δολαρίου.
Η Τουρκία, την τελευταία δεκαετία, σημείωσε ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης από τις περισσότερες αναδυόμενες αγορές και πέρυσι κατάφερε ακόμη και να σημειώσει μια συγκρατημένη επέκταση.
Όμως, καθώς το κόμμα του κ. Erdogan έχει συσσωρεύσει δύναμη και θράσος, έχει διαβρώσει τους θεσμικούς περιορισμούς που κάποτε διασφάλιζαν την οικονομική σταθερότητα, συμπεριλαμβανομένης της αυτονομίας της κεντρικής τράπεζας.
Ο κ. Agbal καθαιρέθηκε απροσχημάτιστα επειδή προσπαθούσε με κάθε τρόπο να σταματήσει τον πληθωρισμό.
Ο προκάτοχός του απολύθηκε επειδή δεν κατάφερε να σταθεροποιήσει τη λίρα.
Ο κ. Erdogan δεν έχει ακόμη καταλάβει ότι η κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να λύσει το ένα χωρίς να διαχειριστεί το άλλο. Μέχρι στιγμής έχει απομακρύνει τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας μέσα σε δύο χρόνια.
Οι μακροοικονομικές αναταράξεις και οι παρεμβάσεις του κ. Erdogan αντικατοπτρίζουν τόσο τη διανοητική του σύγχυση όσο και τις αλλοπρόσαλλες απαιτήσεις των υποστηρικτών του.
Η κατασκευαστική βιομηχανία της Τουρκίας, η οποία εξασφαλίζει ανάπτυξη και θέσεις εργασίας, ακμάζει χάρη στις εύκολες πιστώσεις.
Αυτό μεταφράζεται σε πληθωρισμό και σε απώλειες για τη λίρα.
Όμως οι Τούρκοι, ιδίως οι έμποροι και οι μικροεπιχειρηματίες, που διατηρούν μεγάλο μέρος των χρημάτων τους σε δολάρια ή ευρώ, αντιτίθενται σθεναρά στους ελέγχους των συναλλαγών.
Το αποτέλεσμα είναι ασταθές νόμισμα και ασταθείς τιμές.
Η Τουρκία προσπαθεί να μιμηθεί την αναπτυξιακή στρατηγική της Κίνας (η οποία διαθέτει κρατικές πιστώσεις για επενδύσεις σε ακίνητα και υποδομές) χωρίς να διαθέτει τους πειθήνιους καταθέτες και τις εγκλωβισμένες αποταμιεύσεις της.
Αυτό είναι ένα βάρος που η Τουρκία πρέπει να επωμιστεί από μόνη της.
Ωστόσο, τα προβλήματα της χώρας αντικατοπτρίζουν παράλληλα τις ευρύτερες ανησυχίες που γενικά βαρύνουν τις αναδυόμενες αγορές.
Η αύξηση των επιτοκίων που κόστισε στον κ. Agbal την θέση του ήταν εν μέρει απάντηση σε μια κοινή απειλή.
Καθώς η παγκόσμια οικονομία αναζωπυρώνεται, οι τιμές των βασικών προϊόντων ανακάμπτουν και οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων αυξάνονται, έτσι οι αναδυόμενες αγορές θα μπορούσαν να αρχίσουν να αντιμετωπίζουν πιέσεις.
Ο πληθωρισμός θα κινηθεί μηχανικά υψηλότερα καθώς οι συγκρατημένες τιμές του προηγούμενου έτους φέτος παραχωρούν τη θέση τους σε ένα πιο φυσιολογικό μοτίβο.
Εάν αυτή η άνοδος των τιμών εγείρει προσδοκίες για διατηρήσιμο μελλοντικό πληθωρισμό, οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να ανταποκριθούν, όπως έκανε η κεντρική τράπεζα της Βραζιλίας την περασμένη εβδομάδα όταν αύξησε τα επιτόκια περισσότερο από το αναμενόμενο.
Εάν δεν το κάνουν, ο πληθωρισμός θα αρχίσει εκτινάσεται.
Ευτυχώς, οι κάτοχοι περιουσιακών στοιχείων στις αναδυόμενες αγορές μπορούν να νιώθουν μια κάποια ασφάλεια.
Στις περισσότερες άλλες μεγάλες αγορές, οι κεντρικές τράπεζες διαθέτουν περισσότερη αξιοπιστία την οποία και μπορούν να αξιοποιήσουν.
Η ευυπόληπτη επικεφαλής της νομισματικής πολιτικής της Ρωσίας βρίσκεται στη θέση της σχεδόν οκτώ χρόνια.
Η Βραζιλία μόλις ψήφισε νόμο που επισημοποιεί την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας.
Ο μέσος πληθωρισμός των 27 μελών του δείκτη αναφοράς μετοχών MSCI αναδυόμενων αγορών είναι περίπου στο 4% μόνο, ενώ ο αντίστοιχος της Τουρκίας είναι πάνω από 15%.
Πράγματι, σε χώρες όπως η Ταϊλάνδη και η Μαλαισία, οι τιμές εξακολουθούν να μειώνονται.
Εν μέρει επειδή η λίρα δεν μπορεί να διατηρήσει την αξία της, η Τουρκία εξαρτάται επίσης ασυνήθιστα από το δανεισμό σε άλλα νομίσματα.
Συνδυαστικά, τα χρέη σε ξένο νόμισμα της κυβέρνησης, των τραπεζών και των εταιρειών της, στο τέλος του 2020, ανήλθαν σε πάνω από το 80% του ΑΕΠ. Στη Βραζιλία το ποσοστό ήταν το μισό.
Για όλους αυτούς τους λόγους, οι άλλες αναδυόμενες αγορές θα πρέπει να είναι σε θέση να αντέξουν οποιεσδήποτε προσωρινές επιπτώσεις από τους κλυδωνισμούς στην Τουρκία.
Ωστόσο, θα πρέπει να διδαχθούν απ’ όσα της συμβαίνουν: εάν βασίζεσαι στο ξένο κεφάλαιο, είναι επικίνδυνο να υπονομεύεις την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, ιδιαίτερα όταν τα παγκόσμια επιτόκια αυξάνονται.
Οι επενδυτές των αναδυόμενων αγορών θα αντιμετωπίσουν την Τουρκία ως μια ατυχή εξαίρεση, όσο οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των αναδυόμενων αγορών φαίνονται να μαθαίνουν από το ατυχές παράδειγμα της.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
