THEPOWERGAME
Πέρυσι 1,2 εκατομμύριο άνθρωποι μετακόμισαν στη Βρετανία -σχεδόν σίγουρα οι περισσότεροι που έχουν μετακομίσει ποτέ. Η καθαρή μετανάστευση (δηλαδή οι εισερχόμενοι μετανάστες μείον τους εξερχόμενους) προς την Αυστραλία είναι σήμερα διπλάσια απ’ ό,τι πριν από την πανδημία. Ο αντίστοιχος αριθμός της Ισπανίας έφτασε πρόσφατα σε ιστορικό υψηλό. Σχεδόν 1,4 εκατ. άνθρωποι αναμένεται να μετακινηθούν προς την Αμερική φέτος, ένα τρίτο περισσότερο απ’ ό,τι πριν από την πανδημία. Το 2022 η καθαρή μετανάστευση προς τον Καναδά ήταν υπερδιπλάσια από το προηγούμενο ρεκόρ. Στη Γερμανία ήταν ακόμα υψηλότερη απ’ ό,τι κατά τη διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης του 2015. Ο πλούσιος κόσμος στο σύνολό του βρίσκεται εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου μεταναστευτικής έκρηξης. Ο πληθυσμός του που έχει γεννηθεί στο εξωτερικό αυξάνεται ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία (βλ. διάγραμμα 1).
Τι σημαίνει αυτό για την παγκόσμια οικονομία; Πριν από λίγο καιρό φαινόταν ότι πολλές πλούσιες χώρες είχαν κινηθεί αποφασιστικά κατά της μαζικής μετανάστευσης. Το 2016 οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ του Brexit και στη συνέχεια οι Αμερικανοί υπέρ του Donald Trump -και τα δύο πολιτικά σχέδια είχαν έντονα αντιμεταναστευτικά χαρακτηριστικά. Στο παγκόσμιο κύμα λαϊκισμού που ακολούθησε, πολιτικοί από την Αυστραλία έως την Ουγγαρία υποσχέθηκαν να πατάξουν τη μετανάστευση. Στη συνέχεια τα σύνορα έκλεισαν λόγω πανδημίας. Η μετανάστευση σταμάτησε ή σε κάποιες περιπτώσεις ακολούθησε αντίστροφη πορεία, καθώς κάποιοι αποφάσισαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Μεταξύ 2019 και 2021 οι πληθυσμοί του Κουβέιτ και της Σιγκαπούρης, χώρες που συνήθως δέχονται πολλούς μετανάστες, μειώθηκαν κατά 4%. Το 2021 ο αριθμός των μεταναστών από την Αυστραλία ξεπέρασε τον αριθμό των μεταναστών στη χώρα για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1940.
Σε ορισμένα μέρη η αύξηση της μετανάστευσης επανέφερε την αίσθηση της κανονικότητας. Το αλλοδαπό εργατικό δυναμικό της Σιγκαπούρης επέστρεψε πρόσφατα στο προπανδημικό του επίπεδο. Σε άλλα μέρη η αλλαγή φαίνεται καταλυτική. Δείτε, για παράδειγμα, το Νιουφάουντλαντ και Λαμπραντόρ, τη δεύτερη μικρότερη σε πληθυσμό επαρχία του Καναδά, όπου εδώ και πολύ καιρό κατοικούν άνθρωποι ιρλανδοκαθολικής καταγωγής -με την ανάλογη προφορά. Η καθαρή μετανάστευση στην επαρχία είναι πάνω από 20 φορές μεγαλύτερη από τα προπανδημικά «φυσιολογικά» επίπεδα. Το Σεντ Τζονς, η πρωτεύουσα, κάποτε αρκετά ομοιογενής, μοιάζει περισσότερο με το Τορόντο κάθε φορά που την επισκέπτεστε. Το Heart’s Delight, ένα μικρό αγροτικό χωριό, έχει πλέον ουκρανικό φούρνο, το Borsch. Η τοπική κυβέρνηση δημιουργεί ένα γραφείο στην Μπανγκαλόρ για να βοηθήσει στην πρόσληψη νοσηλευτών.
Οι νέες αφίξεις στο Νιουφάουντλαντ αποτελούν μικρογραφία εκείνων που υπάρχουν αλλού στον πλούσιο κόσμο. Πολλές εκατοντάδες Ουκρανοί κατέφθασαν στο νησί -ένα μικρό ποσοστό των εκατομμυρίων που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα μετά την εισβολή της Ρωσίας. Οι Ινδοί και οι Νιγηριανοί φαίνεται επίσης να μετακινούνται σε μεγάλους αριθμούς. Πολλοί μιλούν αγγλικά, ενώ πολλοί έχουν ήδη οικογενειακές διασυνδέσεις σε πλουσιότερες χώρες, ιδίως στη Βρετανία και τον Καναδά.
Μέρος της αύξησης της μετανάστευσης οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι αναπληρώνουν τον χαμένο χρόνο. Πολλοί μετανάστες απέκτησαν βίζα το 2020 ή το 2021, αλλά πραγματοποίησαν το ταξίδι τους αφού χαλάρωσαν οι περιορισμοί για την πανδημία. Ωστόσο, ο γεννημένος στο εξωτερικό πληθυσμός του πλούσιου κόσμου -που ξεπερνά κατά πολύ τα 100 εκατ. άτομα- είναι τώρα πάνω από την τάση που είχε πριν από την κρίση, γεγονός που υποδηλώνει ότι κάτι άλλο συμβαίνει.
Η φύση της οικονομίας μετά την πανδημία αποτελεί μεγάλο μέρος της εξήγησης. Η ανεργία στον πλούσιο κόσμο, στο 4,8%, δεν υπήρξε τόσο χαμηλή εδώ και δεκαετίες. Οι εταιρείες ψάχνουν απεγνωσμένα για προσωπικό, με τις κενές θέσεις εργασίας να βρίσκονται κοντά στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Έτσι, οι άνθρωποι από το εξωτερικό έχουν καλό λόγο να ταξιδεύουν. Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες μπορεί να είναι ένας ακόμα παράγοντας. Μια βρετανική λίρα αγοράζει περισσότερες από 100 ινδικές ρουπίες, έναντι 90 το 2019. Από τις αρχές του 2021 το μέσο νόμισμα των αναδυόμενων αγορών έχει υποτιμηθεί κατά περίπου 4% έναντι του δολαρίου. Αυτό επιτρέπει στους μετανάστες να στέλνουν περισσότερα χρήματα στην πατρίδα τους απ’ ό,τι πριν.
Παράλληλα, πολλές κυβερνήσεις προσπαθούν να προσελκύσουν περισσότερους ανθρώπους. Ο Καναδάς έχει ξεκάθαρο στόχο να υποδεχθεί 1,5 εκατ. νέους κατοίκους μεταξύ 2023 και 2025. Η Γερμανία και η Ινδία υπέγραψαν πρόσφατα συμφωνία που επιτρέπει σε περισσότερους Ινδούς να εργαστούν και να σπουδάσουν στη Γερμανία. Η Αυστραλία αυξάνει το χρονικό διάστημα που ορισμένοι φοιτητές μπορούν να εργαστούν μετά την αποφοίτησή τους, από δύο σε τέσσερα χρόνια. Η Βρετανία υποδέχθηκε πάνω από 100.000 κατοίκους του Χονγκ Κονγκ, που ήθελαν να ξεφύγουν από την κινεζική καταπίεση. Πολλές χώρες διευκόλυναν την είσοδο των Ουκρανών. Ακόμα και χώρες που μέχρι πρότινος ήταν εχθρικές προς τη μετανάστευση, όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη ευμένεια τους ξένους, καθώς προσπαθούν να διαχειριστούν τις επιπτώσεις της γήρανσης του πληθυσμού.
Οι οικονομίες που υποδέχονται πολλούς μετανάστες τείνουν να επωφελούνται μακροπρόθεσμα. Ας δούμε την Αμερική. Οι ξένοι φέρνουν μαζί τους νέες ιδέες. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Pierre Azoulay του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης και των συνεργατών του, οι μετανάστες στην Αμερική έχουν περίπου 80% περισσότερες πιθανότητες να ιδρύσουν επιχειρήσεις απ’ ό,τι οι γηγενείς. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι μετανάστες συμβάλλουν επίσης στην οικοδόμηση εμπορικών και επενδυτικών δεσμών μεταξύ της χώρας καταγωγής τους και της χώρας υποδοχής. Μια μάζα νέων εργαζομένων βοηθά επίσης στη δημιουργία περισσότερων φορολογικών εσόδων.
Ο λαός σου θα γίνει λαός μου
Ορισμένοι οικονομολόγοι ελπίζουν ότι το κύμα μετανάστευσης θα έχει πιο άμεσα οφέλη.
«Η υψηλή μετανάστευση είναι χρήσιμη για τη Fed, καθώς προσπαθεί να ψυχράνει την αγορά εργασίας και να επιβραδύνει τον πληθωρισμό», λέει ο Torsten Slok της Apollo Global Management, μιας εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, εκφράζοντας μια κοινή άποψη. Τέτοια επιχειρήματα μπορεί να είναι λίγο υπερβολικά αισιόδοξα. Η ύπαρξη περισσότερων ανθρώπων αυξάνει όντως την προσφορά εργασίας, η οποία με τη σειρά της μειώνει την αύξηση των μισθών. Ωστόσο, η επίδραση είναι αρκετά μικρή. Υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι οι χώρες που δέχονται τους περισσότερους μετανάστες έχουν τις πιο χαλαρές αγορές εργασίας. Στον Καναδά, για παράδειγμα, οι μισθοί εξακολουθούν να αυξάνονται κατά περίπου 5% σε ετήσια βάση (βλ. διάγραμμα 2).
Παράλληλα, οι μετανάστες αυξάνουν τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον πληθωρισμό. Στη Βρετανία οι νέες αφίξεις φαίνεται να αυξάνουν τα ενοίκια στο Λονδίνο, το οποίο είχε ήδη περιορισμένη προσφορά κατοικιών. Παρόμοιο φαινόμενο παρατηρείται και στην Αυστραλία. Εκτιμήσεις που δημοσιεύθηκαν από την τράπεζα Goldman Sachs υποδηλώνουν ότι ο σημερινός ετήσιος καθαρός ρυθμός μετανάστευσης 500.000 ατόμων στην Αυστραλία αυξάνει τα ενοίκια κατά περίπου 5%. Τα υψηλότερα ενοίκια τροφοδοτούν έναν υψηλότερο συνολικό δείκτη τιμών καταναλωτή. Η ζήτηση από τους μετανάστες μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί, παρά τα υψηλότερα επιτόκια των στεγαστικών δανείων, οι τιμές των κατοικιών σε πολλές πλούσιες χώρες δεν έχουν μειωθεί πολύ.
Κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους η μετανάστευση ενδέχεται να μειωθεί ελάχιστα. Η μεταπανδημική κινητικότητα θα τελειώσει -οι αγορές εργασίας του πλούσιου κόσμου σταδιακά χαλαρώνουν. Ωστόσο, υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι για κάποιο χρονικό διάστημα τα ιστορικά υψηλά επίπεδα νέων αφίξεων θα παραμείνουν αυξημένα. Η πιο φιλόξενη κυβερνητική πολιτική είναι ένας παράγοντας. Το σημαντικότερο είναι ότι η σημερινή μετανάστευση προλειαίνει το έδαφος για την αυριανή, καθώς οι νέες αφίξεις φέρνουν παιδιά και συντρόφους. Σε λίγο καιρό η αντιμεταναστευτική στροφή του πλούσιου κόσμου του τέλους της δεκαετίας του 2010 θα μοιάζει με παρέκκλιση.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
