THEPOWERGAME
Η πανδημία της Covid-19 δεν επηρέασε καθόλου θετικά τη διάθεση της Park Ha-young, προπτυχιακής φοιτήτριας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σεούλ.
Πέρασε μεγάλο μέρος του προηγούμενου έτους ανησυχώντας για την ασθένεια και την πιθανότητα να την διασπείρει η ίδια: «Φοβόμουν μήπως γίνω το άτομο που θα προκαλούσε μια τεράστια έξαρση».
Η ελευθερία της περιορίστηκε δραματικά. Η κυβέρνηση καθορίζει εάν θα έχει τη δυνατότητα να δει τους φίλους της ή να παρακολουθήσει μαθήματα, προκαλώντας της απέραντη απογοήτευση και καθιστώντας την ανίκανη να κάνει σχέδια, ενώ άρχισε να ανησυχεί για το αν θα μπορέσει να βρει δουλειά μετά την αποφοίτησή της.
Οι πολιτικοί και οι αξιωματούχοι κάνουν συχνές αναφορές στις επιπτώσεις της Covid-19 στη δημόσια υγεία και την οικονομία.
Για τους περισσότερους ανθρώπους πρόκειται για αφηρημένες εκτιμήσεις. Αυτό που βιώνουν κάθε μέρα είναι η διάθεσή τους – άγχος και θλίψη, αν είναι τυχεροί, χαρά και αισιοδοξία.
Για να σηματοδοτήσουν την Παγκόσμια Ημέρα Ευτυχίας στις 20 Μαρτίου, οι ερευνητές που συνδέονται με το δίκτυο για τη βιώσιμη ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών προσπάθησαν να εντοπίσουν αυτές τις διαθέσεις και να εξετάσουν πώς άλλαξαν εξαιτίας της πανδημίας.
Η εταιρεία δημοσκοπήσεων Gallup, θέτει τις ίδιες ερωτήσεις σε πολλές χώρες. Η πιο αποκαλυπτική όλων ζητάει από τους ερωτηθέντες να φανταστούν μια σκάλα με σκαλοπάτια αριθμημένα έως δέκα.
Το ανώτερο σκαλοπάτι αντιπροσωπεύει την καλύτερη ζωή που θα μπορούσαν να έχουν, ενώ το κατώτερο αντιπροσωπεύει τη χειρότερη. Σε ποιο σκαλοπάτι βρίσκεστε αυτή τη στιγμή;
Οι απαντήσεις σε αυτήν την ερώτηση, γνωστή ως κλίμακα του Cantril, υποδηλώνουν (μάλλον απρόσμενα) ότι ο κόσμος ήταν τόσο χαρούμενος στη δίνη της τρομερής πανδημίας όσο και πριν το πλήγμα του κοροναϊού.
Ο μέσος όρος της βαθμολογίας σε 95 χώρες, χωρίς σταθμισμένο πληθυσμό, αυξήθηκε ασήμαντα από 5,81 το 2017-19 σε 5,85 το 2020.
Αλλά το πρότυπο ικανοποίησης από τη ζωή έχει αλλάξει. Η Covid-19 έκανε τους ηλικιωμένους πιο χαρούμενους. Μερικές χώρες είδαν κάποια μείωση της ευτυχίας τους, ενώ κάποιες άλλες είδαν τον δείκτη ευτυχίας τους να αυξάνεται.
Η Covid-19 απειλεί τους ηλικιωμένους πολύ περισσότερο από τους νέους, με τον κίνδυνο θανάτου εξαιτίας της νόσου να διπλασιάζεται ανά οκτώ χρόνια ζωής.
Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι ήταν πιο χαρούμενοι.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ 2017-19 και 2020 η ευτυχία ενισχύθηκε κατά 0,22 μονάδες στη κλίμακα του Cantril μεταξύ των ατόμων άνω των 60 ετών.
Η Celina Beatriz Gazeti dos Santos, μια 64χρονη ψυχολόγος από το Σάο Πάολο, σημειώνει μια λίστα με πράγματα που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη διάθεσή της – η πανδημία, η εκτεταμένη διαφθορά, μια κακή κυβέρνηση, η δυστυχία των άλλων.
Ωστόσο, δηλώνει όλο και πιο ευτυχισμένη και πιο αισιόδοξη.
Στη Βρετανία, μια χώρα με εξαιρετικά δεδομένα ευτυχίας, όλοι έχουν ολισθήσει, αλλά κάποιο λίγο περισσότερο από τους υπόλοιπους.
Εκεί, και σε άλλες πλούσιες χώρες, το ηλικιακό προφίλ της ευτυχίας,όταν αποτυπώθηκε σε γράφημα πριν από την πανδημία, είχε περίπου σχήμα U.
Οι άνθρωποι ξεκινούσαν την ενήλικη τη ζωή τους με χαρούμενη διάθεση, γίνονταν πιο απαισιόδοξοι ως μεσήλικες, ενώ, μετά τα 50, άρχιζαν να ξαναγίνονται πιο ευτυχισμένοι.
Ωστόσο σε περίπτωση που έφτασαν σε μια πολύ προχωρημένη ηλικία ξαναβίωναν αυτή την αίσθηση του μαρασμού.
Σήμερα το μοτίβο παρουσιάζει ανοδική κλίση. Οι νέοι είναι λιγότερο ικανοποιημένοι από τους μεσήλικες, οι οποίοι είναι λιγότερο ικανοποιημένοι από τους ηλικιωμένους.
Αυτό μπορεί να αποδοθεί στο πρόγραμμα εμβολιασμού της Βρετανίας, το οποίο εστιάζει πρώτα στους ηλικιωμένους.
Αλλά αυτό το μοτίβο δεν άλλαξε το προηγούμενο έτος. Μήνες πριν οι Βρετανοί εξοικειωθούν με αυτό που κάποιοι αποκαλούν «Pfizer» και «AstraZeneca», κάτι είχε ήδη αλλάξει.
Οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες τηλεδιάσκεψης επέτρεψαν σε πολλούς ηλικιωμένους να παραμείνουν σε επαφή με τις οικογένειές τους – μερικές φορές περισσότερο από ό,τι πριν την πανδημία.
Σε χώρες με lockdown, έχουν τη χαρά να γνωρίζουν ότι η κοινωνία έκανε θυσίες για να τους προστατεύσει.
Όπως επισημαίνει ο John Helliwell, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας, ο οποίος συνέταξε μέρος της Παγκόσμιας Έκθεσης Ευτυχίας, οι ηλικιωμένοι νιώθουν πιο υγιείς.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, πέρυσι, το ποσοστό των ανδρών άνω των 60 ετών που δήλωσαν ότι είχαν πρόβλημα υγείας ανέρχονταν σε 36%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό τα τρία προηγούμενα χρόνια ανερχόταν κατά μέσο όρο στο 46%.
Μεταξύ των γυναικών, το ποσοστό των προβλημάτων υγείας μειώθηκε από 51% σε 42%.
Στη πραγματικότητα οι ηλικιωμένοι δεν είναι πιο υγιείς, αλλά η Covid-19 άλλαξε το κριτήριο. Αισθάνονται πιο υγιείς επειδή απέφυγαν μια ασθένεια που θα μπορούσε να τους οδηγήσει στο θάνατο.
Εν τω μεταξύ, οι νέοι βίωσαν μια σκληρή χρονιά.
Πολλοί έχασαν τις δουλειές τους – στην Αμερική το ποσοστό ανεργίας για άτομα ηλικίας 20 έως 24 ετών αυξήθηκε από το 6,3% το Φεβρουάριο του 2020 στο 25,6% δύο μήνες αργότερα (μειώθηκε στο 9,6% τον προηγούμενο μήνα).
Σε ορισμένες πλούσιες χώρες, οι νέες γυναίκες βίωσαν μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά.
Συχνά εργάζονται σε τομείς, όπως η φιλοξενία, οι οποίοι έχουν κλείσει. Όταν κλείνουν τα σχολεία, πολλές επωμίζονται πολύ περισσότερο από το μερίδιό που τους αντιστοιχεί στη φροντίδα των παιδιών.
Έχουν επίσης έντονη κοινωνική ζωή. Η ύπαρξη πολλών φίλων φαίνεται, αντιδιαισθητικά, να έχει κάνει την πανδημία δυσκολότερη.
Μια μελέτη που αφορούσε τη Βρετανία και πραγματοποιήθηκε από τον Ben Etheridge και την Lisa Spantig, στο Πανεπιστήμιο του Essex, διαπίστωσε ότι οι γυναίκες με τουλάχιστον τέσσερις στενούς φίλους πέρασαν πιο δύσκολα από τους υπόλοιπους κατά τη διάρκεια του lockdown της άνοιξης του 2020.
«Οι άνθρωποι που έχουν συνηθίσει να βλέπουν πολλούς φίλους πραγματικά υπέφεραν – και οι γυναίκες και οι νεότεροι έχουν περισσότερους φίλους», λέει η Xiaowei Xu του Ινστιτούτου Δημοσιονομικών Σπουδών.
Ορισμένες χώρες έχουν καλύτερες επιδόσεις από άλλες.
Ενώ η ευτυχία των Βρετανών υποχώρησε το 2020, η Γερμανία ανέβηκε στην κατάταξη από την 15η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο στην έβδομη πιο ευτυχισμένη.
Η Βρετανία βίωσε παρατεταμένα lockdowns και, από την έναρξη της πανδημίας, ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό θανάτων της τάξεως των 190 ατόμων ανά 100.000 πληθυσμού.
Το αντίστοιχο ποσοστό της Γερμανίας είναι μόλις 77 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμού.
Για το μεγαλύτερο μέρος του περασμένου έτους, η Γερμανία πολέμησε την Covid-19 πολύ καλύτερα από ό,τι το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, αν και χειρίστηκε κάπως αδέξια την όλη διαδικασία των εμβολιασμών – οδηγώντας την Bild να δηλώσει τον Φεβρουάριο: “Liebe Briten, we beneiden” (Αγαπητή Βρετανία, σε ζηλεύουμε).
Εντυπωσιακά, οι χώρες που ήταν στην κορυφή του χάρτη ευτυχίας πριν από την πανδημία παραμένουν στη θέση τους.
Οι τρεις χώρες με την υψηλότερη κατάταξη το 2020 – η Φινλανδία, η Ισλανδία και η Δανία – ήταν μεταξύ των τεσσάρων πρώτων το 2017-19.
Και οι τρεις έχουν αντιμετωπίσει καλά την Covid-19 και έχουν ποσοστά θανάτων κάτω των 21 ανά 100.000 πληθυσμού. Η Ισλανδία έχει αρνητικό ποσοστό εξαιτίας του ότι είναι απομακρυσμένο νησί.
Η πιο ενδιαφέρουσα πρόταση στην Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας είναι ότι ορισμένοι σύνδεσμοι μεταξύ Covid-19 και ευτυχίας λειτουργούν αμφίδρομα.
Οι συντάκτες δεν υπαινίσσονται ότι η ευτυχία βοηθά τις χώρες να αντισταθούν στην Covid-19.
Αντίθετα, υποστηρίζουν ότι ένα από τα πράγματα που διατηρεί την εθνική ευτυχία βοηθάει τις χώρες στην καλύτερη αντιμετώπιση των πανδημιών. Αυτό είναι εμπιστοσύνη.
Οι δημοσκοπήσεις της Gallup δείχνουν ότι πολλά από τα μέρη που αντιμετώπισαν καλύτερα την Covid-19, όπως οι σκανδιναβικές χώρες και η Νέα Ζηλανδία, έχουν μεγάλη πίστη στους θεσμούς και τους ξένους. Μεγάλος αριθμός των κατοίκων τους πιστεύει ότι ο γείτονας τους, αν έβρισκε ένα πορτοφόλι θα το επέστρεφε.
Οι χώρες δεν κατάφεραν να απαλλαγούν από την Covid-19 για πολλούς προφανείς λόγους.
Μερικές είναι φτωχές. Άλλες δεν είχαν καλή ηγεσία. Δεν έχουν πρόσφατη εμπειρία με ασθένειες τύπου SARS. Δεν μπορούν να αστυνομεύσουν τα σύνορά τους.
Εντούτοις, ο Jeffrey Sachs, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, αναφέρει έναν άλλο λόγο: οι πολιτικοί και οι αξιωματούχοι σε πολλές πλούσιες ευρωπαϊκές και αμερικανικές χώρες αποφάσισαν ότι δεν μπορούσαν να ζητήσουν πάρα πολλά από τους πολίτες τους.
Ο συνδυασμός ατομικισμού και έλλειψης εμπιστοσύνης στους θεσμούς σήμαινε ότι ένιωσαν ανίκανοι να επιμείνουν σε καραντίνες ή στις μάσκες, έως ότου η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο.
Άτομα που δεν χρειάζονται ανθρώπους
Εάν αυτό είναι σωστό, μπορεί να βοηθήσει να εξηγήσουμε μια ευρεία περιφερειακή αλλαγή: την πτώση της ευτυχίας στη Λατινική Αμερική και την αύξηση της στην Ανατολική Ασία.
Η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Κολομβία και το Μεξικό έγιναν λιγότερο ευτυχισμένες το 2020. Η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ταϊβάν έγιναν πιο ευτυχισμένες, αν και η Νότια Κορέα παρουσίασε μια ελαφρά κάμψη.
Είναι σαν οι χώρες της Λατινικής Αμερικής να είχαν το λάθος είδος ευτυχίας πριν από το 2020, λέει ο κ. Helliwell – μια ευτυχία που διατηρούνταν από τις στενές κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων, όχι από τα υψηλά επίπεδα κοινωνικής εμπιστοσύνης.
Μια παγκόσμια δημοσκόπηση το 2019 διαπίστωσε ότι μόνο το 52% των ανθρώπων στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική πίστευαν ότι ο γείτονας τους θα επέστρεφε ένα πορτοφόλι, ενώ μόλις το 41% θεωρούσε ότι θα το έκανε ένας αστυνομικός. Αυτό το ποσοστό είναι το χαμηλότερο από οποιαδήποτε άλλη περιοχή.
Η διάχυτη έλλειψη εμπιστοσύνης κατέστησε δυσκολότερο για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής να αντιμετωπίσουν την Covid-19 με έναν ολοκληρωμένο τρόπο.
Οι άνθρωποι μπορούν και διατηρούν την απόσταση μεταξύ τους, αλλά αυτό είναι συναισθηματικά δύσκολο σε χώρες όπου οι άνθρωποι είναι συνήθως πολύ κοινωνικοί.
Οι Μεξικανοί στερήθηκαν τα χαλαρά γεύματα της Παρασκευής και τις οικογενειακές συγκεντρώσεις της Κυριακής (αν και μερικοί συνεχίζουν ούτως ή άλλως).
«Η πανδημία έχει αλλάξει πολλά», δηλώνει με θλίψη ο Edmilson de Souza Santos, οικοδόμος στο Barueri, ένα προάστιο του Σάο Πάολο. «Πρέπει να σταματήσεις να ζεις τη ζωή σου».
Το μεγάλο εθνικό αίνιγμα των ΗΠΑ παραμένει. Η Αμερική ανταποκρίθηκε ανεπαρκώς στην Covid-19 και βίωσε περισσότερους από 500.000 θανάτους.
Ωστόσο, η δημοσκόπηση της Gallup ανιχνεύει μια μικρή αύξηση στο επίπεδο ευτυχίας των Αμερικανών το 2020.
Μια έρευνα τύπου πάνελ από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας καταδεικνύει ότι το ψυχικό άγχος και το στρες αυξήθηκαν στην Αμερική τον περασμένο Μάρτιο και Απρίλιο, αλλά στη συνέχεια υποχώρησαν.
Τα δυο κύματα μολύνσεων και θανάτων που ακολούθησαν φάνηκαν να μην είχαν κάποια περαιτέρω επιρροή.
Πολλές αμερικανικές πολιτείες είχαν μάλλον άτονα lockdowns, τουλάχιστον για τους ενήλικες – για τους μαθητές οι περιορισμοί μπορεί να φαίνονται αυστηροί.
Αυτό θα μπορούσε να διατηρήσει την αισιοδοξία των ανθρώπων ψηλά.
Ο Abi Adams-Prassl του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και άλλοι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το πρώτο κύμα των lockdowns, την περασμένη άνοιξη, έριξε τη διάθεση των γυναικών.
Θα μπορούσε επίσης να ειπωθεί ότι το τι πιστεύει κανείς βοηθάει.
Πολλοί Αμερικανοί πέρασαν τον τελευταίο χρόνο σε ένα εναλλακτικό σύμπαν πληροφοριών, στο οποίο η Covid-19 είναι ακριβώς όπως η γρίπη.
Είναι δύσκολο οι ψεύτικες ειδήσεις να σε κάνουν έξαλλο.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
