THEPOWERGAME
Από το σημείο της διαδήλωσης έξω από το συγκρότημα του Netflix στη Sunset Boulevard δεν φαίνεται η πινακίδα του Χόλιγουντ. Μπροστά της δεσπόζει ένας πύργος γραφείων με μια τεράστια αναρτημένη διαφήμιση για ένα spin-off του «Bridgerton». Ωστόσο, το Χόλιγουντ, με τα μυστικά συμπαρομαρτούντα του, βρίσκεται παντού τριγύρω. Η συντεχνία των συγγραφέων-σεναριογράφων της Αμερικής (WGA), η οποία οργάνωσε την απεργία, έχει τις ρίζες της στις πρώτες μέρες του κινηματογράφου. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι απεργοί είναι βουτηγμένη στην ιστορία. Μιλούν για «αίθουσες» όπου οι συγγραφείς συγκεντρώνονται για να δουλέψουν πάνω σε ένα σενάριο και για «σημειώσεις», τα συχνά βάναυσα σχόλια που λαμβάνουν από τα στελέχη των στούντιο. Το Χόλιγουντ εξακολουθεί να προσδίδει κύρος στο Λος Άντζελες. Το καταλαβαίνεις από τις κόρνες που ακούγονται προς υποστήριξη των απεργών από τα διερχόμενα αυτοκίνητα.
Όμως, η πόλη και η βιομηχανία της βρίσκονται πλέον σε αναταραχή. Η απεργία, η πρώτη εδώ και 15 χρόνια, είναι η τελευταία σκηνή του έργου. Μετά την πανδημία, οι κινηματογράφοι εξακολουθούν να αγωνίζονται να προσελκύσουν κοινό. Οι εταιρείες μέσων ενημέρωσης πνίγονται στα χρέη. Μέσα στην πληθώρα των διασημοτήτων του TikTok και των στάρλετ του Χόλιγουντ, μόνο μερικά παλιά άλογα, όπως ο Tom Cruise, είναι ικανά να μαγέψουν τα πλήθη. Η κύρια αιτία της αναταραχής είναι το streaming. Το περιεχόμενο που προσφέρει κρατάει τους θεατές στο σπίτι, αντί να πηγαίνουν στον κινηματογράφο. Οι προβολές μέσω streaming κοστίζουν μια περιουσία στην κινηματογραφική βιομηχανία, ενώ σερβίρονται με τόση ταχύτητα που χάνονται εν ριπή οφθαλμού, ώστε είναι πιο δύσκολο από ποτέ να δημιουργηθούν παγκόσμιες πολιτιστικές εικόνες. Ωστόσο, όσον αφορά τις ψυχαγωγικές δραστηριότητες, υπάρχουν ελάχιστοι καλύτεροι τρόποι να περάσεις τέλεια με 15 δολάρια ή και λιγότερα.
Το streaming δεν έχει αλλάξει μόνο τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι παρακολουθούν τηλεόραση. Έχει αλλάξει και το επιχειρηματικό μοντέλο. Με τα στούντιο και τις εταιρείες streaming κάτω από την ίδια στέγη, αυτό που ήταν μια επιχείρηση αξίας με γνώμονα τις επιτυχίες έχει μετατραπεί σε επιχείρηση όγκου με γνώμονα τις συνδρομές. Η Moffett Nathanson, μια συμβουλευτική εταιρεία που επικεντρώνεται στα μέσα ενημέρωσης, το περιγράφει γλαφυρά μέσα από τα λόγια ενός ατζέντη ταλέντων: «Το streaming μετέτρεψε μια βιομηχανία με μια δεξαμενή κερδών που έμοιαζε με σκηνικό της Νέας Υόρκης στο σκηνικό του Λος Άντζελες». Με άλλα λόγια, λίγες μνημειώδεις επιτυχίες, με μια πληθώρα μικρών επιτυχιών και αστοχιών στο ενδιάμεσο. Σε αυτό το νέο τοπίο, κανένας streamer δεν στέκεται ψηλότερα από το Netflix, γι’ αυτό και όχι άδικα το Χόλιγουντ κάνει λόγο για «απεργία του Netflix».
Το Netflix μπορεί να μην άλλαξε μόνο του το Χόλιγουντ. Το HBO, κορυφαίο στις τηλεοπτικές παραγωγές αιχμής, αξίζει τα εύσημα της οθόνη. Ωστόσο, η επιτυχία του δείχνει ότι δεν υπάρχει επιστροφή. Στα τέλη Μαρτίου είχε 232,5 εκατομμύρια συνδρομητές παγκοσμίως. Αυτό του δίνει μια τεράστια βάση για την απορρόφηση του κόστους των σειρών. Σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές του, η υπηρεσία streaming είναι κερδοφόρα, γεγονός που του επιτρέπει να επανεπενδύει σε καλύτερο περιεχόμενο. Η γεωγραφική του εμβέλεια, του επιτρέπει να παίρνει σειρές χαμηλού προϋπολογισμού από τοπικές αγορές, όπως έκανε το 2021 με το «Squid Game», μια δυστοπική νοτιοκορεατική σάτιρα για την ανισότητα, και να τις μετατρέπει σε παγκόσμιες επιτυχίες. Η νέα φτηνή βαθμίδα του που υποστηρίζεται από διαφημίσεις προσφέρει τεράστιες δυνατότητες αύξησης των εσόδων και των συνδρομητών.
Δεδομένης της δύναμής του, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι έχει την πολυτέλεια να ξοδεύει χρήματα σε συγγραφείς/σεναριογράφους. Μακράν. Σε μια επιχείρηση όγκου, το κόστος είναι το κλειδί. Η ικανότητά του να ελέγχει τα έξοδα παραγωγής βοήθησε στην ενίσχυση της ρευστότητάς του το πρώτο τρίμηνο. Οι επενδυτές το λάτρεψαν. Οι συγγραφείς, που κάποτε είχαν συνηθίσει σε πιο πολυτελή μεταχείριση, όχι. Η απάντησή τους, φαίνεται στις γραμμές των απεργών έξω από τα γραφεία του Netflix: «Ψηλά οι γροθιές. Κάτω τα μολύβια».
Αν μιλήσετε με τους απεργούς θα είναι δύσκολο να μη νιώσετε συμπόνια. Στην εποχή πριν από το streaming, το να γράφεις ακόμα και για μια μέτρια επιτυχημένη ταινία ή τηλεοπτική σειρά τους εξασφάλιζε σταθερό εισόδημα. Οι αίθουσες συγγραφέων, με τουλάχιστον οκτώ γραφιάδες να «παίρνουν φωτιά», ήταν συνηθισμένο φαινόμενο όταν εργάζονταν στην προπαραγωγή, στο πλατό και κατά τη διάρκεια του μοντάζ. Η συγγραφή μιας τηλεοπτικής σειράς 26 επεισοδίων μπορούσε να επεκταθεί σε μεγάλο μέρος του έτους. Μόλις κυκλοφορούσε η ταινία ή μεταδιδόταν η τηλεοπτική σειρά, υπήρχε μια επικερδής μεταγενέστερη αγορά, συμπεριλαμβανομένων των βίντεο και των κοινοπρακτικών πωλήσεων, που απέφερε επιπλέον καταβολή δικαιωμάτων. Η επιτυχία ήταν εύκολο να μετρηθεί. Διάφορες τρίτες εταιρείες ανέφεραν τις μετρήσεις τηλεθέασης, τους αριθμούς εισιτηρίων και τις μεταπωλήσεις.
Οι πρώτες μέρες του streaming ήταν, αν μη τι άλλο, ακόμα καλύτερες. Το Netflix και οι τεχνολογικοί γίγαντες με βαθιά τσέπη, όπως η Apple και η Amazon, ξόδευαν χρήμα στο περιεχόμενο για να προσελκύσουν συνδρομητές. Προπλήρωναν, ανεξάρτητα από την επιτυχία (κρατούσαν το μεγαλύτερο μέρος από τα νούμερα τηλεθέασης για τον εαυτό τους). Έδωσαν στους συγγραφείς ασυνήθιστη δημιουργική ελευθερία. Οι πόλεμοι του streaming έδωσαν το έναυσμα για μια χρυσή εποχή της τηλεόρασης.
Αλλά από τότε που οι επενδυτές τρόμαξαν με τους φουσκωμένους προϋπολογισμούς, η στρόφιγγα του χρήματος έκλεισε. Οι εκπομπές είναι μικρότερες από ό,τι στην εποχή πριν από το streaming, ενώ η δουλειά γίνεται με διαλείμματα. Η συγγραφή μετά την προπαραγωγή έχει ουσιαστικά σταματήσει, λέει η Danielle Sanchez-Witzel, συνδικαλίστρια και σεναριογράφος του Netflix, της οποίας η κωμική σειρά «Survival of the Thickest», θα κυκλοφορήσει το καλοκαίρι. Λέει ότι σοκαρίστηκε από το πόσο αδιάλλακτη ήταν η πλατφόρμα όταν ζήτησε περισσότερους σεναριογράφους στο πλατό. «Αυτό οδήγησε σε μεγάλη ενδοσκόπηση».
Δεν είναι μόνο η WGA. Οι σκηνοθέτες και οι ηθοποιοί ξεκινούν ξεχωριστές διαπραγματεύσεις για τις συμβάσεις με την Ένωση Παραγωγών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (AMPTP), η οποία εκπροσωπεί τα στούντιο, ενόψει της προθεσμίας της 30ής Ιουνίου. Ανησυχούν κι αυτοί για τις αμοιβές, το προσωπικό και τα υπόλοιπα. Στο παρασκήνιο παραμονεύει η τεχνητή νοημοσύνη και το ερώτημα αν θα αλλάξει τα οικονομικά της κινηματογραφικής βιομηχανίας όσο -ή περισσότερο- τα άλλαξε το διαδίκτυο.
Sunset Boulevard, το ηλιοβασίλεμα μιας βιομηχανία
Δεδομένων αυτών των καταιγιστικών αλλαγών, δεν αποτελεί έκπληξη που οι συντεχνίες ύψωσαν τις γροθιές του αγώνα. Οι φωνές τους ακούγονται παντού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι παχυλοί μισθοί που πληρώνουν τα αφεντικά των στούντιο στους εαυτούς τους, ενώ παράλληλα μειώνουν τα έξοδα αλλού, αποτελούν εύκολο στόχο.
Ωστόσο, η επιρροή των απεργών είναι περιορισμένη. Οι ανταγωνιστές του Netflix θα μπορούσαν να έχουν προσφέρει πιο γενναιόδωρους όρους για να κερδίσουν τον πόλεμο των ταλέντων. Δεν το έκαναν. Αντιθέτως, εντάχθηκαν κάτω από την ομπρέλα της (AMPTP). Το Netflix μπορεί να είναι ένας από τους μεγαλύτερους στόχους τους, αλλά έχει μια μεγάλη λίστα κυκλοφοριών έτοιμη να ξεκινήσει, γεγονός που μπορεί να το απομονώσει καλύτερα από τους ανταγωνιστές του εξαιτίας της έλλειψης νέων σεναρίων. Η παγκόσμια εμβέλεια των streamers θα μπορούσε να υποβαθμίσει τους Αμερικανούς δημιουργούς περιεχομένου- υπάρχουν πολλοί μη συνδικαλισμένοι ξένοι πρόθυμοι να πάρουν τη θέση τους. Βρισκόμαστε, άλλωστε, σε έναν κόσμο όπου τα μη σεναριακά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένου του YouTube και του TikTok, ανταγωνίζονται τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης για την προσοχή των θεατών. Ο σκηνικό άλλαξε. Είναι ανόητο να πιστεύει κανείς ότι το Χόλιγουντ δεν θα αλλάξει μαζί του.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
