Τα μέτρα τόνωσης του Joe Biden αποτελούν στοίχημα υψηλού ρίσκου για την Αμερική και τον κόσμο

Όταν ξέσπασε η πανδημία, ο φόβος ότι η παγκόσμια οικονομία θα παρέμενε σε μαρασμό για χρόνια ήταν φυσικό επόμενο.

Η Αμερική αψηφά αυτή την απαισιοδοξία.

Έχοντας ξεπεράσει τις ζοφερές προβλέψεις για την ανάπτυξη της από το περασμένο καλοκαίρι, προσθέτει δημοσιονομικά πυραυλικά καύσιμα σε ένα ήδη εκρηκτικό μείγμα οικονομικής πολιτικής.

Το νομοσχέδιο του προέδρου Joe Biden ύψους 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο έχει υπογραφεί και καταστεί νόμος, ανεβάζει στα σχεδόν 3 τρισεκατομμύρια δολάρια (14% του ΑΕΠ πριν από την κρίση) το ποσό των δαπανών που σχετίζονται με την πανδημία και έχουν εγκριθεί από τον Δεκέμβριο και περίπου στα 6 τρισεκατομμύρια δολάρια το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε από την έναρξη της κρίσης.

Φέτος, σύμφωνα με τα τρέχοντα σχέδια, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα και το Υπουργείο Οικονομικών θα διοχετεύσουν περίπου 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια στο τραπεζικό σύστημα, ενώ τα επιτόκια θα παραμείνουν κοντά στο μηδέν.

Για μια δεκαετία μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-09, οι υπεύθυνοι χάραξης οικονομικής πολιτικής της Αμερικής υπήρξαν πολύ συνεσταλμένοι. Σήμερα τα δίνουν όλα.

Το πιθανό αποτέλεσμα είναι μια ανάκαμψη που ήταν αδιανόητη την άνοιξη του 2020.

Τον Ιανουάριο, οι λιανικές πωλήσεις της Αμερικής ήταν ήδη 7,4% υψηλότερες από ό,τι ένα χρόνο νωρίτερα, καθώς οι περισσότεροι Αμερικανοί έλαβαν επιταγές 600 δολαρίων από την κυβέρνηση, μέρος του προηγούμενου πακέτου τόνωσης.

Κλεισμένοι στο σπίτι και μη μπορώντας να ξοδέψουν, όπως συνήθως, σε εστιατόρια, μπαρ και κινηματογράφους, οι καταναλωτές, κατά το προηγούμενο έτος, συγκέντρωσαν 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια σε πλεονάζουσες αποταμιεύσεις.

Τα μέτρα τόνωσης του κ. Biden δίνουν στους περισσότερους Αμερικανούς άλλα 1.400 δολάρια στον καθένα.

Ασυνήθιστο για μια πλούσια χώρα, ένα μεγάλο κομμάτι των μετρητών ανήκει σε φτωχά νοικοκυριά που είναι πιθανό να το ξοδέψουν μόλις η οικονομία επαναλειτουργήσει πλήρως.

Εάν τα εμβόλια συνεχίσουν να γίνονται και η Αμερική αποφύγει τις δυσάρεστες συνέπειες των νέων μεταλλάξεων, έως το τέλος του έτους, το ποσοστό ανεργίας θα πρέπει να πέσει άνετα κάτω από το 5%.

Τα καλά νέα δεν περιορίζονται μόνο στην Αμερική. Οι έρευνες που αφορούν την παραγωγή παρουσιάζουν έναν υγιή τομέα ακόμη και στην ευρωζώνη, η οποία υστερεί σε εμβολιασμούς και παλεύει με τις νέες μεταλλάξεις, ενώ εφαρμόζει λιγότερα μέτρα τόνωσης.

Οι δαπάνες του κ. Biden θα ενισχύσουν περαιτέρω την παγκόσμια ζήτηση αγαθών. Το εμπορικό έλλειμμα της Αμερικής είναι ήδη περισσότερο από 50% μεγαλύτερο από ό,τι πριν από την πανδημία, καθώς οι εισαγωγές αποτελούν μεγάλο κομμάτι της οικονομίας.

Αλλά ο υπόλοιπος κόσμος δεν θα συμβαδίσει με τον ιλιγγιώδη ρυθμό της Αμερικής.

Στις 9 Μαρτίου, ο ΟΟΣΑ, η λέσχη των πλούσιων χωρών, προέβλεπε ότι η οικονομία της Αμερικής, θα είναι, μοναδικά μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, μεγαλύτερη στα τέλη του 2022 από ό,τι είχε προβλέψει πριν από την πανδημία.

Από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο, η Αμερική είναι πιθανό να ξεπεράσει ακόμη και την Κίνα, η οποία εφαρμόζει αυστηρή νομισματική πολιτική και βίωσε πτώση της τάξεως του 9% στο χρηματιστήριο της από τα μέσα Φεβρουαρίου.

Η έξοδος από μια κρίση που είχε στη χειρότερη στιγμή της μειώσει τον αριθμό των εργαζομένων κατά 15% θα είναι θρίαμβος για την Αμερική και θα είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με την αδύναμη ανάκαμψη μετά την οικονομική κρίση.

Οι δαπάνες του κ. Biden θα προσφέρουν ευπρόσδεκτη ανακούφιση σε εκείνους των οποίων η ζωή έχει ανατραπεί – σήμερα η Αμερική εξακολουθεί να χάνει 9,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας.

Χάρη στα επιπλέον μετρητά για τους περισσότερους γονείς, η επίμονη και διαδεδομένη παιδική φτώχεια στη χώρα θα μειωθεί δραματικά.

Ωστόσο, παρόλο που οι σημερινοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι σίγουρο ότι θα κατέχουν μια θέση στην οικονομική ιστορία, ενδέχεται να μην θεωρηθούν ήρωες.

Αυτό συμβαίνει επειδή η Αμερική διεξάγει ένα απρόβλεπτο, τριών πυλώνων οικονομικό πείραμα που περιλαμβάνει ιστορικά επίπεδα δημοσιονομικής τόνωσης, μια πιο ανεκτική στάση της Fed έναντι προσωρινών υπερβάσεων του πληθωρισμού, και τεράστιες συσσωρευμένες αποταμιεύσεις τις οποίες κανείς δεν γνωρίζει εάν οι καταναλωτές θα διατηρήσουν ή θα δαπανήσουν.

Αυτό το πείραμα δεν έχει παράλληλο από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ο κίνδυνος για την Αμερική και τον κόσμο είναι ότι η οικονομία υπερθερμαίνεται.

Πρόκειται για κίνδυνο που οι επενδυτές ζυγίζουν. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων της Αμερικής, οι οποίες κινούνται αντίστροφα έναντι των τιμών, έχουν αυξηθεί κατά περίπου μία εκατοστιαία μονάδα από το περασμένο καλοκαίρι, λόγω των προσδοκιών για υψηλότερο πληθωρισμό και υψηλότερα επιτόκια.

Λόγω του κεντρικού ρόλου της Αμερικής στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι προοπτικές της αναφορικά με τη νομισματική πολιτική ξεπερνούν τα σύνορα.

Τις τελευταίες εβδομάδες, η κεντρική τράπεζα της Αυστραλίας χρειάστηκε να αυξήσει τις αγορές ομολόγων της για να αποτρέψει την κατακόρυφη αύξηση των αποδόσεων.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να κάνει παρόμοια παρέμβαση.

Οι αναδυόμενες αγορές με μεγάλα ελλείμματα, όπως η Βραζιλία, ή με μεγάλα χρέη σε δολάρια, όπως η Αργεντινή, έχουν λόγους να φοβούνται την αυστηροποίηση των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών συνθηκών μετά τη στροφή της αμερικανικής νομισματικής πολιτικής.

Η Fed επιμένει ότι θα διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλά και θα συνεχίσει να αγοράζει περιουσιακά στοιχεία έως ότου η οικονομία καταστεί πιο υγιής.

Ο πληθωρισμός θα αυξηθεί αναπόφευκτα καθώς η κατάρρευση των τιμών των εμπορευμάτων νωρίς στην πανδημία δεν επιδέχεται συγκρίσεις με την προηγούμενη χρονιά, αλλά η Fed θα το αγνοήσει αυτό.

Στο πλαίσιο του νέου καθεστώτος «στόχευσης μέσου ποσοστού πληθωρισμού», που εγκρίθηκε πέρυσι, επιδιώκει να φέρει τον πληθωρισμό πάνω από το στόχο του 2%, προκειμένου να αντισταθμίσει τα προηγούμενα ελλείμματα.

Αυτό είναι ιδιαίτερα επιθυμητό επειδή, για μεγάλο μέρος της τελευταίας δεκαετίας, το πρόβλημα της παγκόσμιας οικονομίας ήταν ο πολύ μικρός πληθωρισμός, όχι πολύ μεγάλος.

Ακόμα κι αν η οικονομία υπερθερμανθεί, ο Jerome Powell, πρόεδρος της Fed, δηλώνει ότι και αυτό θα είναι προσωρινό. Μια πιο μακροπρόθεσμη δυναμική του πληθωρισμού, υποστηρίζει, «δεν αλλάζει τίποτα».

Μπορεί, ωστόσο, να ενεργοποιήσει τρισεκατομμύρια δολάρια; Δεν έχουμε κανέναν λόγο να αμφισβητήσουμε τα βραχυπρόθεσμα σχέδια της Fed, αλλά ούτε αυτή, ούτε οι αγορές μπορούν να προβλέψουν το τελικό αποτέλεσμα του πειράματος της Αμερικής.

Η Fed ίσως χρειαστεί να επανατοποθετηθεί στην οικονομία, αυξάνοντας τα επιτόκια για να μειώσει τον πληθωρισμό.

Αυτό θα ήταν περίεργο, δεδομένου του πόσο τόνισε πρόσφατα την υποχρέωσή της να αναζητήσει δύναμη «ευρείας βάσης και χωρίς αποκλεισμούς» στην αγορά εργασίας.

Τα υψηλότερα επιτόκια θα δημιουργούσαν προβλήματα στις αγορές περιουσιακών στοιχείων και θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν σύγκρουση με μια ολοένα και περισσότερο χρεωμένη κυβέρνηση.

Όλες οι μάρκες στο κόκκινο

Τα μέτρα τόνωσης του κ. Biden είναι ένα μεγάλο στοίχημα. Εάν αποδώσει, η Αμερική θα αποφύγει την άθλια παγίδα του χαμηλού πληθωρισμού, χαμηλών επιτοκίων στην οποία φαίνεται να έχουν κολλήσει η Ιαπωνία και η Ευρώπη.

Άλλες κεντρικές τράπεζες ενδέχεται να αντιγράψουν το νέο στόχο της Fed. Η μαζική δημοσιονομική τόνωση μπορεί να αποτελέσει τη φυσιολογική απάντηση στην ύφεση.

Ο κίνδυνος, ωστόσο, είναι ότι η Αμερική μένει με αυξανόμενα χρέη, ένα πρόβλημα πληθωρισμού και μια κεντρική τράπεζα που δοκιμάζει την αξιοπιστία της.

Ο The Economist θα προτιμούσε μικρότερη τόνωση.

Φευ, η ταραγμένη πολιτική της Αμερικής δεν επιτρέπει κινήσεις εξομάλυνσης της πολιτικής και οι Δημοκρατικοί ήθελαν ό,τι μπορούσαν να πάρουν.

Το στοίχημα του κ. Biden είναι καλύτερο από την αδράνεια. Αλλά κανείς δεν πρέπει να αμφιβάλλει για το μέγεθος αυτού του στοιχήματος.

© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!