THEPOWERGAME
Η σφραγίδα του Ντιτρόιτ, που δημιουργήθηκε μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1805, ήταν προάγγελος της απελπισίας και της αποφασιστικότητας που θα βρίσκονταν εφεξής αντιμέτωπες για το μέλλον της πόλης. Μια γυναίκα κλαίει δίπλα στα φλεγόμενα κτίρια, ενώ μια άλλη δίπλα της, χαμογελαστή, έχει στο φόντο της το Ντιτρόιτ, μεγαλειώδες και απαλλαγμένο από τις φλόγες. «Ελπίζουμε για το καλύτερο», λέει στα λατινικά, ενώ η άλλη δηλώνει ευθαρσώς ότι «θα αναγεννηθεί από τις στάχτες».
Η στιγμή της αναγέννησης από τις στάχτες είχε προαναγγελθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Ντιτρόιτ έχει ξεπεράσει ορισμένα από τα πιο προφανή προβλήματά του», ανέφερε η Washington Post το 1980. «Η λευκή μεσαία τάξη επιστρέφει στην πόλη και ο επισκέπτης αισθάνεται ξανά τη ζωντάνια στο κέντρο της». Ωστόσο, τις επόμενες δεκαετίες ακολούθησε η έξοδος εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων, περισσότερες δηλώσεις περί αναγέννησης και, το 2013, η μεγαλύτερη πτώχευση δήμου στην Αμερική.
Η ιστορία του είναι διδακτική. Πρέπει να πούμε ότι το Ντιτρόιτ δεν έχει ακόμα ξεπεράσει όλα τα εμφανή προβλήματά του, όπως το υψηλό ποσοστό εγκληματικότητας και η κατάσταση στα σχολεία, που είναι εξαιρετικά δυσμενής. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η αποφασιστικότητα κερδίζει έδαφος. Η Ford, η General Motors και η Stellantis (της οποίας ο μεγαλύτερος μέτοχος, η Exor, είναι επίσης συνιδιοκτήτης της μητρικής εταιρείας του Economist) ποντάρουν πολλά στο Ντιτρόιτ, όπως και η Amazon, η Google και ο εργολάβος Stephen Ross. Επί δημαρχίας Mike Duggan, ο οποίος διανύει το δέκατο έτος της θητείας του, η τοπική κυβέρνηση φλερτάρει με τις επενδύσεις και είναι έτοιμη να προσφέρει όχι μόνο φορολογικά κίνητρα και να επιταχύνει τις διαδικασίες αδειοδότησης, αλλά και να λειτουργήσει ως κτηματομεσίτης και διαχειριστής του ανθρώπινου δυναμικού.
Η Stellantis κατασκεύασε το πρώτο νέο εργοστάσιο συναρμολόγησης αυτοκινήτων στο Ντιτρόιτ τα τελευταία 30 χρόνια, μια επένδυση ύψους 1,6 δισ. δολαρίων, το οποίο κατασκευάστηκε ενώ η πανδημία μαινόταν και η πόλη έδωσε 200 στρέμματα με την υπόσχεση να προσφέρει πρώτα στους κατοίκους μια ευκαιρία να εργαστούν. Στη συνέχεια η πόλη πέρασε από έλεγχο τους υποψηφίους και τους εξέτασε στα μαθηματικά και τη συλλογιστική, αλλά και για ναρκωτικά, ενώ προσέφερε υποστήριξη σε όσους τη χρειάζονταν. Από τους 30.000 κατοίκους του Ντιτρόιτ που παρουσιάστηκαν εκ μέρους της πόλης, η Stellantis προσέλαβε περίπου 8.600 στο εργοστάσιό της και σε άλλες θέσεις. «Δεν είχε νόημα να στήσω ένα εργοστάσιο στο Ντιτρόιτ και να προσλάβω εργαζομένους που ζουν στα πέριξ», λέει ο κ. Duggan, ένας πρακτικός, φιλελεύθερος εκπρόσωπος της παλιάς σχολής, ο οποίος πρόσκειται στον Joe Biden. «Στόχος μου ήταν να βρω δουλειά στους κατοίκους του Ντιτρόιτ».
Στις αρχές του έτους, για πρώτη φορά από το 2000, το ποσοστό ανεργίας στο Ντιτρόιτ έπεσε κάτω από το 7%. Ο κ. Duggan υπερηφανεύεται ότι «σήμερα όποιος θέλει να δουλέψει σε αυτήν την πόλη μπορεί να βρει δουλειά». Με τα φορολογικά έσοδα να υπερβαίνουν κατά πολύ τις προβλέψεις, η πόλη χρησιμοποιεί τα ομοσπονδιακά κονδύλια ανάκαμψης από τον Covid -περισσότερα από 800 εκατ. δολάρια- για τη βελτίωση των δημόσιων χώρων και τη στήριξη του εργατικού δυναμικού της. Προσφέρει θέσεις πλήρους απασχόλησης, με παροχές, σε εργασίες όπως η κοπή χόρτων, αλλά δίνει τη δυνατότητα τους εργαζόμενους να αφιερώνουν δύο από τις πέντε ημέρες για τις οποίες αμείβονται σε προγράμματα μαθητείας, με στόχο την απασχόλησή τους στη συνέχεια σε θέσεις υψηλότερης εξειδίκευσης.
Καμία αμερικανική πόλη δεν στοιχειώνεται περισσότερο από το Ντιτρόιτ από τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της Αμερικής -από τη δύναμη του αμερικανικού καπιταλισμού να δημιουργεί και να καταστρέφει και από την ικανότητα της αμερικανικής δημοκρατίας να υπόσχεται ευκαιρίες σε όλους, αλλά να τις αρνείται ανάλογα με τη φυλετική καταγωγή. Η πόλη κουβαλά το βάρος μιας κληρονομιάς που είναι γεμάτη συγκρούσεις, ενώ ταυτόχρονα είναι αυτή η ίδια που τη στηρίζει και συνιστά μια απαράμιλλη τροφή στη φαντασία των Αμερικανών όσο καμία άλλη πόλη. «Νομίζω ότι σε όλη τη χώρα οι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι κάτοικοι του Ντιτρόιτ δεν άξιζαν αυτό που συνέβη», λέει ο κ. Duggan. «Όλοι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν».
Ο Henry Ford εφηύρε τη μαζική παραγωγή στο Ντιτρόιτ και ο Berry Gordy, ενώ δούλευε σε μια γραμμή συναρμολόγησης της Ford, έπαιζε πιάνο στο μυαλό του και έτσι ξεκίνησε και δημιούργησε τον ήχο της Motown. Στα μέσα περίπου του περασμένου αιώνα η κυβέρνηση της πόλης ήταν τόσο πλούσια, ώστε ήταν σε θέση να διαθέτει τεράστια χρηματικά ποσά στο Ινστιτούτο Τεχνών για να αγοράσει πίνακες του Ρέμπραντ.
Στη συνέχεια, όμως, εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στον τομέα των αυτοκινήτων εξαφανίστηκαν και εκατοντάδες χιλιάδες λευκοί εγκατέλειψαν την πόλη. Το Ντιτρόιτ ερήμωσε τόσο πολύ μέχρι τη δεκαετία του 1990, που ο Camilo José Vergara, ένας καλλιτέχνης, πρότεινε στο περιοδικό Metropolis να μετατρέψει τα υπέροχα, κλειστά κτίρια στο κέντρο της πόλης σε ένα πάρκο ερειπίων, μια «αμερικανική ακρόπολη».
Ένα από τα πιο γνωστά ερείπια ήταν ο σιδηροδρομικός σταθμός Michigan Central, ένας όγκος από μάρμαρο και μπρούντζο τεχνοτροπίας Beaux-Arts, που σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες του σταθμού Grand Central της Νέας Υόρκης. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν ο Lexington δημοσιογραφούσε στο Ντιτρόιτ, το τριώροφο αμαξοστάσιο και ο 18ώροφος πύργος γραφείων του στέκονταν άδεια, απογυμνωμένα και λερωμένα με γκράφιτι. Ο ίδιος περιπλανιόταν στον τεράστιο χώρο προσπαθώντας να φανταστεί την πόλη που κάποτε τον γέμιζε με ζωή.
Στα τέλη αυτής της χρονιάς, έπειτα από μια επένδυση περίπου 740 εκατομμυρίων δολαρίων, η Ford σχεδιάζει να επαναλειτουργήσει το Michigan Central ως το κέντρο μιας πανεπιστημιούπολης 30 στρεμμάτων, αφιερωμένης στο μέλλον των μεταφορών, με περίπου 5.000 εργαζόμενους. Λίγο πιο κάτω, στο κέντρο της πόλης, πολλά από τα κτίρια που οραματιζόταν ο κ. Vergara στο πάρκο του έχουν αντικατασταθεί ή απέκτησαν νέα ζωή χάρη στον Dan Gilbert, τον συνιδρυτή της Rocket Mortgage, ο οποίος φέρεται να έχει επενδύσει 2,5 δισ. δολάρια στο Ντιτρόιτ.
Δεν πρόκειται για ένα comeback
Ο Kofi Bonner, διευθύνων σύμβουλος της Bedrock, της κατασκευαστικής εταιρείας του κ. Gilbert, υποστηρίζει ότι η ομοιομορφία των κτιρίων από γυαλί και χάλυβα στις πόλεις της ακτής έχει κάνει το Ντιτρόιτ πιο ελκυστικό και απαριθμεί έναν κατάλογο φιλόδοξων έργων. «Τίποτε από αυτά δεν υπήρχε εδώ πριν από οκτώ χρόνια», λέει. «Η ένταση και η πυκνότητα των επενδύσεων που έγιναν σε αρκετά σύντομο χρονικό διάστημα έχουν τελικά τραβήξει την προσοχή των ανθρώπων». Ο κ. Duggan θεωρεί το κέντρο της πόλης εμπορικό πόλο έλξης για τη Ford και τους εργαζόμενους στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας που κατευθύνονται στο Michigan Central και είναι αλήθεια ότι οι millennials περπατούν μετά τη δουλειά τους στα πεζοδρόμια που κάποτε ήταν έρημα τη νύχτα.
Να το επαναλάβω: το Ντιτρόιτ έχει ακόμα δρόμο μπροστά του, όχι μόνο για να γοητεύσει τους νέους, αλλά και για να διατηρήσει τις οικογένειες και να γίνει διασπορά του πλούτου στις πιο απομακρυσμένες γειτονιές. Η πόλη εκτείνεται σε 140 τετραγωνικά μίλια, πράγμα που είχε κάποιο νόημα το 1950, όταν είχε 1,8 εκατομμύριο κατοίκους, αλλά λιγότερο σήμερα, που ο αριθμός αυτός είναι το ένα τρίτο. Με τον Duggan, στο Ντιτρόιτ έχουν κατεδαφιστεί ή πωληθεί 40.000 κενά σπίτια, ενώ απομένουν ακόμα περίπου 12.000.
Ωστόσο, ο κ. Duggan έχει να επιλύσει μεγάλες προκλήσεις, που κανένας δήμαρχος του Ντιτρόιτ δεν είχε αντιμετωπίσει εδώ και γενιές. Οι κατασκευαστές ανταλλακτικών μετακινούνται για να βρίσκονται κοντά στα νέα εργοστάσια συναρμολόγησης και δεν μπορεί να βρει αρκετό χώρο για ένα εργοστάσιο μπαταριών. «Πραγματικά», λέει, «έτσι όπως έχουν τα πράγματα, μακάρι να είχα άλλα τριακόσια ή τετρακόσια στρέμματα».
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
