THEPOWERGAME
Ο πόλεμος δεν πήγαινε καλά. Ο εχθρός προχώρησε σημαντικά τρεις φορές μέσα σε έναν μόλις χρόνο. Ο πληθυσμός έχασε το ηθικό του. Ο Abdel-Fattah al-Sisi έπρεπε να επιδείξει ηγετικό προφίλ. Η αυτοκινητοπομπή του διέσχισε το έρημο τοπίο μέχρι να φτάσει σε ένα στρατιωτικό σημείο ελέγχου, όπου ο πρόεδρος της Αιγύπτου προσπάθησε να συσπειρώσει το στράτευμα. «Μη νομίζετε ότι αυτή η κρίση ήρθε για να μείνει», είπε σε μια ομάδα στρατευμένων με στολές παραλλαγής. «Θα έρθει η μέρα που κι αυτή η κρίση θα είναι πια παρελθόν».
Ο τόνος και η ατμόσφαιρα είχαν μια πολεμική χροιά. Ωστόσο, ο εχθρός, σε αυτήν την περίπτωση, δεν ήταν κάποιοι επαναστάτες ή εισβολείς: ήταν το δολάριο, έναντι του οποίου η αιγυπτιακή λίρα έχασε πρόσφατα σχεδόν τη μισή της αξία. Ο κ. Sisi δεν προέτρεπε τα στρατεύματα να πολεμήσουν σκληρότερα, αλλά να υπομείνουν, όπως και οι υπόλοιποι 105 εκατ. υπήκοοί του, την εξοντωτική οικονομική κρίση. Ήταν μια περίεργη σκηνή, που δηλώνει πολλά για την τελευταία δεκαετία της διακυβέρνησής του.
Η επίσκεψή του την 1η Απριλίου στη Χερσόνησο του Σινά, ένα απέραντο σεληνιακό τοπίο στο οποίο ζει λιγότερο από το 1% του πληθυσμού της Αιγύπτου, ήταν επίσης μια δήλωση νίκης. Οι ιθαγενείς Βεδουίνοι της περιοχής είχαν περιθωριοποιηθεί για δεκαετίες, αποκλείονταν από αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας και εκδιώχθηκαν από τα εδάφη τους. Ορισμένοι πήραν τα όπλα μετά την ανατροπή του επί μακρόν δικτάτορα Hosni Mubarak, το 2011. Το 2014 συνδέθηκαν με τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους. Τον επόμενο χρόνο κατέλαβαν για λίγο την πόλη Sheikh Zuweid, στην ακτή (βλ. χάρτη).
Ο στρατός αγωνίστηκε να καταστείλει την εξέγερση με μια στρατηγική καμένης γης που επιδείνωσε τα τοπικά παράπονα. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, δήλωσε ότι την περίοδο 2013-20 ο στρατός κατέστρεψε τουλάχιστον 12.000 κτίρια και ισοπέδωσε 6.000 εκτάρια καλλιεργήσιμης γης. Περίπου το ένα τέταρτο των 450.000 κατοίκων του Βόρειου Σινά εκτοπίστηκε.
Το σημείο καμπής ήρθε όταν οι τοπικές φυλές μπήκαν στη μάχη. Έπειτα από χρόνια απαγωγών, εκβιασμών και δολοφονιών, άρχισαν να εργάζονται μαζί με τον στρατό για την ασφάλεια του Σινά. Σήμερα η περιοχή είναι πιο ήρεμη, αν και τον Δεκέμβριο οι μαχητές ανέλαβαν την ευθύνη για μια επιδρομή σε ένα σημείο ελέγχου στην πόλη Ισμαηλία, την πρώτη τους επίθεση στην αιγυπτιακή ενδοχώρα εδώ και τρία χρόνια.
Αυτό ήταν το σκηνικό της επίσκεψης του κ. Sisi. Η τρομοκρατία, είπε, έχει σχεδόν ηττηθεί στην Αίγυπτο. Σύντομα θα υπάρξουν μεγάλοι εορτασμοί και ίσως ένα μουσείο για να τιμηθεί η θυσία του στρατού. «Η τρομοκρατία», είπε ο κ. Sisi στους στρατιώτες του, «τελείωσε χάρη σε σας».
Ο κ. Sisi αρέσκεται να επικαλείται το μετεπαναστατικό χάος της Αιγύπτου για να δικαιολογήσει την αυταρχική του διακυβέρνηση. Όμως, καθώς η οικονομία βυθίζεται, έχει απογοητεύσει πολλούς από τους υπηκόους του. Όταν οι επενδυτές απέσυραν τα κεφάλαιά τους πέρυσι, η Αίγυπτος αναγκάστηκε να υποτιμήσει το νόμισμά της κατά σχεδόν 50% από τον Μάρτιο του 2022. Η κεντρική τράπεζα έχει σχεδόν διπλασιάσει τα επιτόκια κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συμπεριλαμβανομένης της πιο πρόσφατης αύξησής τους κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες (στο 18,25%) στις 30 Μαρτίου.
Οι επενδυτές εξακολουθούν ακόμα να είναι επιφυλακτικοί. Η λίρα φαίνεται να έχει κι άλλα περιθώρια για πτώση: στη μαύρη αγορά διαπραγματεύεται περίπου 16% κάτω από την επίσημη ισοτιμία. Τα επιτόκια εξακολουθούν να επισκιάζονται από τον πληθωρισμό, ο οποίος ανήλθε, σε ετήσιο ποσοστό, στο 32,7% τον περασμένο μήνα. Οι τιμές των τροφίμων και των ποτών αυξήθηκαν κατά 62,9% σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα.
Με τα πραγματικά επιτόκια να είναι βαθιά αρνητικά, οι επενδυτές έχουν ελάχιστη όρεξη για το αιγυπτιακό χρέος. Στις 3 Απριλίου η κυβέρνηση πούλησε σε δημοπρασία ομόλογα αξίας 1,1 εκατ. λιρών (35.275 δολάρια), δηλαδή, μόλις το 0,04% των 3 δισ. λιρών που προσφέρονταν: οι υποψήφιοι αγοραστές ήθελαν πολύ υψηλότερα επιτόκια από αυτά που το κράτος ήταν διατεθειμένο να προσφέρει.
Τον Δεκέμβριο η κυβέρνηση κατέληξε σε συμφωνία ύψους 3 δισ. δολαρίων με το ΔΝΤ. Οι δεσμεύσεις της προς το ταμείο περιλαμβάνουν την υπόσχεση να συρρικνώσει την οικονομική αυτοκρατορία του στρατού, η οποία εκτοπίζει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Οι άνδρες στα χακί παρασκευάζουν ζυμαρικά και τσιμέντο, χτίζουν δρόμους και γέφυρες και παράγουν τηλεοπτικές εκπομπές. Ο Yezid Sayigh, συνεργάτης στο Carnegie Middle East Centre, ένα κέντρο μελετών στη Βηρυτό, εκτίμησε το 2019 ότι ο στρατός επιβλέπει το ένα τέταρτο των δημόσιων δαπανών για στέγαση και υποδομές.
Η Αίγυπτος δεν τηρεί την υπόσχεσή της. Ο Εθνικός Οργανισμός Έργων και Υπηρεσιών (NSPO), μια επιχείρηση που ανήκει στον στρατό, κατασκευάζει νέα εργοστάσια για την παραγωγή λιπασμάτων, αρδευτικών μηχανημάτων και κτηνιατρικών εμβολίων. Μια εταιρεία που συνδέεται με τον στρατό κέρδισε πρόσφατα σύμβαση για την ανακαίνιση του ζωολογικού κήπου του Καΐρου.
Η κυβέρνηση έχει συζητήσει εδώ και δύο χρόνια την πώληση των μετοχών της Safi, μιας εταιρείας εμφιαλωμένου νερού, και της Wataniya, η οποία λειτουργεί πρατήρια καυσίμων. Και τις δύο τις διαχειρίζεται ο στρατός. Αξιωματούχοι δήλωσαν αυτόν τον μήνα ότι έλαβαν προσφορές για καθεμία από αυτές. Ακόμα και αυτό το βήμα, όμως, μπορεί να είναι λιγότερο σημαντικό απ’ ό,τι φαίνεται. Ένας επισκέπτης στο Κάιρο τους τελευταίους μήνες μπορεί να παρατηρήσει έναν αυξανόμενο αριθμό franchises της Wataniya, που μετονομάζονται σε πρατήρια ChillOut, τα οποία προσφέρουν, εκτός από βενζίνη, είδη λιανικού εμπορίου και γρήγορο φαγητό. Τόσο η Wataniya, όσο και η ChillOut είναι θυγατρικές του NSPO. Ο στρατός φαίνεται να αφαιρεί περιουσιακά στοιχεία από μια εταιρεία που μπορεί να πουλήσει και να τα μεταφέρει σε μία που θα κρατήσει, κάτι που πιθανώς δεν είχε κατά νου το ΔΝΤ.
Τόσο οι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι, όσο και οι ξένοι παρατηρητές λένε ότι η εκστρατεία στο Σινά αποκάλυψε τις πραγματικές αδυναμίες του στρατού. Ορδές ανεπαρκώς εκπαιδευμένων κληρωτών στάλθηκαν στο μέτωπο, μερικές φορές χωρίς βασικό εξοπλισμό -εκατοντάδες επέστρεψαν στην πατρίδα τους μέσα σε φέρετρα. Ύστερα από μια δεκαετία που ο κ. Sisi είναι επικεφαλής, ο στρατός εξακολουθεί να παλεύει με το βασικό του καθήκον, την προστασία της χώρας -ενώ παράλληλα συνεχίζει τη διαρκώς επεκτεινόμενη εκστρατεία του για τον έλεγχο της οικονομίας.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
