THEPOWERGAME
Από τότε που ο Xi Jinping ανέλαβε την ηγεσία της Κίνας, πριν από μια δεκαετία και πλέον, έχει κρατήσει τους αξιωματούχους του σε εγρήγορση. Κάθε δύο χρόνια, κατά μέσο όρο, υποβάλλει αυτούς και τα υπόλοιπα 97 εκατομμύρια μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος σε εκστρατείες «εκπαίδευσης», για να διασφαλίσει ότι κατανοούν τη γραμμή του κόμματος (φυγόπονοι, προσέξτε καλά). Ο νέος εκπαιδευτικός κύκλος έχει ήδη αρχίσει. Για εβδομάδες, αν όχι μήνες, θα απαιτήσει την προσοχή της γραφειοκρατίας και των ενόπλων δυνάμεων, καθώς και πολλών επιχειρηματιών, ακαδημαϊκών και άλλων. Το θέμα, αυτή τη φορά, είναι απροκάλυπτα προσωπικό. Πρόκειται για την κατανόηση του ίδιου του κυρίου Xi.
Πιθανότατα δεν πρόκειται για απάντηση σε οποιαδήποτε αντιληπτή νέα απειλή για την εξουσία του κ. Xi. Η χρονική στιγμή φαίνεται να είναι μέρος της εκπαιδευτικής ρουτίνας. Έχουν περάσει περίπου δύο χρόνια από την τελευταία ανάλογη εκστρατεία, η οποία επικεντρώθηκε στην εμπέδωση μιας εξαιρετικά αποστειρωμένης εκδοχής της ιστορίας του κόμματος. Έχουν περάσει επίσης περίπου έξι μήνες από τότε που το κόμμα συγκάλεσε το πενταετές συνέδριό του, στο οποίο ο κ. Xi φάνηκε να ενισχύει την εξουσία του αντικαθιστώντας συναδέλφους του με προστατευόμενούς του και εξασφαλίζοντας μια τρίτη θητεία επικεφαλής του κόμματος, σπάζοντας τους κανόνες. Ένας από αυτούς τους προστατευόμενους είναι ο Cai Qi, ο οποίος τον περασμένο μήνα ορίστηκε επιτελάρχης του κ. Xi. Παράλληλα, ο κ. Cai επιβλέπει την ιδεολογία και την προπαγάνδα στη Μόνιμη Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου, την επταμελή κορυφή της εξουσίας. Είναι υπεύθυνος για τη νέα εκστρατεία. Του δίνεται μια ευκαιρία να εντυπωσιάσει το αφεντικό του.
Όμως το εύρος αυτής της τελευταίας εκστρατείας δεν είναι καθόλου συνηθισμένο. Οι προηγούμενες πέντε που διοργάνωσε ο κ. Xi έδιναν συνήθως έμφαση σε συγκεκριμένες πτυχές της συμπεριφοράς των μελών του κόμματος, όπως η υποχρέωσή τους να ασχολούνται με τις ανάγκες των «μαζών», να μελετούν το καταστατικό του κόμματος, να αντιστέκονται στη διαφθορά και να θυμούνται την «αρχική φιλοδοξία» των κομμουνιστών. Αυτή η εκστρατεία φέρει την επωνυμία Xi: περιγράφεται επίσημα ως «μελέτη και εφαρμογή της σκέψης του Xi Jinping για τον σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά στη νέα εποχή». Αυτό σημαίνει ότι τα μέλη του κόμματος πρέπει να κατακτήσουν το ευρύ φάσμα της σκέψης του κ. Xi για τα πάντα, από τη διατήρηση της πειθαρχίας στο κόμμα μέχρι το περιβάλλον και την εθνική ασφάλεια. Η νέα εποχή αντικατοπτρίζει την κομματική ορολογία για την εποχή που ανέτειλε με την ανάληψη της ηγεσίας του κόμματος από τον κ. Xi το 2012.
Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης ιχνηλατούν την ιστορία των εκπαιδευτικών εκστρατειών του κ. Xi στο «κίνημα διόρθωσης» του Mao Zedong τη δεκαετία του 1940, όταν το κόμμα ήταν αντάρτικο. Δεν αναφέρουν, βέβαια, ότι χιλιάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν στις εκκαθαρίσεις που ακολούθησαν τις προσπάθειες του Mao να μεταρρυθμίσει τη σκέψη των μελών του κόμματος. Οι σημερινές εκστρατείες είναι πολύ πιο συγκρατημένες, αλλά οι αξιωματούχοι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν γλαφυρή γλώσσα για να περιγράψουν τον ψυχολογικό αντίκτυπο που πρόκειται να έχουν. Οι αξιωματούχοι προτρέπονται να «στρέφουν τις λόγχες στον εαυτό τους» και να «ξύσουν το κόκκαλο για να διώξουν το δηλητήριο». Τους ζητείται να συμμετέχουν σε «συνεδρίες κριτικής και αυτοκριτικής», που κάνουν τα «πρόσωπά τους να κοκκινίζουν και να ιδρώνουν».
Σε ορισμένα τμήματα της γραφειοκρατίας, η τελευταία εκστρατεία συνδυάζεται με συνεχείς εκκαθαρίσεις διεφθαρμένων και άπιστων υπαλλήλων. Ένα από αυτά είναι ο μηχανισμός επιβολής της πειθαρχίας, ο οποίος, νωρίτερα φέτος, ξεκίνησε μια εκστρατεία «διόρθωσης» στις τάξεις του. Μια άλλη είναι η αθλητική διοίκηση της κυβέρνησης, η οποία διεξάγει τους τελευταίους μήνες πόλεμο κατά της διαφθοράς στο ποδόσφαιρο.
Οι εκπαιδευτικές εκστρατείες ξεκινούν μεγαλόστομα. Η απόφαση να ξεκινήσει αυτή η εκστρατεία εγκρίθηκε επίσημα από το κυβερνών Πολιτικό Γραφείο στις 30 Μαρτίου. Ξεκίνησε από τον ίδιο τον κ. Xi σε μια συγκέντρωση αξιωματούχων τέσσερις ημέρες αργότερα. Τη χαρακτήρισε ως μια «χαλιναγώγηση του νου» και ένα «πνευματικό βάπτισμα», που θα έπαιζε σημαντικό ρόλο στην ενοποίηση της κομματικής σκέψης και στην επίλυση «σημαντικών προβλημάτων εντός του κόμματος». Ο όρος αποτελεί ευφημισμό για τα πάντα, από την ιδεολογική παρέκκλιση έως την απιστία.
Ελάχιστες λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο υλοποίησης της εκστρατείας -συμπεριλαμβανομένης της ημερομηνίας-στόχου για την ολοκλήρωσή της- έχουν αποκαλυφθεί. Κομματικές επιτροπές σε όλη τη χώρα συνεδριάζουν για να συζητήσουν σχετικές οδηγίες, αλλά αυτές παραμένουν απόρρητες. Παρόμοιες εκστρατείες του παρελθόντος, ωστόσο, υποδηλώνουν ότι θα περιλαμβάνουν ένα συνδυασμό συναντήσεων μελέτης, επισκέψεων και ενός εργαλείου ελέγχου του μυαλού που θα λάτρευε ο Μάο: μια διαδικτυακή πύλη δεξιοτήτων συνδεδεμένη με εφαρμογή για smartphones, που θα ελέγχει τις γνώσεις των χρηστών σε προκαθορισμένη ύλη. Ονομάζεται Xuexi Qiangguo, που σημαίνει τόσο «Μελετήστε την ισχυρή χώρα», όσο και «Μελέτησε τον Xi για να κάνετε τη χώρα ισχυρή».
Η εφαρμογή, που ξεκίνησε το 2019, έχει γίνει η πληγή της ζωής πολλών μελών του κόμματος. Σημειώνοντας τις βαθμολογίες και τις καθημερινές συνήθειες χρήσης των χρηστών, επιτρέπει στους ιδεολογικούς εργάτες του κόμματος να εντοπίζουν γρήγορα όσους δεν έχουν το μυαλό τους στο έργο. Η πλήξη με τις εκπαιδευτικές εκστρατείες είναι κοινό πρόβλημα. Σύμφωνα με τον Li Fang, ακαδημαϊκό στην Γκουανγκζού, μια έρευνα το 2019 (που δημοσιεύθηκε πέρυσι) έδειξε ότι σχεδόν το 60% των ανθρώπων σε ένα κολέγιο επαγγελματικής κατάρτισης που είχαν λάβει μέρος σε μία από τις εκπαιδευτικές εκστρατείες του κ. Χi αισθάνονταν ότι οι θεωρίες που έπρεπε να μελετήσουν δεν είχαν προφανή σχέση με την πραγματική ζωή. Μεγάλο μέρος του διδακτικού υλικού ήταν απλώς αντιγραφή από έγγραφα που παρείχαν οι ανώτεροι.
Η υποκρισία δεν έχει θέση
Στο πλαίσιο της εκπαίδευσής τους, οι υπάλληλοι θα πρέπει να σκέφτονται πιο δημιουργικά. Τους έχει ζητηθεί να οργανώσουν έρευνα για «περίπλοκα και δύσκολα» προβλήματα που επηρεάζουν τη νέα εποχή, όπως η επισιτιστική ασφάλεια ή η δημόσια υγεία. Θα πρέπει να παίρνουν συνεντεύξεις από ανθρώπους για τέτοια θέματα στη βάση της κοινωνίας και να προτείνουν καλές λύσεις. «Ό,τι κάνουν θα το κάνουν με ενθουσιασμό και όχι για τα μάτια του κόσμου», τους έχουν προειδοποιήσει.
Μεταξύ των μελών του κόμματος, πολλά μάτια θα είναι στραμμένα στον κ. Cai ως τον κύριο εκτελεστή των οδηγιών. Είναι πέμπτος στο Πολιτικό Γραφείο, αλλά η δύναμή του είναι τεράστια. Από την εποχή του Mao, ο επιτελάρχης του ηγέτη του κόμματος (ή διευθυντής του Κεντρικού Γραφείου, όπως είναι επίσημα γνωστή η θέση) δεν έχει υπηρετήσει ταυτόχρονα και στη Διαρκή Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου. Ο συνδυασμός των ρόλων θα τον καταστήσει τρομερό θεματοφύλακα-σύνδεσμο μεταξύ του κ. Xi και άλλων μελών της κυβερνητικής ελίτ.
Είναι σαφές από τη ραγδαία άνοδο του κ. Cai ότι ο κ. Xi τον εμπιστεύεται απόλυτα. Τη δεκαετία του 1980 και του 1990 οι δύο τους εργάστηκαν μαζί στην επαρχία Φουτζιάν. Το 2017 ο κ. Cai προήχθη σε επικεφαλής του κόμματος στο Πεκίνο, χωρίς να έχει υπηρετήσει στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος (κανονικά μια τέτοια θέση απαιτεί συγκεκριμένη ιεροτελεστία). Στη νέα του θέση ως επόπτη της ιδεολογίας, έχει δεξιότητες να αξιοποιήσει. Μεγάλο μέρος της δουλειάς του στη Φουτζιάν αφορούσε τις εσωτερικές υποθέσεις του κόμματος. Στη δεκαετία του 1970 σπούδασε εκεί πολιτική εκπαίδευση ως προπτυχιακός φοιτητής.
Ανησυχητικά για τα μέλη του κόμματος που αγωνίζονται με την εφαρμογή Study-Xi, ο ίδιος έδειξε από νωρίς μια προτίμηση στη χρήση ψηφιακών εργαλείων για τη βελτίωση της γραφειοκρατικής συμπεριφοράς. Ενώ εργαζόταν στην επαρχία Τζετζιάνγκ στη δεκαετία του 2010, άνοιξε έναν λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τον οποίο χρησιμοποίησε εν μέρει για να καυτηριάζει τις παραβάσεις των αξιωματούχων. «Η διαφάνεια είναι καλό πράγμα», ανέφερε ένα από τα πιο αξιοσημείωτα tweet του. Μάλιστα, κατήγγειλε τον αποκλεισμό του Facebook από την Κίνα. Σήμερα, ωστόσο, λίγοι τον βλέπουν ως οτιδήποτε άλλο εκτός από τον πιστό υπηρέτη του κ. Xi. Η μόνη ελπίδα στην οποία ενδεχομένως να προσκολλώνται κάποιοι είναι ότι μπορεί, μια μέρα, να περικόψει τον βαρύγδουπο 16 χαρακτήρων τίτλο της φιλοσοφίας του κ. Xi σε απλά «Xi Jinping Thought» (Οι σκέψεις του κ. Χi) που τελικά θα εξοικονομούσε πολύ χρόνο στις συνεδριάσεις.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
