THEPOWERGAME
Στα 76 του χρόνια, ο Richard Adkerson είναι ένας από τους παλαιότερους εκπροσώπους της βιομηχανίας χαλκού. Επί δύο δεκαετίες υπήρξε διευθύνων σύμβουλος της Freeport-McMoRan, μιας εκ των μεγαλύτερων παραγωγών χαλκού στον κόσμο, η αξία της οποίας αποτιμάται στα 55 δισ. δολάρια. Τα έχει δει όλα, από βραχυπρόθεσμες ανόδους και καταρρεύσεις μέχρι τον υπερκύκλο υπό την ηγεσία της Κίνας, και από τον κατακερματισμό του κλάδου μέχρι την ενοποίηση. Η ίδια η Freeport έχει πρωτοστατήσει σε ορισμένες από αυτές τις τάσεις. Το 2007 πλήρωσε 26 δισ. δολάρια για τη Phelps Dodge, μια εταιρεία με έδρα την Αριζόνα, που χρονολογείται από τις ημέρες της Άγριας Δύσης του 19ου αιώνα. Η συναλλαγή αυτή είναι η μεγαλύτερη που έγινε ποτέ στον κλάδο της εξόρυξης. Ήταν ένα πραγματικό επίτευγμα. Όχι όμως και η ατυχής διαφοροποίηση της εταιρείας στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο λιγότερο από πέντε χρόνια αργότερα, η οποία, όπως λέει, δεν ήταν δική του ιδέα. Η κίνηση αυτή προκάλεσε μια παρ’ ολίγον θανατηφόρα εμπειρία και έπρεπε να ανατραπεί γρήγορα, μετά την κατάρρευση τόσο της ενέργειας, όσο και των τιμών των μετάλλων το 2016.
Όπως αρμόζει σε ένα στέλεχος της εξορυκτικής βιομηχανίας, έχει μια βαθιά φωνή, την οποία χρησιμοποιεί για να κάνει εικασίες σχετικά με ένα πιθανό κραχ του χαλκού. Οι πιέσεις της βιομηχανικής ανάπτυξης στον αναδυόμενο κόσμο, αλλά και η πρόοδος του εξηλεκτρισμού και της απεξάρτησης από τον άνθρακα, στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης, είναι πιθανό να εκτοξεύσουν τη ζήτηση για το κόκκινο μέταλλο. Η εταιρεία συμβούλων S&P Global αναμένει ότι από τώρα έως το 2035 η κατανάλωση χαλκού θα διπλασιαστεί, φτάνοντας τους 50 εκατ. τόνους. Ωστόσο, αν οι τιμές δεν αυξηθούν απότομα, η προσφορά είναι απίθανο να συμβαδίσει. Εκτός από τα νέα ορυχεία χαλκού που θα λειτουργήσουν στη Μογγολία και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τα projects είναι ελάχιστα, λέει ο κ. Adkerson. Οι ανησυχίες σχετικά με το περιβάλλον και τα δικαιώματα των ιθαγενών δυσχεραίνουν την έγκρισή τους. Επιπλέον, τόσο στη Χιλή, όσο και στο Περού, που παράγουν μαζί σχεδόν το 40% του παγκόσμιου χαλκού, η εξόρυξη εξαρτάται από την εθνική πολιτική.
Όπως λέει ο κ. Adkerson, αυτό δεν είναι ένα πρόβλημα προσφοράς που μπορεί να λυθεί μόνο με χρήματα. «Στον κόσμο σήμερα απλώς υπάρχει έλλειψη αξιοποιήσιμων επενδυτικών ευκαιριών», δηλώνει ευθαρσώς. Σοφά, δεν φτάνει στο σημείο να υπονοεί ότι ο κόσμος ξεμένει από χαλκό. Αντιθέτως, διηγείται μια ιστορία που χρονολογείται από τις αρχές της καριέρας του, όταν ήταν σύμβουλος της πετρελαϊκής βιομηχανίας. Ένας από τους φίλους του ήταν ο Matthew Simmons, ένας επενδυτικός τραπεζίτης με έδρα το Τέξας, διάσημος για την προώθηση της θεωρίας της «κορύφωσης του πετρελαίου», η οποία υποστήριζε ότι ο κόσμος εξαντλούσε το πετρέλαιο. Ένας από τους πελάτες του ήταν ο George Mitchell, ο οποίος αργότερα απέκτησε φήμη ως ο πατέρας της επανάστασης του σχιστόλιθου, που γελοιοποίησε το μάντρα της κορύφωσης του πετρελαίου. Ήταν ένα σωτήριο μάθημα, λέει καγχάζοντας. Έχει πάντα στον νου του κάτι αντίστοιχο του σχιστολιθικού πετρελαίου στον χαλκό.
Η σύγκριση μεταξύ των επιχειρήσεων πετρελαίου και χαλκού είναι χρήσιμη. Βοηθάει να γίνει κατανοητή η πολυπλοκότητα της εξόρυξης του μετάλλου. Υποδεικνύει επίσης πώς μπορεί να ξεπεραστούν οι ελλείψεις. Αρχικά ας δούμε τις διαφορές μεταξύ των δύο εμπορευμάτων. Όπως εξηγεί ο κ. Adkerson, η τεχνολογία για την ανεύρεση χαλκού δεν είναι τόσο αποτελεσματική όσο οι σεισμικές δοκιμές που χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, επειδή τα κοιτάσματα χαλκού απλώνονται σε τεράστιες εκτάσεις. Απαιτούνται χρόνια ερευνητικών γεωτρήσεων. Επιπλέον, πολλές έρευνες για πετρέλαιο γίνονται στον ωκεανό, αλλά ακόμα η εξόρυξη σε βαθιές θάλασσες βρίσκεται στα σπάργανα και είναι περιβαλλοντικά ευαίσθητη. Ο κ. Adkerson σημειώνει ότι η Lockheed Martin, μια αμερικανική κατασκευάστρια εταιρεία όπλων, που είχε ρίξει το βάρος της στην εξόρυξη ανοικτής θάλασσας, μόλις πούλησε μια θυγατρική της με άδειες για την εξερεύνηση μέρους του Ειρηνικού Ωκεανού. Στην πραγματικότητα, εγκαταλείπει το εγχείρημα.
Υπάρχουν, επίσης, έντονες διαφορές στην παραγωγή. Η εξόρυξη χαλκού δεν είναι μόνο πιο συγκεντρωμένη ανά περιοχή απ’ ό,τι η εξόρυξη πετρελαίου. Ενώ χρειάζονται χρόνια για να προχωρήσει κανείς από την αδειοδότηση στη λειτουργία μιας πετρελαιοπηγής, μπορεί να χρειαστεί μια ολόκληρη γενιά για την ανάπτυξη ενός «πράσινου» ορυχείου χαλκού. Το βραβείο παρηγοριάς είναι ότι τα ορυχεία χαλκού δεν εξαντλούνται τόσο γρήγορα όσο οι πετρελαιοπηγές. Ορισμένα από τα ορυχεία της Freeport χρονολογούνται πάνω από 100 χρόνια.
Ας δούμε τώρα τις ομοιότητες. Κατά τη διάρκεια του υπερκύκλου των εμπορευμάτων μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2010, και οι δύο βιομηχανίες σπατάλησαν τα χρήματα των μετόχων σε υπερβολικά φιλόδοξα έργα, τα οποία τις οδήγησαν στο περιθώριο. Ακόμα και όταν οι ανησυχίες για τις προμήθειες πετρελαίου και χαλκού αυξήθηκαν, οι επενδυτές απαίτησαν πληρωμές των μετόχων αντί να ρισκάρουν τα ίδια κεφάλαια σε μεγάλα κεφαλαιουχικά έργα. Η κατάσταση επιδεινώθηκε από την πίεση για μείωση της εξόρυξης πόρων από επενδυτές που ανησυχούσαν για περιβαλλοντικά, κοινωνικά θέματα και θέματα διακυβέρνησης (ESG).
Ωστόσο, η διάθεση μπορεί να αρχίζει να αλλάζει. Στη βιομηχανία πετρελαίου, οι υψηλές τιμές του αργού οδήγησαν εταιρείες όπως η Shell και η ΒΡ να επανεξετάσουν τον ρυθμό μείωσης της παραγωγής πετρελαίου. Ομοίως, οι μεταλλωρύχοι χαλκού γίνονται πιο τολμηροί. Τον Απρίλιο η ΒΗΡ, ένας διαφοροποιημένος εξορυκτικός γίγαντας, θα υποβάλει στους μετόχους της Oz Minerals την πρότασή της, ύψους 6,4 δισ. δολαρίων, για την εξαγορά της αυστραλιανής εταιρείας εξόρυξης χαλκού. Εάν εγκριθεί, θα είναι η μεγαλύτερη εξαγορά της από το 2011. Η Freeport δηλώνει ότι θα αυξήσει τις κεφαλαιουχικές δαπάνες φέτος στα 5,2 δισ. δολάρια, από 3,5 δισ. δολάρια το 2022, κυρίως για να επεκτείνει το ορυχείο Grasberg στην Ινδονησία. Ο κ. Adkerson επισημαίνει ότι μέρος αυτής της αύξησης είναι αποτέλεσμα της αύξησης του κόστους. Ωστόσο, εντοπίζει επίσης μια νέα διάθεση μεταξύ των επενδυτών. «Σήμερα, όταν μιλάω με τους μετόχους μας, μας ρωτούν από πού θα προέλθει η ανάπτυξη».
Ούκ έν τῷ πολλῷ τὸ εὖ, ή μήπως όχι;
Υπάρχουν δύο πιθανές απαντήσεις. Η πρώτη είναι η διπλή αξιοποίηση των υφιστάμενων ορυχείων. Η Freeport διαθέτει 22 εκατ. τόνους αποθεμάτων χαλκού μόνο στην Αμερική. Χρειάζονται έξι έως δέκα χρόνια για την ανάπτυξη τέτοιων έργων και η τρέχουσα σοβαρή έλλειψη εργατικού δυναμικού θα μπορούσε να κάνει τα πράγματα δυσκολότερα. Ωστόσο, είναι πιο ελπιδοφόρα από το να ξεκινήσουν όλα από το μηδέν. Η δεύτερη απάντηση είναι η τεχνολογία. Ο κ. Adkerson λέει ότι η Freeport έχει περίπου 17 εκατ. τόνους υπολειμματικού χαλκού, που έχει απομείνει στις διαδικασίες έκπλυσης. Ελπίζει ότι τα νέα αντιδραστήρια, όπως και οι νέες τεχνικές λειτουργίας με τη χρήση ανάλυσης δεδομένων, θα ανακτήσουν μέρος αυτού με τρόπο που θα είναι λιγότερο δαπανηρός από τη δημιουργία ενός νέου ορυχείου, θα εκπέμπει λιγότερο άνθρακα και θα αντιμετωπίζει λιγότερα ρυθμιστικά εμπόδια.
Ο βετεράνος μεταλλωρύχος δεν πιστεύει ότι κάτι τέτοιο θα έχει τόσο εντυπωσιακό αντίκτυπο στην προσφορά χαλκού όσο η επανάσταση του σχιστολιθικού πετρελαίου. Αλλά θα το έλεγε. Όσο μεγαλύτερη είναι η αντιληπτή σπανιότητα, τόσο υψηλότερη είναι η αξία των αποθεμάτων της Freeport και τόσο περισσότερο αξίζει η εταιρεία του. Μπορείτε σχεδόν να τον φανταστείτε να τρίβει τα χέρια του εν όψει μιας τέτοιας προοπτικής.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
