THEPOWERGAME
Η τραπεζική αναταραχή που οδήγησε μια χούφτα αμερικανικών και ευρωπαϊκών δανειστών στη χρεοκοπία τις τελευταίες εβδομάδες έχει ένα νέο χαρακτηριστικό. Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων, που διαδίδουν πληροφορίες με αστραπιαίο ρυθμό σε μια ολοένα και μεγαλύτερη ομάδα πανικόβλητων ανθρώπων, σηματοδοτεί μια ρήξη με τις προηγούμενες κρίσεις. Εν τω μεταξύ, τα νέα εργαλεία ψηφιακής χρηματοδότησης επιτρέπουν στους νευρικούς καταθέτες να αποσύρουν κεφάλαια αμέσως μόλις τους έρθει η πληροφορία, είτε από τα γραφεία τους στο Σαν Φρανσίσκο είτε από τις πίστες του σκι στο Saint Moritz.
Μετά την πτώση της Silicon Valley Bank, η ιδέα της ταχύτερης λειτουργίας των τραπεζών προκαλεί εύλογα ανησυχία στους αναλυτές και τους νομοθέτες. Ωστόσο, το κύμα της νέας τεχνολογίας την τελευταία δεκαετία και λίγο παραπάνω δεν είναι σε καμία περίπτωση το πρώτο που αλλάζει συμπεριφορές. Τα προηγούμενα παραδείγματα υποδηλώνουν κάτι σαν μοτίβο: οι καινοτομίες αρχικά βοηθούν στη διευκόλυνση μιας άνθησης, συμβάλλοντας στην υπερβολή που βασίζεται στην αίσθηση της φουτουριστικής δυνατότητας, πριν επιταχύνουν και μεγεθύνουν την ενδεχόμενη πτώση. Η ιστορία υποδηλώνει επίσης ότι οι πρόσφατες τεχνολογικές αλλαγές μπορεί να έχουν βαθύτερο αντίκτυπο, αναδιαμορφώνοντας τις αγορές και μακροπρόθεσμα.
Από τη δεκαετία του 1840 και μετά, η Αμερική υιοθέτησε τον ηλεκτρικό τηλέγραφο, ο οποίος μετέδιδε μηνύματα μέσω εναέριων καλωδίων, συνδέοντας τις προηγουμένως ανόμοιες χρηματοπιστωτικές αγορές της Βοστώνης, του Σικάγο, της Νέας Υόρκης και της Φιλαδέλφειας. Το 1866 κατέστη δυνατή η αξιόπιστη επικοινωνία και μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης, χάρη σε ένα υποθαλάσσιο τηλεγραφικό καλώδιο. Οι ιστορικοί αποδίδουν σε αυτές τις νέες μεθόδους μετάδοσης χρηματοοικονομικών πληροφοριών την εξομάλυνση των αναποτελεσματικών τιμών. Η διαφορά μεταξύ των αμερικανικών και των βρετανικών τιμών του βαμβακιού μειώθηκε κατά το ένα τρίτο, για παράδειγμα, όπως και η μεταβλητότητα. Η νέα μορφή επικοινωνίας ήταν αρκετά σημαντική ώστε να αφήσει κληρονομιά. Μεταξύ των χρηματιστών, η συναλλαγματική ισοτιμία στερλίνας-δολαρίου εξακολουθεί να είναι ανεπίσημα γνωστή ως «cable» (καλώδιο).
Αλλά η αποτελεσματικότητα έχει συχνά κόστος. Τον 19ο αιώνα, η επικοινωνία μέσω καλωδίων ήταν ακριβή και περιορισμένη και οι πληροφορίες που λαμβάνονταν κινδύνευαν να χειραγωγηθούν από αυτούς που τις μετέδιδαν. Κατά τη διάρκεια του πανικού του 1873 οι ανταποκριτές του Economist συζητούσαν για το αν οι εκφυλιστικές συνέπειες των νέων τεχνολογιών, που διέδιδαν τον πανικό από τη μία αγορά στην άλλη, υπερτερούσαν των θετικών. Έναν αιώνα αργότερα, η νέα τεχνολογία προκάλεσε και πάλι ανησυχίες κατά τη διάρκεια του χρηματιστηριακού κραχ τον Οκτώβριο του 1987. Η Επιτροπή Brady, η οποία αργότερα διερεύνησε την κατάρρευση στην Αμερική, διαπίστωσε ότι η διασυνοριακή ηλεκτρονική επικοινωνία επιδείνωσε τα προβλήματα. Οι έμποροι και οι ρυθμιστικές αρχές πίστευαν ότι βρίσκονταν στις πιο απομονωμένες εθνικές αγορές του παρελθόντος. Μακράν.
Ωστόσο, η επίδραση των τεχνολογικών ανακαλύψεων στις τραπεζικές κρίσεις είναι ένας μόνο τρόπος μετασχηματισμού των χρηματοπιστωτικών αγορών. Ο John Handel, οικονομικός ιστορικός στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, σημειώνει ότι η όλο και πιο διαδεδομένη χρήση της ticker tape -μια πιο προηγμένη μορφή τηλεγραφικής μετάδοσης μηνυμάτων- στα τέλη του 19ου αιώνα ενίσχυσε τη δύναμη των θεσμικών οργάνων που τη μονοπωλούσαν. Το Χρηματιστήριο του Λονδίνου και η Exchange Telegraph Company, η οποία είχε άδεια να μεταδίδει δεδομένα από το χρηματιστήριο, επωφελήθηκαν περισσότερο. Με αυτόν τον τρόπο επισημοποιήθηκε ο ρόλος των χρηματιστηρίων στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.
Ιστορικά, οι τράπεζες επωφελούνταν από το υψηλό κόστος συναλλαγών και τον χαμηλό χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό των πελατών, τα οποία συνδυαστικά εμπόδιζαν τους καταθέτες να μεταφέρουν πολλά χρήματα σε αμοιβαία κεφάλαια χρηματαγορών με υψηλότερες αποδόσεις. Σήμερα οι νέες τεχνολογίες επικοινωνίας και η ψηφιακή χρηματοδότηση σημαίνουν ότι ο επενδυτικός πληθυσμός έχει μεγαλύτερη επίγνωση των εναλλακτικών λύσεων έναντι των τραπεζικών καταθέσεων και περισσότερες ευκαιρίες να επενδύσει σε αυτές. Πρόσφατη έρευνα ακαδημαϊκών των πανεπιστημίων Κολούμπια, Πεκίνου και Στάνφορντ επισημαίνει ότι οι κινεζικές τράπεζες των οποίων οι καταθέτες γνωρίζουν πράγματα για τη Yu’ebao, μια διαδικτυακή επενδυτική πλατφόρμα που προσφέρει επενδύσεις σε αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς, βιώνουν περισσότερες αναλήψεις από τους πελάτες. Η νέα τεχνολογία μπορεί να συνέβαλε στη διευκόλυνση της αύξησης των σχεδόν 300 δισ. δολαρίων σε αμερικανικά αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς τον Μάρτιο, αποσταθεροποιώντας περαιτέρω τις τράπεζες.
Παράλληλα, η καινοτομία έχει επιταχύνει τις ξαφνικές ταλαντεύσεις της αγοράς, περιορίζοντας τους πανικούς, που τον 19ο αιώνα θα διαρκούσαν μήνες, σε εβδομάδες. Στη σύγχρονη εποχή τα χρονοδιαγράμματα έχουν συρρικνωθεί περαιτέρω, από εβδομάδες σε ημέρες ή ακόμα και ώρες. Ωστόσο, αυτό μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι ένας μόνο από τους τρόπους με τους οποίους οι συναλλαγές χωρίς τριβές και οι ελεύθερα διαθέσιμες πληροφορίες, διαφορετικής ποιότητας, θα επηρεάσουν τη χρηματοδότηση τα επόμενα χρόνια. Τα κέρδη που επί δεκαετίες -ή και αιώνες- απολάμβαναν οι τράπεζες χάρη στο υψηλό κόστος συναλλαγών και τη χαμηλή χρηματοοικονομική παιδεία ενδέχεται επίσης να είναι πιο δύσκολο να διατηρηθούν.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
