THEPOWERGAME
Για περισσότερα από 25 χρόνια, οι μηχανές αναζήτησης υπήρξαν η πύλη του διαδικτύου. Η AltaVista, ο πρώτος ιστότοπος που επέτρεψε αναζητήσεις στο πλήρες κείμενο του διαδικτύου, εκθρονίστηκε γρήγορα από την Google, η οποία έκτοτε κυριαρχεί στον τομέα στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Η μηχανή αναζήτησης της Google, που εξακολουθεί να αποτελεί την καρδιά της επιχείρησής της, έχει καταστήσει τη μητρική της εταιρεία, την Alphabet, μία από τις πολυτιμότερες εταιρείες στον κόσμο, με έσοδα 283 δισ. δολάρια το 2022 και κεφαλαιοποίηση της τάξεως των 1,3 τρισ. δολαρίων. Η Google δεν είναι μόνο ένα όνομα που ακούγεται σε κάθε σπίτι, είναι πλέον και ρήμα.
Βέβαια τίποτα δεν διαρκεί για πάντα, ιδίως στην τεχνολογία. Ρωτήστε την ΙΒΜ, η οποία κάποτε κυριαρχούσε στους υπολογιστές των επιχειρήσεων, ή τη Nokia, που κάποτε υπήρξε ο ηγέτης των κινητών τηλεφώνων. Και οι δύο εκθρονίστηκαν επειδή χειρίστηκαν αδέξια τις τεχνολογικές μεταβάσεις. Τώρα οι εταιρείες τεχνολογίας ανυπομονούν για μια καινοτομία που θα μπορούσε να προαναγγείλει μια παρόμοια αλλαγή – και μια παρόμοια ευκαιρία. Τα chatbots που υποστηρίζονται από τεχνητή νοημοσύνη (AI) επιτρέπουν στους χρήστες να συλλέγουν πληροφορίες μέσω πληκτρολογημένων συνομιλιών. Πρωταγωνιστής στο πεδίο είναι το ChatGPT, που δημιουργήθηκε από την νεοσύστατη επιχείρηση Openai. Μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου, δύο μήνες μετά το λανσάρισμά του, το ChatGPT χρησιμοποιούνταν από περισσότερους από 100 εκατ. ανθρώπους, καθιστώντας το, σύμφωνα με την τράπεζα UBS, «την ταχύτερα αναπτυσσόμενη καταναλωτική εφαρμογή στην ιστορία».
Η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται ήδη παρασκηνιακά σε πολλά προϊόντα, αλλά το ChatGPT την έχει θέσει στο επίκεντρο, επιτρέποντας στους ανθρώπους να συνομιλούν απευθείας με αυτή. Το ChatGPT μπορεί να γράψει δοκίμια σε διάφορα στυλ, να εξηγήσει σύνθετες έννοιες, να συνοψίσει κείμενο και να απαντήσει σε ερωτήσεις γνώσεων. Μπορεί ακόμα και να περάσει (οριακά) νομικές και ιατρικές εξετάσεις. Επιπλέον, μπορεί να συνθέσει γνώσεις από το διαδίκτυο: για παράδειγμα, να δημιουργήσει λίστα με σημεία διακοπών που ταιριάζουν σε συγκεκριμένα κριτήρια ή να προτείνει μενού ή δρομολόγια. Αν του ζητηθεί, μπορεί να εξηγήσει το σκεπτικό του και να δώσει λεπτομέρειες. Με λίγα λόγια, πολλά πράγματα για τα οποία οι άνθρωποι χρησιμοποιούν σήμερα τις μηχανές αναζήτησης, μπορούν να γίνουν καλύτερα με τα chatbots.
Κάπως έτσι εξηγείται και ο καταιγισμός ανακοινώσεων, καθώς οι αντίπαλες εταιρείες προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την πρωτοβουλία. Στις 7 Φεβρουαρίου η Microsoft, η οποία έχει επενδύσει περισσότερα από 11 δισ. δολάρια στην Openai, αποκάλυψε μια νέα έκδοση του Bing, της μηχανής αναζήτησης, η οποία ενσωματώνει το ChatGPT. Ο Satya Nadella, το αφεντικό της Microsoft, το βλέπει ως ευκαιρία ώστε να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία την Google. Από την πλευρά της, η Google ανακοίνωσε το Bard, το δικό της chatbot, ως «σύντροφο» της μηχανής αναζήτησής της. Επίσης, έχει αποκτήσει μερίδιο 300 εκατ. δολαρίων στην Anthropic, μια νεοσύστατη επιχείρηση που ιδρύθηκε από πρώην υπαλλήλους της Openai, η οποία έχει κατασκευάσει ένα chatbot που το ονομάζει Claude. Η τιμή της μετοχής της Baidu, γνωστής ως Google της Κίνας, σημείωσε άλμα όταν ανακοίνωσε ότι θα κυκλοφορήσει τον Μάρτιο το δικό της chatbot, εν ονόματι Ernie.
Μπορούν όμως τα chatbots να είναι αξιόπιστα και τι σημαίνουν για την αναζήτηση και την προσοδοφόρα διαφημιστική της δραστηριότητα; Μήπως προαναγγέλλουν μια στιγμή δημιουργικής ανατροπής, κατά την οποία η τεχνητή νοημοσύνη θα ανατρέψει τις κατεστημένες επιχειρήσεις και θα εξυψώσει τις νεοεισερχόμενες; Οι απαντήσεις εξαρτώνται από τρία πράγματα: τις ηθικές επιλογές, την οικονομική αποτίμηση και τα μονοπωλιακά οικονομικά.
Το ChatGPT συχνά κάνει λάθη. Έχει παρομοιαστεί με ένα mansplainer1: εξαιρετικά σίγουρο για τις απαντήσεις του, ανεξάρτητα από την ακρίβειά τους. Σε αντίθεση με τις μηχανές αναζήτησης, οι οποίες ως επί το πλείστον κατευθύνουν τους ανθρώπους σε άλλες σελίδες και δεν προβάλλουν αξιώσεις για την ειλικρίνειά τους, τα chatbots παρουσιάζουν τις απαντήσεις τους ως ευαγγελική αλήθεια. Τα chatbots πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν τη μεροληψία, την προκατάληψη και την παραπληροφόρηση καθώς σαρώνουν το διαδίκτυο. Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν αντιπαραθέσεις καθώς παράγουν λανθασμένες ή προσβλητικές απαντήσεις. (Η Google πιστεύεται ότι συγκράτησε την κυκλοφορία του chatbot της λόγω τέτοιων ανησυχιών, αλλά η Microsoft την ανάγκασε να κάνει το βήμα). Το ChatGPT δίνει ήδη απαντήσεις που ο Ron DeSantis, κυβερνήτης της Φλόριντα, θα θεωρούσε απαράδεκτα αφυπνιστικές.
Τα chatbots πρέπει επίσης να κινηθούν προσεκτικά γύρω από ορισμένα δύσκολα θέματα. Ζητήστε από το ChatGPT ιατρική συμβουλή και θα προτάξει την απάντησή του με μια δήλωση αποποίησης ευθύνης ότι «δεν μπορεί να διαγνώσει συγκεκριμένες ιατρικές καταστάσεις». Αρνείται επίσης να δώσει συμβουλές, ας πούμε, για το πώς να φτιάξετε μια βόμβα. Αλλά οι προστατευτικές μπάρες του έχουν αποδειχθεί εύκολο να παρακαμφθούν (για παράδειγμα, ζητώντας μια ιστορία για έναν κατασκευαστή βομβών, με πολλές τεχνικές λεπτομέρειες). Καθώς οι εταιρείες τεχνολογίας αποφασίζουν ποια θέματα είναι πολύ ευαίσθητα, θα πρέπει να επιλέξουν πού θα τραβήξουν τη γραμμή. Όλα αυτά θα εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τη λογοκρισία, την αντικειμενικότητα και τη φύση της αλήθειας.
Μπορούν οι εταιρείες τεχνολογίας να βγάλουν χρήματα από αυτό; Η Openai λανσάρει μια premium έκδοση του ChatGPT, η οποία κοστίζει 20 δολάρια το μήνα για γρήγορη πρόσβαση ακόμα και σε ώρες αιχμής. Η Google και η Microsoft, οι οποίες πωλούν ήδη διαφημίσεις στις μηχανές αναζήτησής τους, θα προβάλλουν διαφημίσεις παράλληλα με τις απαντήσεις των chatbots – ζητήστε, για παράδειγμα, συμβουλές για ταξίδια, και θα εμφανιστούν σχετικές διαφημίσεις. Ωστόσο, αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο μπορεί να μην είναι βιώσιμο. Η λειτουργία ενός chatbot απαιτεί περισσότερη επεξεργαστική ισχύ από ό,τι η προβολή αποτελεσμάτων αναζήτησης, και επομένως κοστίζει περισσότερο, μειώνοντας τα περιθώρια κέρδους.
Το σίγουρο είναι ότι θα εμφανιστούν και άλλα μοντέλα: ίσως θα χρεώνουν περισσότερο τους διαφημιστές για τη δυνατότητα να επηρεάζουν τις απαντήσεις που δίνουν τα chatbots, ή θα έχουν συνδέσμους προς τους ιστοτόπους τους ενσωματωμένους στις απαντήσεις. Ζητήστε από το ChatGPT να σας προτείνει ένα αυτοκίνητο και θα σας απαντήσει ότι υπάρχουν πολλές καλές μάρκες και ότι εξαρτάται από τις ανάγκες σας. Τα μελλοντικά chatbots μπορεί να είναι πιο πρόθυμα να κάνουν συστάσεις, αλλά θα τα χρησιμοποιούν ανθρώπους αν η αντικειμενικότητά τους έχει διακυβευτεί από τους διαφημιστές; Θα είναι σε θέση να το καταλάβουν; Ιδού, ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα.
Στη συνέχεια, τίθεται το ζήτημα του ανταγωνισμού. Τα καλά νέα είναι ότι η Google κρατιέται σε εγρήγορση από τις νεοεισερχόμενες εταιρείες όπως η Openai. Ωστόσο, δεν είναι σαφές αν τα chatbots αποτελούν ανταγωνιστή των μηχανών αναζήτησης ή συμπλήρωμα. Η ανάπτυξη των chatbots αρχικά ως πρόσθετα στην αναζήτηση ή ως αυτόνομοι συνομιλητές φαίνεται λογική, δεδομένων των περιστασιακών ανακριβειών τους. Καθώς όμως οι δυνατότητές τους βελτιώνονται, τα chatbots θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια διεπαφή για όλα τα είδη υπηρεσιών, όπως η πραγματοποίηση κρατήσεων σε ξενοδοχεία ή εστιατόρια, ιδίως αν προσφέρονται ως φωνητικοί βοηθοί, όπως η Alexa ή ο Siri. Αν όμως η κύρια αξία των chatbots είναι ως ένα στρώμα πάνω από άλλες ψηφιακές υπηρεσίες, οι μόνοι που θα ευνοηθούν είναι οι κατεστημένοι φορείς που παρέχουν ήδη τέτοιες υπηρεσίες.
Γκουγκλάροντας το μέλλον
Ωστόσο, το γεγονός ότι οι σημερινές νεοσύστατες επιχειρήσεις, όπως η Anthropic και η Openai, προσελκύουν τόσο μεγάλη προσοχή (και επενδύσεις) από την Google και τη Microsoft υποδηλώνει ότι μικρότερες εταιρείες έχουν μια ευκαιρία να ανταγωνιστούν σε αυτόν τον νέο τομέα. Θα δεχτούν μεγάλη πίεση για να πουλήσουν. Τι θα γίνει όμως αν μια νεοσύστατη εταιρεία chatbot αναπτύξει ανώτερη τεχνολογία και ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο ώστε να αναδειχθεί σε νέο γίγαντα; Αυτό, άλλωστε, έκανε κάποτε και η Google. Τα chatbots εγείρουν δύσκολα ερωτήματα, αλλά προσφέρουν και μια ευκαιρία να γίνουν οι διαδικτυακές πληροφορίες πιο χρήσιμες και πιο εύκολα προσβάσιμες. Όπως και τη δεκαετία του 1990, όταν πρωτοεμφανίστηκαν οι μηχανές αναζήτησης, ένα εξαιρετικά πολύτιμο τρόπαιο – να γίνουν η κύρια πόρτα του διαδικτύου – μπορεί να είναι και πάλι διαθέσιμο προς κατάκτηση.
1 Mansplaining είναι ένας αγγλικός νεολογισμός που προέκυψε ως συνδυασμός των λέξεων man (άνδρας) & explaining (εξήγηση) και έχει υποτιμητική σημασία. Ορίζεται ως “η πράξη του να εξηγεί κάποιος κάτι σε κάποιον, συνήθως ένας άνδρας σε μία γυναίκα, με τρόπο περιφρονητικό, κηδεμονικό.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
