THEPOWERGAME
Χρειάστηκαν λίγο περισσότερες από επτά ημέρες για τον εταιρικό τιτάνα να συμμαζευτεί. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες ο Gautam Adani ήταν ο τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο και ο αυτοαποκαλούμενος Rockefeller της Ινδίας. Στη συνέχεια, ένας ακάλυπτος πωλητής (short seller) έθεσε υπό αμφισβήτηση τα οικονομικά της εταιρείας του, οι επενδυτές τρόμαξαν και 100 δισ. δολάρια αγοραίας αξίας εξανεμίστηκαν. Δεκάδες δισεκατομμύρια εξαφανίστηκαν από την προσωπική περιουσία του μεγιστάνα. Σήμερα η εταιρεία αγωνίζεται να δείξει ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις πληρωμές του χρέους της.
Η ταπείνωση στις αγορές θέτει υπό αμφισβήτηση τις φαραωνικές φιλοδοξίες του κ. Adani. Αποτελεί, επίσης, πολιτική αμηχανία για τον Narendra Modi, τον πρωθυπουργό της Ινδίας και στενό συνεργάτη του κ. Adani. Επιπλέον, φέρνει τον ινδικό καπιταλισμό αντιμέτωπο με τη σκληρότερη δοκιμασία των τελευταίων ετών.
Η εκτεταμένη αυτοκρατορία του κ. Adani αγγίζει την καθημερινή ζωή εκατοντάδων εκατομμυρίων Ινδών. Διαχειρίζεται μερικά από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ινδίας, αποθηκεύει το ένα τρίτο των σιτηρών της, λειτουργεί το ένα πέμπτο των γραμμών μεταφοράς ενέργειας και παράγει το ένα πέμπτο του τσιμέντου της. Ήταν μεταξύ των δέκα μεγαλύτερων μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων της Ινδίας, βάσει ενεργητικού, και η πρόβλεψη ήταν ότι θα αναπτυσσόταν με ταχείς ρυθμούς.
Οι προοπτικές αυτής της ανάπτυξης είναι πλέον αβέβαιες. Σε μια έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 24 Ιανουαρίου, η Hindenburg Research, μια αμερικανική εταιρεία ανοικτών πωλήσεων, ισχυρίστηκε ότι αδιαφανείς οντότητες με έδρα τον Μαυρίκιο που συνδέονται με την οικογένεια Adani χειραγωγούσαν την τιμή της μετοχής του ομίλου. Αν και η εταιρεία Adani αρνήθηκε τους ισχυρισμούς, οι επενδυτές δεν πείστηκαν. Οι τιμές των μετοχών έπεσαν και τα σχέδια χρηματοδότησης διαταράχθηκαν. Οι αποδόσεις των ομολόγων που εκδίδει η εταιρεία αυξήθηκαν, ενώ εκείνες του κλάδου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας του ομίλου διαπραγματεύονται στο εντυπωσιακό 19%.
Για τον κ. Modi, οι μεγάλες επιχειρήσεις αποτελούν σημαντικό μέρος του σχεδίου του για την ενίσχυση των επενδύσεων κεφαλαίου στις υποδομές της Ινδίας. Ωστόσο, ο κ. Adani είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Οι δεσμοί του με τον κ. Modi δημιουργήθηκαν πριν από δεκαετίες στην Γκουτζαράτ, την πολιτεία όπου ο πολιτικός υπήρξε επικεφαλής υπουργός από το 2001 έως το 2014 και όπου ο μεγιστάνας ξεκίνησε την καριέρα του. Όταν ο κ. Modi έγινε πρωθυπουργός, πέταξε στο Δελχί με το αεροπλάνο του κ. Adani. Μεταξύ της τότε εποχής και της δημοσίευσης της έκθεσης της Hindenburg, η προσωπική περιουσία του κ. Adani εκτινάχθηκε από περίπου 7 δισ. δολάρια σε 120 δισ. δολάρια.
Η κυβέρνηση μπορεί τώρα να μπει στον πειρασμό να προσφέρει υποστήριξη στον κ. Adani, εμμέσως ή εμφανώς, αλλά αυτό θα ήταν λάθος. Η Ινδία διαθέτει πολλές από τις προϋποθέσεις για μια βιώσιμη αναπτυξιακή ώθηση. Ωστόσο, αν πρόκειται να αξιοποιήσει τις δυνατότητές της, ο στενός, αμερόληπτος έλεγχος των μεγάλων επιχειρήσεων θα είναι ζωτικής σημασίας.
Όποιος έχει περάσει χρόνο στην Ινδία γνωρίζει την απελπιστική ανάγκη της για δρόμους, γέφυρες και ηλεκτρική ενέργεια. Στα χρόνια πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-09, μια πιστωτική έκρηξη τροφοδότησε τεράστιες επενδύσεις σε υποδομές. Όμως οι δαπάνες ξεπέρασαν τα όρια, η γραφειοκρατία οδήγησε σε καθυστερήσεις και το κόστος χρηματοδότησης εκτοξεύτηκε. Πολύ λίγα έργα ολοκληρώθηκαν. Οι τράπεζες επιβαρύνθηκαν με επισφαλή δάνεια και η ανάπτυξη βάλτωσε.
Εξ ου και η γοητεία που ασκεί ο κ. Modi όταν μιλάει για μια δυναμική βιομηχανική πολιτική. Θέλει να καταστήσει την Ινδία παγκόσμιο εργοστάσιο παραγωγής. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς καλούς δρόμους και αξιόπιστο ηλεκτρικό ρεύμα. Έτσι, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν δελεαστεί να επενδύσουν σε υποδομές και να βοηθήσουν στην ανάπτυξη τοπικών εφοδιαστικών αλυσίδων. Μαζί οι Adani, Reliance Industries, Tata και JSW, μερικές από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της Ινδίας, σχεδιάζουν να επενδύσουν περισσότερα από 250 δισ. δολάρια τα επόμενα πέντε έως οκτώ χρόνια σε υποδομές και αναδυόμενες βιομηχανίες. Παράλληλα, επιδοτήσεις χορηγούνται σε ξένες εταιρείες που επεκτείνουν την παραγωγή τους στην Ινδία, όπως η Samsung και η Foxconn.
Ωστόσο, η επιλογή των νικητών ήταν πάντα γεμάτη κινδύνους και τα δεινά του κ. Adani αποτελούν προειδοποίηση για το τι μπορεί να πάει στραβά. Μια πολιτική επίσπευσης των αδειών μπορεί κάλλιστα να διολισθήσει σε ευνοιοκρατία. Ένας άλλος κίνδυνος είναι ο νικητής που επελέγη να μην τηρήσει τις υποσχέσεις του. Ο όμιλος Adani λέει ότι έχει αρκετά μετρητά για να ολοκληρώσει όλα τα έργα του που βρίσκονται υπό κατασκευή, αλλά το μοντέλο της φρενήρους επέκτασης μέσω δανείων, που ακολούθησε, είναι πλέον σίγουρα λιγότερο βιώσιμο.
Όσο μεγαλύτερος είναι ο μεγιστάνας, τόσο μεγαλύτερο είναι το διακύβευμα. Ο κ. Adani, μόνος του, είναι υπεύθυνος για το 7% των επενδύσεων κεφαλαίου από τις 500 μεγαλύτερες μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις της Ινδίας. Είναι ο κυρίαρχος διαχειριστής των στρατηγικής σημασίας λιμανιών της χώρας. Η εταιρεία του έχει υποσχεθεί να επενδύσει περισσότερα από 50 δισ. δολάρια σε πράγματα όπως ένα νέο αεροδρόμιο στη Βομβάη και τα χαλυβουργεία της Γκουτζαράτ. Εάν αυτές οι επενδύσεις αντιμετωπίσουν προβλήματα, τα έργα θα μείνουν μισοτελειωμένα για ακόμα μια φορά.
Μέχρι στιγμής ο κ. Modi δεν έχει προβεί σε κάποιο σχόλιο για τις αναταράξεις της εταιρείας του κ. Adani. Ο πρωθυπουργός είναι αρκετά δημοφιλής, οπότε, παρά μια χούφτα διαμαρτυρίες που οργανώθηκαν από το αντιπολιτευόμενο κόμμα του Κογκρέσου, οι άμεσες πολιτικές επιπτώσεις από το δράμα θα είναι περιορισμένες. Οι υπουργοί προσπάθησαν να καθησυχάσουν τους επενδυτές, λέγοντας ότι τα μακροοικονομικά θεμελιώδη μεγέθη της χώρας παραμένουν υγιή. Ωστόσο, θα πρέπει να προχωρήσουν περισσότερο, για να δείξουν ότι η Ινδία παραμένει ένα αξιόπιστο μέρος για να κάνει κανείς επιχειρήσεις. Αν πρόκειται να αναπτυχθεί με ταχείς ρυθμούς, η Ινδία θα χρειαστεί τεράστια ποσά κεφαλαίων από το εξωτερικό, εν μέρει επειδή έχει έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Οι ξένες πολυεθνικές εταιρείες έχουν γίνει πιο επιφυλακτικές στο να εισέλθουν σε χώρες όπου η διακυβέρνηση δεν ανταποκρίνεται στο ελάχιστο.
Η κυβέρνηση θα μπορούσε να ξεκινήσει περιορίζοντας την ευνοιοκρατία της και ενισχύοντας τον έλεγχο των μεγάλων επιχειρήσεων. Αν μια μικρή εταιρεία ανοιχτών πωλήσεων στη Νέα Υόρκη μπορεί να θέτει δύσκολα ερωτήματα, γιατί δεν το έκαναν οι ρυθμιστικές Αρχές; Η Hindenburg ισχυρίζεται ότι το Συμβούλιο Κεφαλαιαγοράς της Ινδίας, ο εποπτικός φορέας των αγορών της χώρας, ξεκίνησε έρευνα για την Adani το 2021, η οποία έκτοτε σιώπησε. Η ρυθμιστική Αρχή θα πρέπει να δηλώσει την κατάσταση τυχόν εν εξελίξει ερευνών για την Adani. Παράλληλα, θα πρέπει να απαιτήσει διαφάνεια από τις επενδυτικές εταιρείες που εδρεύουν στον Μαυρίκιο, οι οποίες βρίσκονται συχνά στο επίκεντρο των σκανδάλων της ινδικής χρηματιστηριακής αγοράς. Η Adani έχει εκδώσει έκθεση 413 σελίδων, που αντικρούει τους ισχυρισμούς της Hindenburg.
Δώστε άδεια στον Raj για να σιωπήσει ο Raj
Τα χρόνια του Modi έχουν με πολλούς τρόπους διαβρώσει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς της Ινδίας. Η κυβέρνησή του υπονόμευσε σταθερά την ανεξαρτησία των δικαστηρίων και της αστυνομίας. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι ως επί το πλείστον πολύ δειλά για να ερευνήσουν τους ισχυρούς, όπως έκαναν κάποτε. Ελάχιστες ινδικές εφημερίδες θα είχαν αγγίξει μια ιστορία για τον κ. Adani αν μια αμερικανική εταιρεία δεν είχε θέσει πρώτη τον δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων. Ο ίδιος ο κ. Adani αγόρασε πρόσφατα το NDTV, ένα ειδησεογραφικό κανάλι που κάποτε ήταν επικριτικό απέναντι στην κυβέρνηση, αλλά τώρα είναι αδρανές.
Για να ευημερήσει η Ινδία, οι θεσμοί της θα είναι μακροπρόθεσμα εξίσου σημαντικοί με τις υποδομές της. Οι Ινδοί επωφελούνται από την καθαρή ενέργεια και τους άνετους δρόμους, αλλά χρειάζονται, εξίσου, καθαρή διακυβέρνηση και ίσους όρους ανταγωνισμού.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
