THEPOWERGAME
Τα δύο τελευταία έτη, οι οικονομολόγοι διαφώνησαν έντονα για τις τιμές. Καθώς ο πληθωρισμός στην Αμερική και αλλού έχει ξεπεράσει τους στόχους των κεντρικών τραπεζών, οι αναλυτές ασχολήθηκαν με διάφορες συνιστώσες του κόστους ζωής, συμπεριλαμβανομένων των τιμών των αγαθών, των υπηρεσιών, της ενέργειας και των ενοικίων.
Αλλά τι παίζει με το Big Mac; Το εμβληματικό χάμπουργκερ της McDonald’s είναι ένα αμάλγαμα ενοικίου, ηλεκτρικής ενέργειας και εργασίας, καθώς και βοδινού κρέατος, ψωμιού και τυριού. Επομένως, η τιμή του είναι ενδεικτική των ευρύτερων πληθωριστικών πιέσεων, και επειδή το χάμπουργκερ είναι βασικά το ίδιο όπου κι αν βρίσκεστε στον κόσμο, η τιμή του μπορεί να αποκαλύψει τον τρόπο που ο πληθωρισμός άλλαξε τη σχετική κοστολόγηση των διαφόρων χωρών.
Στην Αμερική, για παράδειγμα, η μέση τιμή ενός Big Mac, τα τελευταία δύο χρόνια, αυξήθηκε κατά περισσότερο από 6%, στα 5,36 δολάρια κατά μέσο όρο. (Η τιμή τείνει να είναι λίγο υψηλότερη στις μεγάλες πόλεις.) Σύμφωνα με τη θεωρία της ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης, όταν οι τιμές μιας χώρας αυξάνονται, το νόμισμά της θα πρέπει να πέφτει, αν όλα τα άλλα είναι ίσα. Αυτό εμποδίζει τις τιμές της χώρας να διαφοροποιηθούν πολύ από τις τιμές που ισχύουν αλλού στον κόσμο.
Ωστόσο, το δολάριο έχει αυξηθεί, όχι μειωθεί, τα τελευταία δύο χρόνια έναντι των νομισμάτων των περισσότερων άλλων μεγάλων οικονομιών. Ένας σταθμισμένος ως προς το εμπόριο δείκτης συναλλαγματικών ισοτιμιών που δημοσιεύεται από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Αμερικής αυξήθηκε κατά περισσότερο από 9% από τον Δεκέμβριο του 2020 έως τον Δεκέμβριο του 2022. Ένας λόγος για αυτό είναι ότι ο πληθωρισμός έχει επίσης επιστρέψει σε πολλούς εμπορικούς εταίρους της Αμερικής. Πράγματι, σε πολλά μέρη είναι χειρότερος. Οι τιμές των Big Mac έχουν αυξηθεί κατά 14% τα τελευταία δύο χρόνια στην ευρωζώνη και κατά 15% στη Βρετανία. Όμως η άνοδος του δολαρίου έναντι του ευρώ και της λίρας ήταν κάτι παραπάνω από αναγκαία για να αντισταθμίσει αυτό το πληθωριστικό χάσμα.
Ο συνδυασμός της αυξημένων τιμών και ανόδου του νομίσματος απειλεί να οδηγήσει τις αμερικανικές τιμές σε απόκλιση από τις αντίστοιχες τιμές αλλού στον κόσμο. Πριν από δύο χρόνια, για παράδειγμα, το Big Mac ήταν 26% φθηνότερο στην Ιαπωνία από ό,τι στην Αμερική. Επί της αρχής, αυτό υποδηλώνει ότι το γιεν ήταν υποτιμημένο και θα έπρεπε να είχε αυξηθεί έναντι του δολαρίου. Στην πραγματικότητα, συνέβη το αντίθετο. Ένα Big Mac είναι τώρα περισσότερο από 40% φθηνότερο στην Ιαπωνία.
Όπου έχει ισχύσει η θεωρία της ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Παρόλο που το πέσο της Αργεντινής έπεσε έναντι του δολαρίου, οι τιμές στη χώρα αυξήθηκαν ακόμα ταχύτερα. Ένα Big Mac κοστίζει τώρα το ισοδύναμο των 5,31 δολαρίων, μια τιμή υψηλή σε σύγκριση με την αντίστοιχη πριν από δύο χρόνια και σε σύγκριση με τη σημερινή τιμή στη Βραζιλία (4,44 δολάρια). Αν οι δύο χώρες της Λατινικής Αμερικής σχημάτιζαν νομισματική ένωση με τη σημερινή συναλλαγματική ισοτιμία, η Αργεντινή θα βρισκόταν σε μεγάλο ανταγωνιστικό μειονέκτημα. Θα ήταν σχεδόν 20% ακριβότερη από τη μεγαλύτερη γείτονά της, τουλάχιστον αν κρίνουμε από τις τιμές των χάμπουργκερ.
Ο Economist πραγματοποιεί τέτοιου είδους συγκρίσεις από το 1986. Η μετατροπή των τιμών των Big Mac σε δολάρια αποκαλύπτει πάντα μεγάλες διαφορές στο κόστος του χάμπουργκερ σε διάφορες χώρες. Ένα μέτρο της “δίκαιης αξίας” ενός νομίσματος είναι η συναλλαγματική ισοτιμία που θα εξάλειφε αυτές τις διαφορές. Αλλά, φυσικά, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες δεν είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να προσαρμοστεί. Οι τιμές μπορεί επίσης να αυξάνονται ταχύτερα σε μια χώρα από ό,τι σε κάποια άλλη. Στη μακρά εποχή του χαμηλού πληθωρισμού, αυτό δεν ήταν κομμάτι της εξίσωσης. Τα τελευταία δύο χρόνια, οι τιμές αλλάζουν σε πολλές χώρες. Δυστυχώς, αυτές οι εξάρσεις πληθωρισμού δεν έχουν κάνει πολλά ώστε οι τιμές των χάμπουργκερ να συγκλίνουν.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
