THEPOWERGAME
Μετά το εφιαλτικό 2022, οι επενδυτές, στα πρόθυρα του νευρικού κλονισμού, έχουν απώλειες να ανακτήσουν και πολλά να σκεφτούν. Υπάρχουν κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που πρέπει να κατανεμηθούν, κλάδοι που πρέπει να προτιμηθούν ή να αποφευχθούν, ενώ όλες οι οικονομικές μεταβλητές είναι ανοιχτές. Οι επαγγελματίες διαχειριστές κεφαλαίων έχουν τον επιπρόσθετο «πονοκέφαλο» να βρουν πώς θα σταματήσουν τους νευρικούς πελάτες τους από το να αποχωρήσουν. Αλλά ένα ερώτημα κυριαρχεί πάνω απ’ όλα, και είναι το δυσκολότερο που πλανάται πάνω από κάθε κραχ. Τελείωσαν τα χειρότερα;
Από οικονομικής άποψης, υπάρχει μια σαφής απάντηση: η φετινή χρονιά θα είναι ζοφερή. Η Kristalina Georgieva, επικεφαλής του ΔΝΤ, προειδοποίησε την 1η Ιανουαρίου ότι το 2023 το ένα τρίτο της παγκόσμιας οικονομίας είναι πιθανό να πέσει σε ύφεση. Η ύφεση έχει πιθανότατα ήδη αρχίσει στην Ευρωζώνη και τη Βρετανία. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση οικονομολόγων που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο και τους Financial Times, το 85% πίστευε ότι η Αμερική θα ακολουθήσει πριν από το τέλος του έτους.
Αυτό, βέβαια, δεν εγγυάται μια νέα «αιματοχυσία» -μπορεί να σημαίνει ακόμα και το αντίθετο. Θεωρητικά, οι αγορές βλέπουν μπροστά και οι φόβοι για ύφεση στοίχειωσαν τον κόσμο για μεγάλο μέρος του 2022. Μια τέτοια ευρέως διαδεδομένη συναίνεση θα έπρεπε να έχει ενσωματωθεί στις σημερινές τιμές, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμα και μια οριακά καλύτερη προοπτική θα τις ενίσχυε. Πράγματι, οι αναλυτές της JPMorgan Asset Management χρησιμοποιούν τη δύναμη της συμφωνίας ότι θα υπάρξει ύφεση για να υποστηρίξουν ότι οι τιμές των μετοχών στην πραγματικότητα θα κλείσουν το 2023 υψηλότερα απ’ ό,τι ξεκίνησαν. Δεν είναι οι μόνοι που αισιοδοξούν. Οι ερευνητές της Goldman Sachs πιστεύουν ότι οι τιμές των μετοχών θα μειωθούν βραχυπρόθεσμα, αλλά μέχρι το τέλος του έτους θα ανακάμψουν. Οι αισιόδοξοι της Deutsche Bank εκτιμούν ότι ο δείκτης S&P 500 των μεγάλων αμερικανικών επιχειρήσεων θα κλείσει το έτος 17% υψηλότερα απ’ ό,τι βρίσκεται τώρα.
Αν το τρέχον έτος αποτελέσει μια επανάληψη του 2022, με μεγάλες απώλειες τόσο για τις μετοχές όσο και για τα ομόλογα, θα είναι ασυνήθιστο. Οι τιμές των μετοχών ως επί το πλείστον ανεβαίνουν. Σπάνια υποχωρούν δύο συνεχόμενα έτη. Ο S&P 500 το έκανε για τελευταία φορά πριν από δύο δεκαετίες, κατά τη διάρκεια της φούσκας των dotcom. Η περσινή πτώση των ομολόγων οφειλόταν στην αύξηση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ με τον ταχύτερο ρυθμό από τη δεκαετία του 1980, κάτι που είναι απίθανο να επαναληφθεί.
Ακόμα κι έτσι, υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι τα προβλήματα είναι ακόμα μπροστά. Το πρώτο είναι ότι οι μετοχές, σε σχέση με τα υποκείμενα κέρδη τους, παραμένουν ακριβές με βάση τα ιστορικά πρότυπα. Παρά την περσινή βουτιά, ο δείκτης τιμής προς κέρδη για τις μετοχές «ανάπτυξης», εκείνες των εταιρειών που υπόσχονται μεγάλα μελλοντικά κέρδη, έχει υποχωρήσει στο σημείο όπου βρισκόταν το 2019, το υψηλότερο επίπεδό του από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-09, επίπεδο στο οποίο είχε φτάσει έπειτα από μια δεκαετή ανοδική αγορά. Είναι αλήθεια ότι οι μετοχές «αξίας», εκείνες με χαμηλή τιμή σε σύγκριση με το λογιστικό ενεργητικό της επιχείρησης, φαίνονται πιο ελκυστικές. Όμως, καθώς η ύφεση αρχίζει, και οι δύο τύποι είναι ευάλωτοι σε υποβαθμίσεις των κερδών που, ως επί το πλείστον, δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί.
Επιπλέον, οι σημερινές αποτιμήσεις επιτεύχθηκαν κατά τη διάρκεια μιας ασυνήθιστης περιόδου: μιας περιόδου κατά την οποία οι κεντρικές τράπεζες διοχέτευσαν ατελείωτη ρευστότητα στην αγορά μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης. Αγοράζοντας κρατικά ομόλογα με νεοδημιουργηθέντα χρήματα, η Fed και άλλοι συμπίεσαν τις αποδόσεις και ώθησαν τους επενδυτές να αναζητήσουν αποδόσεις σε πιο ριψοκίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, όπως οι μετοχές. Τώρα τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης αρχίζουν να αντιστρέφονται. Μια συνέπεια είναι ότι οι κυβερνήσεις θα βασίζονται πολύ περισσότερο στους ιδιώτες επενδυτές να κρατήσουν το χρέος τους. Κατά το οικονομικό έτος 2022-23, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών μπορεί να χρειαστεί να δανειστεί από τους επενδυτές σχεδόν διπλάσιο ποσό απ’ ό,τι κατά τη διάρκεια καθενός από τα δύο έτη που προηγήθηκαν της πανδημίας του Covid-19 και τετραπλάσιο του μέσου όρου των πέντε ετών πριν από αυτό. Ακόμα και χωρίς οι κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, αυτή η πληθώρα θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές των ομολόγων προς τα κάτω και τις αποδόσεις προς τα πάνω. Ακριβώς όπως και το 2022, συγκριτικά, οι μετοχές θα έμεναν επομένως λιγότερο ελκυστικές.
Ο τελευταίος λόγος για την κατήφεια είναι η απόκλιση μεταξύ των οικονομολόγων και των επενδυτών. Αν και οι ειδικοί στοιχηματίζουν σε ύφεση, πολλοί παίκτες εξακολουθούν να ελπίζουν ότι μπορεί να αποφευχθεί. Οι αγορές αναμένουν ότι το επιτόκιο αναφοράς της Fed θα φθάσει στο ανώτατο σημείο του, κάτω από το 5% το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, προτού μειωθεί. Οι διοικητές της κεντρικής τράπεζας διαφωνούν. Προβλέπουν ότι το επιτόκιο θα κλείσει το έτος πάνω από το 5%.
Έτσι, οι επενδυτές στοιχηματίζουν είτε ότι ο πληθωρισμός θα πέσει στον στόχο πιο γρήγορα απ’ ό,τι αναμένει η Fed είτε ότι οι νομισματικοί φύλακες δεν έχουν τα κότσια να προκαλέσουν τον πόνο που θα χρειαζόταν για να τον κατεβάσουν. Υπάρχει, βέβαια, η πιθανότητα να αποδειχθεί ότι έχουν δίκιο. Ωστόσο, οι αγορές πέρασαν μεγάλο μέρος του 2022 υποτιμώντας τη σκληρή στάση της Fed, ώσπου στη συνέχεια να «συνετιστούν» από τον Jerome Powell, τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας, έπειτα από κάθε συνεδρίαση. Αν το μοτίβο επαναληφθεί, το 2023 θα είναι ένα ακόμα κακό έτος για τους επενδυτές.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
