THEPOWERGAME
Το ερώτημα «ποιος είναι ο πιο αναγνωρίσιμος βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου;» ακούγεται σαν αστείο, στο πρότυπο του «ποιος είναι ο πιο καλοντυμένος μιμητής του Boris Johnson;». Αυτό, όμως, τώρα έχει συγκεκριμένη απάντηση: η Εύα Καϊλή, η οποία ξεκίνησε την εβδομάδα -αλλά δεν την τελείωσε- ως αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου (μην ανησυχείτε, έχουν απομείνει άλλοι 13).
Η κ. Καϊλή, Ελληνίδα ευρωβουλευτής, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για το αναμφισβήτητα χειρότερο σκάνδαλο στην εξηνταετή ιστορία των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Στις 9 Δεκεμβρίου η βελγική αστυνομία συνέλαβε έξι άτομα, τέσσερα από τα οποία, συμπεριλαμβανομένης της κ. Καϊλή, κατηγορήθηκαν αργότερα για διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος.
Πάνω από 1,5 εκατ. ευρώ σε πληρωμές μετρητών που φέρονται να έγιναν από το Κατάρ έχουν ανακτηθεί από τη βελγική αστυνομία, η οποία πραγματοποίησε 20 εφόδους, που συνδέονταν κυρίως με εν ενεργεία ή πρώην μέλη της ΕΕ και το προσωπικό τους.
Τόσο η κ. Καϊλή, πρώην παρουσιάστρια ειδήσεων, όσο και ο Ιταλός σύντροφός της, σύμβουλος στο Κοινοβούλιο, βρίσκονται σε φυλακή των Βρυξελλών. Αρνούνται την εμπλοκή τους σε αδικήματα, όπως και το Κατάρ, το οποίο χαρακτηρίζει τους ισχυρισμούς «αβάσιμους». Ο πατέρας της, ο οποίος συνελήφθη σε ένα ξενοδοχείο κοντά στο Κοινοβούλιο να κουβαλάει μια βαλίτσα γεμάτη μετρητά, αφέθηκε ελεύθερος ως απλός ύποπτος συνεργός.
Με την έρευνα να συνεχίζεται, ένα κλίμα νευρικότητας, σύγχυσης και αγανάκτησης πλανάται πάνω από τις Βρυξέλλες (και το Στρασβούργο, όπου το Κοινοβούλιο μετακομίζει χωρίς λόγο μια φορά τον μήνα). Υπάρχουν ενδείξεις που καταδεικνύουν την πιθανή αιτία της όποιας δωροδοκίας. Το Κατάρ θέλει οι πολίτες του να μπορούν να κάνουν διακοπές στην Ευρώπη χωρίς βίζα, ένα προνόμιο που προσφέρεται σε πολλές πλούσιες χώρες. Αυτό αναμενόταν να υλοποιηθεί πριν από μια εβδομάδα, αλλά τώρα έχει μπει στον πάγο.
Ήθελε επίσης να μετριάσει τις επικρίσεις για τη μεταχείριση των μεταναστών εργατών κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η κ. Καϊλή είχε δηλώσει ότι το Κατάρ είναι «πρωτοπόρο στα εργασιακά δικαιώματα», μια αντιδημοφιλής άποψη στην Ευρώπη. Η κεντροαριστερή πολιτική της ομάδα φαίνεται ότι εργάστηκε για να αμβλύνει μια πρόταση που επέκρινε το Κατάρ.
Ένας άλλος συλληφθείς, ο Pier Antonio Panzeri, ευρωβουλευτής έως το 2019, είναι επικεφαλής μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης που ονομάζεται, παραδόξως, Fight Impunity (δεν ήταν δυνατόν να επικοινωνήσουμε μαζί του για σχόλια).
Εάν οι ισχυρισμοί εναντίον αυτών των κατηγορουμένων αποδειχθούν αληθείς, θα ήταν απόδειξη της βαθιά ριζωμένης σήψης στην ΕΕ; Μάλλον όχι. Στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα εργάζονται πάνω από 60.000 άνθρωποι, εκ των οποίων 10.000 περίπου μόνο στο Κοινοβούλιο. Κάθε πολιτικό σύστημα έχει απατεώνες. Στην Αμερική βρέθηκαν κάποτε 90.000 δολάρια στον καταψύκτη ενός βουλευτή λίγο μετά τη συνάντησή του με λομπίστες.
Όσο λιγότερα ερωτήματα τίθενται σχετικά με τη χρηματοδότηση των προηγούμενων γαλλικών εκλογών τόσο το καλύτερο. Οι Βρετανοί βουλευτές δήλωσαν κάποια κωμικοτραγικά ύποπτα έξοδα πριν τα ΜΜΕ τα αποκαλύψουν. Ο κατάλογος είναι αρκετά μακρύς. Το Κατάρ ήταν γνωστό ότι είχε στη διάθεσή του μία ή δύο «μηχανές καταμέτρησης μετρητών»: μεταξύ 2011 και 2015 ο πρίγκιπας Κάρολος της Βρετανίας φέρεται να δέχτηκε 3 εκατ. ευρώ σε μετρητά από έναν πολιτικό του Κατάρ (εντελώς νόμιμα, για τις φιλανθρωπικές του οργανώσεις, όπως επισημάνθηκε).
Τα σκάνδαλα θα μπορούσαν να βλάψουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο -και κατ’ επέκταση την ΕΕ στο σύνολό της- περισσότερο απ’ ό,τι την πολιτική ζωή μιας χώρας, γιατί σε αντίθεση με τα εθνικά νομοθετικά σώματα, το κοινοβούλιο των Βρυξελλών εργάζεται σε σχετική αφάνεια. Οι ψηφοφόροι σε μια τυπική ευρωπαϊκή χώρα που ακούνε για έναν τοπικό πολιτικό που πιάστηκε να κάνει απάτες θα σταθμίσουν την ιστορία σε σχέση με πολλές άλλες πτυχές της τοπικής πολιτικής και θα συμπεράνουν ότι η κακή συμπεριφορά αποτελεί εξαίρεση.
Αντίθετα, αυτή η ιστορία της ευρωδιαφθοράς έχει πέσει σαν κεραυνός εν αιθρία, σε έναν κατά τα άλλα κενό καμβά. Οι αναφορές για τη δράση της κ. Καϊλή έφεραν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην κορυφή των βραδινών δελτίων ειδήσεων σε ολόκληρη την ήπειρο. Αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο, αν όχι πρωτοφανές.
Αυτονόητα, θα τεθούν ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα θεσμικά όργανα στις Βρυξέλλες αυτοελέγχονται. Κατά περίεργο τρόπο, ήταν οι βελγικές Αρχές που έσπασαν το φερόμενο κύκλωμα διαφθοράς, όχι η ΕΕ. Σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια, πάνω από το ένα τέταρτο των ευρωβουλευτών έχουν δεύτερη δουλειά.
Θεωρητικά, δεν πρέπει να λειτουργούν ως λομπίστες, αλλά στην πράξη ελάχιστοι πιέζονται να δώσουν πολλές λεπτομέρειες για το τι κάνουν. Οι κανόνες είναι αυστηρότεροι απ’ ό,τι κάποτε, αλλά οι κυρώσεις είναι σπάνιες, αν και ένα (πολύ μικρότερο) σκάνδαλο διαφθοράς έριξε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δεκαετία του 1990.
Το σκάνδαλο αυτής της εβδομάδας θα διαταράξει την προσπάθεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να περιορίσει τη διαφθορά μεταξύ των 27 κρατών-μελών της ομάδας. Κατά ειρωνεία της τύχης, την ώρα που η αστυνομία σφράγιζε τα γραφεία του Κοινοβουλίου ως πιθανές σκηνές εγκλήματος, η ΕΕ σημείωσε μια σπάνια επιτυχία στην καταπολέμηση της κατάχρησης εξουσίας.
Στις 12 Δεκεμβρίου τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να αναστείλουν τις επιδοτήσεις της ΕΕ ύψους 6,3 δισ. ευρώ προς την Ουγγαρία, έως ότου η χώρα συμμορφωθεί με τις βασικές αρχές του κράτους δικαίου. Οι ευρωβουλευτές ήταν από τους πιο αποτελεσματικούς υποστηρικτές της τιμωρίας της διαφθοράς στην Ουγγαρία, όπου το κυβερνών κόμμα σπαταλάει τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων σε αμφίβολα έργα. Ο Viktor Orban, ο ισχυρός πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, τώρα καμαρώνει για τη δυσφορία της ΕΕ.
Περισσότερα χρήματα, κανένα πρόβλημα
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει πολλά ικανά και σκληρά εργαζόμενα μέλη. Η νομοθεσία που τροποποιεί και ψηφίζει (δεν έχει την εξουσία να προτείνει δικά του νομοσχέδια) συχνά βελτιώνεται από την εμπειρογνωμοσύνη του. Παρ’ όλα αυτά, έχει δυσκολευτεί να κάνει μεγάλη εντύπωση στο ευρύ κοινό. Οι λαμπρότεροι εθνικοί βουλευτές συχνά ανεβαίνουν σε θέσεις εξέχουσας σημασίας στην κυβέρνηση.
Οι λαμπρότεροι των ευρωβουλευτών είναι γνωστοί κυρίως σε μερικούς εμμονικούς του Twitter στη φούσκα των Βρυξελλών, παρά τις πρόσθετες εξουσίες που παραχωρήθηκαν στο σώμα το 2009. Επομένως, μεγάλο μέρος της ενέργειας του Κοινοβουλίου δαπανάται στην προσπάθεια να εξασφαλίσει περισσότερες εξουσίες για τον εαυτό του, σκοπός που λίγοι εκτός αυτού βρίσκουν ελκυστικό.
Το σκάνδαλο σηματοδοτεί ένα κακό τέλος σε μια, κατά τα άλλα, καλή χρονιά για την ΕΕ και τα θεσμικά της όργανα. Η ομάδα υπήρξε πολύ πιο ενωμένη απ’ ό,τι αναμενόταν στην παροχή βοήθειας προς την Ουκρανία: μια νέα δόση βοήθειας ύψους 18 δισ. ευρώ επρόκειτο να υπογραφεί στη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ, όταν ο Economist ετοιμαζόταν για δημοσίευση. Στη Ρωσία επιβλήθηκαν σκληρές κυρώσεις, οι οποίες ενισχύονται, ενώ το εμπάργκο ενέργειας ως αντίποινα εκτόξευσε τους λογαριασμούς θέρμανσης στην Ευρώπη.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να διεκδικήσει ελάχιστα εύσημα για όλα αυτά. Έχει μικρή βαρύτητα στην υψηλή πολιτική. Η δουλειά του είναι να παρέχει ένα επίχρισμα δημοκρατικής νομιμότητας στο παράξενο οικοδόμημα της ΕΕ. Πριν, λοιπόν, ζητήσει περισσότερες εξουσίες, οφείλει να ξεκαθαρίσει πρώτα τα του οίκου του.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
