THEPOWERGAME
Το Τέξας υπερηφανεύεται για τη διαφορετικότητά του. Ωστόσο, βρίσκεται αντιμέτωπο με την επέλαση μιας κακοκαιρίας που για πολλοστή φορά υπογραμμίζει τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει η ενέργεια στην Αμερική εξαιτίας μιας βαριάς χιονόπτωσης. Αν και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι η συγκεκριμένη κακοκαιρία οφείλεται στη κλιματική αλλαγή, εντούτοις, η αυξανόμενη συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων σε ολόκληρη τη χώρα οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα. Η υποδομή του Τέξας συρρικνώθηκε. Το πρόβλημα δεν είναι, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι, ότι το Τέξας έχει πολλές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Χτυπήθηκαν εργοστάσια που λειτουργούσαν με αέριο, ένας πυρηνικός αντιδραστήρας, αλλά και ανεμογεννήτριες. Το κακό ήταν ότι το Τέξας είχε πολύ μικρή χωρητικότητα δικτύου αλλά και ελλιπείς διασυνδέσεις που δεν επέτρεψαν στο δίκτυο να εισάγει ηλεκτρική ενέργεια από αλλού. Το Τέξας αποδεικνύει ότι η Αμερική χρειάζεται όχι μόνο ένα καθαρότερο, αλλά και πιο αξιόπιστο δίκτυο.
Τους επόμενους μήνες αναμένεται να υποβληθούν στο Κογκρέσο σχέδια για την ανασυγκρότηση της αμερικανικής ενέργειας. Ο Πρόεδρος Joe Biden δήλωσε την επιθυμία του οι εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας να τελειώσουν έως το 2035 και η οικονομία να είναι ουδέτερη ως προς τον άνθρακα έως το 2050. Η Αμερική δεν είναι μόνο η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός εκπομπών στον κόσμο, αλλά και πηγή πολιτικής, τεχνολογίας και, ενδεχομένως, ηγεσίας που σχετίζεται με το κλίμα. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν στην Ουάσινγκτον θα καθορίσουν την πορεία της Αμερικής για την επόμενη δεκαετία – και ίσως και μετέπειτα.
Ο χρόνος πιέζει. Μπορεί να είναι η μοναδική ευκαιρία τόσο για τον κ. Biden, όσο και για τους διάδοχους του να πραγματοποιήσουν μια τόσο μεγάλης κλίμακας παρέμβαση. Οι παγκόσμιες εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα και την παραγωγή τσιμέντου το 2019 ήταν 16% υψηλότερες από ό, τι το 2009. Το πιο δύσκολο βέβαια θα είναι να περιοριστεί η παγκόσμια μέση αύξηση της θερμοκρασίας σε λιγότερο από 2°C από την προβιομηχανική εποχή , το παγκόσμιο όριο από το οποίο προέρχεται ο στόχος της Αμερικής για το 2050. Για να είναι ουδέτερος από άνθρακα, ο κόσμος πρέπει να περιορίσει τις εκπομπές κατά 7,6% σε ετήσια βάση για μια δεκαετία, μια μείωση πολύ μεγαλύτερη από αυτή που παρατηρήθηκε το 2020, όταν η covid-19 μείωσε τη ζήτηση για πετρέλαιο και άνθρακα. Για την Αμερική, η καθυστέρηση ανάληψης δράσης έως το 2030 σχεδόν θα διπλασιάσει το κόστος της επίτευξης καθαρού μηδενικού αποτυπώματος ή, πιθανότατα, θα σημαίνει υπερπροσπάθεια για την επίτευξη των στόχων της.
Ωστόσο, υπάρχει ακόμα ελπίδα. Αν και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα αντιτίθεται σχεδόν σε όλες τις δράσεις για το κλίμα, οι ψηφοφόροι του ανησυχούν όλο και περισσότερο για την κλιματική αλλαγή. Τα δύο τρίτα αυτών πιστεύουν ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κάνει πολύ λίγα και σε αυτό το ποσοστό περιλαμβάνονται και πολλοί νεότεροι Ρεπουμπλικάνοι. Παρόλο που το λόμπι των ορυκτών καυσίμων παραμένει ισχυρό, πολλοί Ρεπουμπλικάνοι επιχειρηματίες υποστηρικτές του κόμματος επιθυμούν περισσότερη δράση – εν μέρει επειδή οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων παροτρύνουν τις εταιρείες να ευθυγραμμίσουν τις στρατηγικές τους με το όραμα του μηδενικού αποτυπώματος του κ. Biden.
Τα ενθαρρυντικά νέα είναι ότι την τελευταία δεκαετία το κόστος της αιολικής και ηλιακής ενέργειας έχει μειωθεί κατά 70% και 90%, ενώ ο συνδυασμός τους με το φθηνό φυσικό αέριο βοήθησαν την Αμερική να απελευθερωθεί από τον άνθρακα με εντυπωσιακούς ρυθμούς, παρά την αποχώρηση του Donald Trump από τη συμφωνία για το κλίμα και τον περιορισμό των ορυκτών καυσίμων. Η τιμή δεν ήταν ο μοναδικός παράγοντας. Οι περισσότερες από τις μισές πολιτείες έχουν κάποιου είδους εντολή για καθαρή ενέργεια, μια εντολή που ο κ. Biden επιθυμεί να επιβάλει σε εθνική κλίμακα.
Αυτό συνεπάγεται ένα κανονιστικό πλαίσιο που θα ευνοεί την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τις κατάλληλες συνδέσεις για να μπορέσουν να συνδεθούν στο δίκτυο. Όλα αυτά βεβαίως απαιτούν πολλές επιπλέον επενδύσεις – περίπου 2,5 δισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με τους ερευνητές του Princeton. Σε ένα νέο βιβλίο, ο δισεκατομμυριούχος και φιλάνθρωπος Bill Gates, υποστηρίζει ότι απαιτείται έρευνα σε διάφορους τομείς όπως η αποθήκευση ενέργειας, οι προηγμένοι πυρηνικοί αντιδραστήρες ώστε οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι τεχνολογίες για καθαρή κατασκευή σκυροδέματος να μπορέσουν να υποστηριχθούν περεταίρω, όπως και άλλες δραστηριότητες που είναι δύσκολο να απαλλαγούν από άνθρακα. Χωρίς αυτά, ακόμη και με ένα καθαρό δίκτυο που θα τροφοδοτεί ηλεκτρικά αυτοκίνητα και ελαφρά φορτηγά, οι εκπομπές θα μειωθούν μόνο στο μισό περίπου.
Η Αμερική είναι καλή στην καινοτομία, αλλά οι νέες ιδέες χρειάζεται να αναπτυχθούν σε κλίμακα, και να μην περιορίζονται στο εργαστήριο. Ένα εργαλείο είναι η τιμή του άνθρακα η οποία, αν ήταν αρκετά υψηλή και αν οι επενδυτές πίστευαν ότι θα παρέμενε υψηλή για μεγάλο διάστημα, θα υπαγόρευαν πού και τι βελτιώσεις πρέπει να γίνουν. Ατυχώς η τιμολόγηση του άνθρακα δεν ευοδώθηκε στο Κογκρέσο το 2009. Παρόλο που πολλοί δεξιοί οικονομολόγοι και διαμορφωτές γνώμης υποστηρίζουν την πολιτική τιμολόγησης του άνθρακα, οι Ρεπουμπλικάνοι πολιτικοί είναι αντίθετοι. Και ακόμη και αν υπήρχε μια τιμή άνθρακα, για να μπορέσει η Αμερική να δράσει τόσο γρήγορα όσο προτείνει ο κ. Biden, η εκτενής συνεργασία μεταξύ δημόσιου-ιδιωτικού τομέα είναι απαραίτητη.
Για όλους αυτούς τους λόγους φαίνεται ότι καλύτερη ευκαιρία του κ. Biden να διαμορφώσει μια νέα πολιτική για το κλίμα μέσω της Γερουσίας είναι ένα φιλόδοξο νομοσχέδιο για φιλικές προς το κλίμα υποδομές. Δυστυχώς, ένα τέτοιο νομοσχέδιο με δυσκολία θα υποστηριζόταν από τους Ρεπουμπλικάνους. Ωστόσο, αν η συγκέντρωση των 60 ψήφων που απαιτούνται για να περάσει το νομοσχέδιο από τη Γερουσία είναι αδύνατη, το σχέδιο θα μπορούσε να αφαιρέσει ορισμένα μέτρα, συμπεριλαμβανομένου του προτύπου καθαρής ενέργειας, και να περάσει με απλή πλειοψηφία μέσω του κοινοβουλευτικού ελιγμού γνωστού ως συμφιλίωση. Το νομοσχέδιο ωστόσο θα πρέπει να αντικατοπτρίζει την κλίμακα και τις φιλοδοξίες της πρόκλησης που αντιμετωπίζει η Αμερική.
Η αποτυχία δράσης θα προκαλούσε μεγάλους κινδύνους. Αρχικά, θα καθιστούσε την Αμερική λιγότερο ανταγωνιστική στη νέα οικονομία καθαρής ενέργειας. Η Κίνα είναι η κυρίαρχη παραγωγός ηλιακών συλλεκτών και μπαταριών. Παράλληλα έχει επενδύσει σε ξένα ορυχεία για να εξασφαλίσει τα ορυκτά που χρειάζεται για την κατασκευή τους. Η Ευρώπη έχει τη δική της «πράσινη συμφωνία» για την ενίσχυση των βιομηχανιών καθαρής ενέργειας. Προτίθεται να φορολογήσει τις εισαγωγές από χώρες που δεν δεσμεύονται να μειώσουν τις εκπομπές τους.
Η Αμερική θα στερηθεί τη δυνατότητα να ασκήσει παγκόσμια επιρροή για το κλίμα. Έχει άμεσο έλεγχο μόνο του 10% περίπου των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Εάν θέλει να ωφεληθεί από ένα πιο σταθερό κλίμα – και παράλληλα από μια σταθερότερη παγκόσμια οικονομία, σταθερότερη γεωπολιτική και να αποφύγει την ταλαιπωρία – οφείλει να επηρεάσει και το υπόλοιπο 90%. Ο κ. Biden διόρισε τον John Kerry, πρώην υπουργό Εξωτερικών, για να ηγηθεί αυτής της προσπάθειας. Η Αμερική θα επανέλθει στη συμφωνία του Παρισιού στις 19 Φεβρουαρίου και θα συμμετάσχει ως πλήρες μέλος στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών που θα πραγματοποιηθεί στη Γλασκόβη της Σκωτίας, το Νοέμβριο, όταν οι χώρες θα είναι σε θέση να υποβάλουν νέες και πιο φιλόδοξες δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών. Εάν η Αμερική καταθέσει στόχους, και αποδείξει ότι θα τους υποστηρίξει σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής, θα αποκτήσει επιρροή. Από το 2008 οι δύο μεγάλες αναπτυξιακές τράπεζες της Κίνας έχουν δαπανήσει 51 δισεκατομμύρια δολάρια για ξένα εργοστάσια άνθρακα. Η Αμερική πρέπει να συμμετάσχει σε τέτοιες ενισχύσεις.
Τέλος οι παλινδρομήσεις
Δυστυχώς, η Αμερική έχει χάσει την αξιοπιστία όσον αφορά στις δράσεις για το κλίμα. Ο κ. Tramp έφερε τα πάνω κάτω, αλλά οι κακές επιδόσεις της χώρας σε αυτό τον τομέα προηγήθηκαν της προεδρίας του. Ο George W. Bush αρνήθηκε να εφαρμόσει το πρωτόκολλο του Κιότο. Από το 2009 έως σήμερα το Κογκρέσο δεν ασχολήθηκε σοβαρά με τη νομοθεσία για το κλίμα. Σήμερα οφείλει να χειριστεί το ζήτημα διαφορετικά. Δεν θα υπάρξει καλύτερη ευκαιρία για τον κ. Biden να επιδείξει πραγματική φιλοδοξία. Εάν οι διακοπές ρεύματος στο Τέξας αποτελέσουν κάποιο είδος γνώμονα, δεν θα ήταν μόνο ολόκληρος ο κόσμος που θα τον ευχαριστούσε για την πρωτοβουλία του, αλλά και οι ίδιοι οι Αμερικανοί.
©2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
