THEPOWERGAME
Η σχέση μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας είναι τόσο σημαντική και για τις δύο πλευρές, ώστε η κάθε πλευρά έχει εγχώριες αναλογίες για να την περιγράψει. Για τους ρομαντικούς της Γαλλίας, της χώρας του Charles Baudelaire και του Victor Hugo, η συμμαχία φαντάζει συχνά ως ένα ζευγάρι, το οποίο τσακώνεται και περιστασιακά χαριεντίζεται με άλλους.
Στη Γερμανία, την πατρίδα της Audi και της Volkswagen, το δίδυμο λειτουργεί σαν κινητήρας, μια σειρά ελεγχόμενων εκρήξεων που χρησιμοποιούνται για να οδηγήσουν την Ευρώπη προς τα εμπρός. Όποια εικόνα και αν προτιμάει κανείς, η σημερινή κατάσταση της σχέσης είναι απελπιστική. Η θέρμη έχει κρυώσει/οι κύλινδροι δεν λειτουργούν σωστά.
Προηγούμενες περίοδοι γαλλογερμανικής έριδας είχαν θέσει σε δοκιμασία την ΕΕ, αλλά οδήγησαν σε αποφάσεις που σφυρηλάτησαν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η σημερινή διαμάχη δεν έχει τίποτα το θεαματικό, αλλά είναι ανησυχητική: κανείς δεν μπορεί να δει πώς θα καταλήξει σε παραγωγικό συμβιβασμό.
Αυτή η εβδομάδα θα έπρεπε να σηματοδοτεί την ετήσια ανανέωση των όρκων/τον τακτικό συντονισμό του γαλλογερμανικού κινητήρα. Στις 26 Οκτωβρίου επρόκειτο να πραγματοποιηθεί κοινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου με τη συμμετοχή των υπουργών των δύο χωρών. Αμήχανα για μια συμβολική επίδειξη ενότητας, η σύσκεψη αναβλήθηκε εκτάκτως.
Επισήμως ευθύνεται μια σύγκρουση ημερολογίων- αντί αυτού, κανονίστηκε εσπευσμένα ένα γεύμα μεταξύ του καγκελάριου της Γερμανίας Olaf Scholz και του προέδρου της Γαλλίας Emmanuel Macron. Στην πραγματικότητα η Γερμανία και η Γαλλία βρίσκονται σε αντίθετες πλευρές σε έναν ασυνήθιστα μακρύ κατάλογο θεμάτων.
Καμία από τις δύο πλευρές δεν αισθάνθηκε ότι οι υπουργοί της είχαν πολλά να συζητήσουν. Οι επανειλημμένες διαβεβαιώσεις και από τις δύο πρωτεύουσες ότι τα πράγματα είναι καλά, απλώς ενισχύουν την αίσθηση ότι δεν είναι.
Μεγάλο μέρος της τελευταίας έντασης σχετίζεται με την Ουκρανία. Όσον αφορά τον ίδιο τον πόλεμο, η Γαλλία και η Γερμανία συμφωνούν σε γενικές γραμμές ότι η Ουκρανία χρειάζεται υποστήριξη, αλλά όχι με το κόστος της πλήρους αποξένωσης της Ρωσίας – μια προσέγγιση που έχει προκαλέσει και στις δύο πλευρές τα χτυπήματα των γερακιών στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη.
Ο χειρισμός των προεκτάσεων του πολέμου είναι αυτός που έχει βαθύνει τα ήδη υπάρχοντα ρήγματα. Η Γαλλία ήλπιζε σε μεγαλύτερο κοινό δανεισμό της ΕΕ για τη χρηματοδότηση του κόστους της ακριβότερης ενέργειας ή την επιβολή πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, ενώ η Γερμανία προώθησε ένα πακέτο εγχώριων επιδοτήσεων ύψους 200 δισ. ευρώ (200 δισ. δολάρια).
Η Γερμανία θέλει να επανέλθει στους προ της σύγκρουσης δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ- η Γαλλία θέλει να συνεχίσει τις δαπάνες. Η Γαλλία επιθυμεί κοινή προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού από την ΕΕ, ενώ η Γερμανία θεωρεί ότι αυτή είναι μια κίνηση υπέρ των γαλλικών επιχειρήσεων και προτιμά αμερικανικό υλικό. Ο κατάλογος βέβαια, δεν σταματάει εδώ.
Οι εντάσεις στις σχέσεις μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας έχουν σημασία πέρα από το Παρίσι και το Βερολίνο. Παρόλο που μπορεί να αντιμετωπίζει την δυσαρέσκεια 25 εκ των 27 χωρών της ΕΕ, το ζεύγος/μηχανή βρίσκεται στο επίκεντρο της προσπάθειας. Όλα τα ορόσημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, από το ευρώ έως την ελεύθερη κυκλοφορία, τη διεύρυνση ή την ενιαία αγορά, ήταν αποτέλεσμα γαλλογερμανικών συμβιβασμών.
Η συμφωνία μεταξύ των δύο είναι συνήθως μια επαρκής προϋπόθεση για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής: είναι πάντοτε η αναγκαία. Εν μέρει αυτό οφείλεται στο μέγεθός τους. Οι δύο χώρες μαζί αποτελούν το ένα τρίτο του πληθυσμού της ΕΕ και τα δύο πέμπτα του ΑΕΠ της.
Αλλά οι στοιχειώδεις διαφορές μεταξύ τους ενισχύουν τον αντίκτυπο οποιασδήποτε συμφωνίας που επιτυγχάνουν. Μια πολιτική προερχόμενη από τους συναισθηματικούς Γάλλους θεωρούταν ότι θα απηχούσε σε μεγάλο μέρος της νότιας Ευρώπης. Αυτό που η σκληροπυρηνική Γερμανία θεωρούσε αποδεκτό μπορούσε επίσης να περάσει από τις Κάτω Χώρες έως την Αυστρία και την ανατολική Ευρώπη, τουλάχιστον πριν από τον πόλεμο.
Με την πάροδο των ετών προέκυψε ένας καταμερισμός εργασίας αντάξιος ενός ηλικιωμένου παντρεμένου ζευγαριού/μιας καλοκουρδισμένης μηχανής: Η Γαλλία προτείνει πολλές νέες ιδέες, η Γερμανία υιοθετεί μερικές από αυτές.
Για παράδειγμα, ο κ. Macron ήθελε έναν μεγάλο προϋπολογισμό της ευρωζώνης και η τότε καγκελάριος, Angela Merkel, κωλυσιεργούσε για χρόνια και τελικά συμφώνησε σε ένα μεγάλο ταμείο για την ανάκαμψη από την πανδημία. Οι διαφωνίες ήταν ένα χαρακτηριστικό της σχέσης, όχι σφάλμα. Αυτές τις μέρες η Γαλλία εξακολουθεί να επινοεί νέα σχέδια, αλλά στα μάτια της η Γερμανία δεν είναι απλώς απρόθυμη, αλλά μάλλον σε διπλωματικό κώμα.
Στο παρελθόν η εξεύρεση συμβιβασμού μπορούσε να είναι δραματική. Πριν από μια δεκαετία, η κ. Merkel ξέσπασε σε πραγματικά δάκρυα απογοήτευσης όταν της προσφέρθηκε ένα γαλλικό σχέδιο για τη διάσωση του ευρώ, μια εκδοχή του οποίου συμφώνησε αργότερα. Ο κ. Scholz, αντίθετα, φαίνεται εντελώς ασυγκίνητος από την παρισινή γκρίνια. Δεν είναι γνωστό αν διαθέτει καν δακρυϊκούς πόρους.
Το γεγονός ότι οι κύριοι Scholz και Macron έχουν ελάχιστες προσωπικές σχέσεις δεν βοηθάει. Οι δύο τους είναι διαφορετικοί και χρειάζονται διαφορετικά πράγματα ο ένας από τον άλλον. Ο Γάλλος πρόεδρος είναι ένας νεαρός ριψοκίνδυνος, του οποίου η καλύτερη διαδρομή για την κληρονομιά του ως μεταρρυθμιστή (έχοντας χάσει τον έλεγχο του κοινοβουλίου στην πατρίδα του) περνάει από την Ευρώπη.
Ο κ. Scholz είναι ένας πρώην περιφερειακός πολιτικός κοντά στη συνταξιοδότηση, ο οποίος πιθανώς θα μείνει στη μνήμη (ή όχι) για το Zeitenwende, μια ανασύνταξη της γερμανικής αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής που ακολούθησε την εισβολή στην Ουκρανία. Ο κ. Μακρόν χρειάζεται τη Γερμανία για να επιτύχει τους στόχους του- ο κ. Scholz επικεντρώνεται στο να κρατήσει ευχαριστημένους τους δύο εγχώριους εταίρους του στον συνασπισμό.
Vorsprung durch Europa
Ζητήματα χαμηλού επιπέδου, όπως οι επιδοτήσεις και οι δημοσιονομικοί κανόνες, δεν είναι συνήθως αρκετά για να ξινίσουν τις γαλλογερμανικές σχέσεις. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο αλλάζει η Ευρώπη σημαίνει ότι τέτοιου είδους ενοχλήσεις μπορούν να αποκτήσουν νέα διάσταση, λέει ο Luuk van Middelaar, ολλανδός πολιτικός συγγραφέας. Ο πόλεμος έχει επανεκκινήσει την ιδέα μιας Ε.Ε. που εκτείνεται μέχρι το Κίεβο και πέρα από αυτό -όπως σημείωσε ο κ. Scholz.
Από γεωγραφική άποψη τουλάχιστον, μια στροφή προς τα ανατολικά θα έκανε τη Γερμανία να φαίνεται κεντρική και τη Γαλλία να φαίνεται μάλλον περιφερειακή, ειδικά μετά το Brexit. Πολιτικά, σε ορισμένες περιπτώσεις, μια πιο διεκδικητική Γερμανία μετά το Zeitenwende θα μπορούσε να βρει τρόπους να αντικαταστήσει τον προαιώνιο σύμμαχό της, τη Γαλλία, αν οι συνθήκες το επιτρέψουν κάποια μέρα, αν και η Γαλλία δεν έχει ελκυστικό τρόπο να παρακάμψει τη Γερμανία.
Αυτό ούτως ή άλλως φαίνεται μια μακρινή προοπτική προς το παρόν: Η Γερμανία είναι απομονωμένη στην Ευρώπη και η Γαλλία όχι. Η ατζέντα του κ. Macron για «στρατηγική αυτονομία» έχει ωριμάσει καλύτερα από τη γερμανική εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και τις εξαγωγές στην Κίνα. Αλλά τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν. Ένα μέλλον όπου η Γαλλία θα είναι απλώς ένας από τους πολλούς δυνητικούς εταίρους του μεγαλύτερου γείτονά της είναι μια δυσάρεστη προοπτική στο Παρίσι.
Ένας καυγάς με τη Γερμανία, ακολουθούμενος από ένα επεισόδιο εξιλέωσης γεμάτο με νέες πολιτικές της ΕΕ, θα ήταν ένας τρόπος για τη Γαλλία να δείξει ότι εξακολουθεί να «μετράει». Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορείς να αντιπαρατεθείς με κάποιον που φαίνεται να μην ενδιαφέρεται.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr.Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
