THEPOWERGAME
«Βρίσκεται μια παγκόσμια ύφεση προ των πυλών;» διερωτάται μια νέα έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η απάντηση -που μπορεί κάλλιστα να είναι θετική- δεν θα αποτελέσει έκπληξη για τη μεταποιητική βιομηχανία. Σύμφωνα με την τράπεζα JPMorgan Chase τον Αύγουστο η παγκόσμια μεταποιητική παραγωγή συρρικνώθηκε σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και οι νέες παραγγελίες μειώθηκαν για δεύτερο συνεχόμενο μήνα.
Καθώς τα οικονομικά προβλήματα αυξάνονται, τα χειρότερα μάλλον έπονται, τόσο για τα εργοστάσια, όσο και την ευρύτερη οικονομία.
Πέρυσι η βιομηχανία γνώρισε επική έκρηξη. Οι καταναλωτές, έχοντας αποθέματα από τα γενναιόδωρα μέτρα στήριξης που δόθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ξόδεψαν χρήματα για αγαθά, ενώ η χαλάρωση των lockdowns επέτρεψε στα εργοστάσια να καλύψουν το χαμένο έδαφος. Η αξία της παγκόσμιας μεταποιητικής παραγωγής εκτοξεύθηκε σε περισσότερα από 16 τρισ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας το υψηλότερο μερίδιο του ΑΕΠ εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες.
Η ραγδαία ανάπτυξη της βιομηχανίας οδήγησε την παγκόσμια οικονομία σε μια χρονιά ασύγκριτης επιτυχίας, με τη συνολική παγκόσμια παραγωγή να αυξάνεται κατά 6,1%, τον ταχύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί ποτέ, παρά τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Όμως, καθώς η ζωή άρχισε να κινείται στους φυσιολογικούς της ρυθμούς και οι δαπάνες μετατοπίστηκαν από τα αγαθά στις υπηρεσίες η εξασθένηση της ζήτησης ήταν αναπόφευκτη. Αλλά, τελευταία, ακόμα και η δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών φαίνεται απογοητευτική, ενώ τα προβλήματα της μεταποίησης αντανακλούν πολύ μεγαλύτερα σοκ. Το πιο σοβαρό είναι η κρίση των τιμών της ενέργειας που προκλήθηκε από τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας.
Τον Ιούλιο, η βιομηχανική παραγωγή στην ευρωζώνη μειώθηκε κατά 2,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να αδρανοποιήσουν εργοστάσια λόγω του ενεργειακού κόστους που καθιστά την παραγωγή ασύμφορη -ένας κρύος χειμώνας θα φέρει ακόμη μεγαλύτερο πόνο.
Η ταλαιπωρημένη κινεζική οικονομία αποτελεί επίσης πρόβλημα. Οι κατασκευαστές που παλεύουν με τις πολιτικές «μηδενικού Covid» και την πτώση της αγοράς ακινήτων υπέστησαν ένα επιπλέον σοκ το καλοκαίρι, καθώς η έντονη ξηρασία δημιούργησε προβλήματα στις μεταφορές προϊόντων και επέφερε πλήγμα στην υδροηλεκτρική ενέργεια.
Τα στοιχεία της Caixin, μιας επιχειρηματικής έκδοσης, δείχνουν ότι τον Αύγουστο οι πωλήσεις της κινεζικής μεταποίησης συρρικνώθηκαν σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα. Οι επιδόσεις των οικονομιών που συνήθως εξάγουν πολλά αγαθά και εξαρτήματα στην Κίνα προμηνύουν επίσης προβλήματα. Για παράδειγμα, η παραγωγή της Νότιας Κορέας επιβραδύνθηκε το καλοκαίρι καθώς οι εξαγωγές της προς την Κίνα σημείωσαν πτώση.
Η επιβάρυνση εξαιτίας του υψηλού κόστους ενέργειας και της χωλαίνουσας κινεζικής οικονομίας έχει ενισχυθεί από τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής. Η αυξημένη ζήτηση για αγαθά τα τελευταία δύο χρόνια επιβάρυνε την παραγωγική ικανότητα των εργοστασίων, των πλοίων και των λιμανιών, ωθώντας τον πληθωρισμό προς τα πάνω.
Οι υψηλές τιμές έχουν αποδειχθεί εντυπωσιακά επίμονες -εν μέρει χάρη στο σοκ του πολέμου στην Ουκρανία-, οπότε οι κεντρικές τράπεζες αναλαμβάνουν επιθετική δράση. Τέτοια σύγχρονη σύσφιξη έχει συμβεί σπάνια τον τελευταίο μισό αιώνα, σημειώνει η Παγκόσμια Τράπεζα, και μοιάζει με την κατάσταση που προκάλεσε παγκόσμια ύφεση το 1982.
Προς το παρόν, οι κατασκευαστές στην Ινδία και τη Νοτιοανατολική Ασία έχουν αντισταθεί στους παγκόσμιους αντίθετους ανέμους, κάτι που μπορεί να αντανακλά τις προσπάθειες διαφοροποίησης των εφοδιαστικών αλυσίδων από την Κίνα. Κατά τους πρώτους επτά μήνες του 2022, οι εξαγωγές αγαθών της Κίνας προς την Αμερική αυξήθηκαν κατά 18% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Ωστόσο, οι εξαγωγές από την Ινδία αυξήθηκαν κατά 30%, ενώ από το Βιετνάμ κατά 33%, την Ινδονησία κατά 41% και το Μπαγκλαντές κατά 50%. Ωστόσο, οι τύχες τους συνδέονται εν τέλει με την παγκόσμια οικονομία στο σύνολό της. Αν αυτή συνεχίσει να αποδυναμώνεται, ακόμα και σχετικά απομονωμένα μέρη θα δυσκολευτούν να αποφύγουν την ύφεση.
Η παγκόσμια ύφεση δεν είναι δεδομένη. Η μεταποίηση υπέφερε το 2015-16 και το 2019, και στις δύο περιπτώσεις η οικονομία απέφυγε την ύφεση. Αλλά σε αυτές τις περιόδους, η πολιτική άλλαξε δραματικά για να αποτραπεί η αποδυνάμωση της ανάπτυξης από τη χιονοστιβάδα.
Στα μέσα της δεκαετίας, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αύξησε τα επιτόκια πολύ πιο αργά από ό,τι είχε οδηγήσει τις αγορές να περιμένουν -και η Κίνα άνοιξε τη μάνικα των μέτρων στήριξης. Το 2019, η Fed στράφηκε σε μειώσεις επιτοκίων, ακόμα και καθώς το φορολογικό σχέδιο του προέδρου Donald Trump’s διόγκωνε τα αμερικανικά ελλείμματα, ενισχύοντας την παγκόσμια οικονομία.
Δεν υπάρχουν άμεσες ελπίδες για παρόμοιες ανατροπές. Προς το παρόν, η Κίνα είναι προσκολλημένη στις πολιτικές μηδενικού Covid, πράγμα που σημαίνει ότι νέα μέτρα στήριξης θα μπορούσαν να ενισχύσουν ελάχιστα την ανάπτυξη.
Πρόσφατα οι αξιωματούχοι της Fed είπαν στις αγορές ότι θα πρέπει να αναμένουν τα αμερικανικά επιτόκια να αυξηθούν και να παραμείνουν εκεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα – ακόμα και αν αυτό ωθήσει την οικονομία προς την ύφεση.
Πράγματι, όσο οι αμερικανικές καταναλωτικές δαπάνες παραμένουν υψηλές, η Fed πιθανώς θα αισθάνεται ότι το έργο της για την καταπολέμηση του πληθωρισμού δεν έχει ολοκληρωθεί.
Το σίγουρο είναι ότι οι συνθήκες θα χειροτερέψουν πριν βελτιωθούν. Αλλά πόσο χειρότερα; Η Παγκόσμια Τράπεζα παρουσιάζει τρία σενάρια για το επόμενο έτος. Το βασικό συνάδει με τις τρέχουσες προοπτικές συναίνεσης για την ανάπτυξη, περίπου 1,5% κατ’ άτομο, το οποίο όμως μάλλον δεν συνάδει με την επιθυμητή από τις κεντρικές τράπεζες πτώση του πληθωρισμού – και το οποίο επομένως είναι σχεδόν σίγουρα υπερβολικά αισιόδοξο.
Σε ένα δεύτερο, «απότομο σενάριο ύφεσης», οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να εργαστούν σκληρότερα για να ανακόψουν τον πληθωρισμό, αλλά και πάλι δεν καταφέρνουν να αποκαταστήσουν τη σταθερότητα των τιμών, ενώ η ανάπτυξη επιβραδύνεται στο 0,8% ανά άτομο.
Το τρίτο είναι εκείνο στο οποίο η σημαντική, σύγχρονη νομισματική σύσφιξη προκαλεί ύφεση, έτσι ώστε η παγκόσμια παραγωγή να συρρικνώνεται κατά περίπου 0,4% ανά άτομο.
Οποιοδήποτε από τα δύο τελευταία σενάρια θα ήταν πικρό για τις χώρες που εξακολουθούν να ανακάμπτουν από την ύφεση του Covid. Το χρέος σε όλο τον κόσμο παραμένει ανησυχητικά υψηλό, ενώ οι οικονομίες πολλών χωρών υπολείπονται της προ της πανδημίας τάσης τους. Οι ηγέτες τους θα παρακολουθούν την επιβράδυνση της παγκόσμιας μεταποίησης με μεγάλη ανησυχία.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr.Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
