THEPOWERGAME
Ένα παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα που λειτουργεί και ως παγκόσμιος μεταφραστής. Ένας Πάπας που το χρησιμοποιεί για να μεταδώσει το μήνυμα της ειρήνης σε πολλές διαφορετικές γλώσσες ταυτόχρονα, με την ελπίδα να αποτρέψει τον κατακερματισμό του κόσμου.
Οι κριτικοί που έδωσαν προσοχή στο μυθιστόρημα Vatican III του Thierry Breton, σημερινού επιτρόπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εσωτερική αγορά, όταν το εκδόθηκε το 1985, το απέρριψαν ως ένα λογοτεχνικό έργο ματαιοδοξίας που χαρακτηρίζει τους φιλόδοξους Γάλλους ηγέτες.
Σήμερα, ωστόσο, το Vatican III μοιάζει προφητικό. Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο εκτελεστικός κλάδος της ΕΕ, μπορεί να μην κατασκευάζει το εικονικό ισοδύναμο του Πύργου της Βαβέλ, ο κ. Breton και άλλοι ευρωκράτες θέλουν να διαδώσουν το δικό τους ψηφιακό ευαγγέλιο παγκοσμίως και να εδραιώσουν το ρόλο της ΕΕ ως παγκόσμιου ψηφιακού υπερ-ρυθμιστή.
Το τηλεπικοινωνιακό μαραφέτι-υπολογιστής στο μυθιστόρημα του κ. Breton αποδεικνύεται τελικά επιτυχημένο. Το αν θα ειπωθεί το ίδιο για την ευαγγελική ψηφιακή νομοθέτηση της ΕΕ είναι ένα άλλο ερώτημα. Η ΕΕ μπορεί να έχει ψηφίσει, ή τουλάχιστον να έχει συντάξει, τους σημαντικότερους ψηφιακούς νόμους στον κόσμο.
Τώρα όμως αντιμετωπίζει το πολύ πιο δύσκολο έργο της επιβολής τους. Εν είδει σηματοδότησης αυτής της νέας φάσης, η Επιτροπή άνοιξε την 1η Σεπτεμβρίου ένα γραφείο στο Σαν Φρανσίσκο – κάτι σαν πρεσβεία για να συνεργαστεί με τις επιχειρήσεις της Silicon Valley.
Η ΕΕ δεν επιδίωξε το ρόλο του παγκόσμιου ψηφιακού ρυθμιστή, αλλά εγκλωβίστηκε στο επονομαζόμενο «Φαινόμενο των Βρυξελλών» (Brussels Effect), από τον τίτλο ενός βιβλίου της Anu Bradford της Νομικής Σχολής του Κολούμπια, το οποίο καθιστά την ΕΕ εξ ορισμού ρυθμιστή του κόσμου.
Η Αμερική είναι πολιτικά παράλυτη για να παίξει αυτόν τον ρόλο. Η Κίνα αποκλείεται λόγω της αυταρχικής της κλίσης. Στις Βρυξέλλες, αντιθέτως, η δύναμη των λομπιστών είναι πιο περιορισμένη και οι μανδαρίνοι τείνουν να γνωρίζουν τους φακέλους τους.
Αυτό συχνά οδηγεί σε κανονισμούς πάνω στους οποίους μπορούν να βασιστούν άλλες χώρες. Όσο για τις παγκόσμιες εταιρείες, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συμμορφωθούν, ευελπιστώντας να πουλήσουν σε μια από τις μεγαλύτερες ψηφιακές αγορές.
Μέχρι στιγμής, το σύμβολο της εξουσίας της ΕΕ στο πλαίσιο της θέσπισης κανόνων στον τομέα της τεχνολογίας ήταν ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων, ή GDPR. Αυτός ο νόμος για την προστασία της ιδιωτικότητας απαιτεί, μεταξύ πολλών άλλων, τη ρητή συγκατάθεση των ατόμων πριν από την επεξεργασία των δεδομένων τους.
Εφαρμοστέος από τον Μάιο του 2018, έχει κατακλύσει τον κόσμο. Ο Graham Greenleaf του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας λέει ότι σχεδόν 160 χώρες έχουν υιοθετήσει νομοθεσία «επηρεασμένη ουσιαστικά» από αυτόν.
Ωστόσο, δυο άλλοι νόμοι, τους οποίους το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε στις αρχές Ιουλίου, είναι πιθανό να ανταγωνιστούν τον GDPR: ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες και ο νόμος για τις ψηφιακές αγορές, οι οποίοι θα αρχίσουν να ισχύουν από το επόμενο έτος.
Ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες ασχολείται με θέματα όπως η ρητορική μίσους, τα παράνομα αγαθά και η διαφήμιση. Ο νόμος για τις ψηφιακές αγορές ορίζει μια νέα κατηγορία κυρίαρχων πλατφορμών «θεματοφυλάκων» που διοικούνται κυρίως από τους αμερικανικούς τεχνολογικούς τιτάνες -και τους απαγορεύει να εφαρμόζουν πρακτικές που θεωρούνται μη ανταγωνιστικές, όπως το να προτιμούν τις δικές τους υπηρεσίες ή να εμποδίζουν τις υπηρεσίες άμεσων μηνυμάτων τους να συνεργάζονται με ανταγωνιστές.
Ωστόσο, ο GDPR έχει ήδη δείξει πόσο δύσκολο είναι να εφαρμοστούν τέτοιοι ψηφιακοί κανόνες. Η επιβολή υπήρξε αργή, τουλάχιστον όταν μετράται σε πρόστιμα. Σύμφωνα με τη νομική εταιρεία CMS, από το 2018 τα πρόστιμα έχουν ανέλθει σε σχεδόν 1,7 δισ. ευρώ (1,7 δισ. δολάρια) σε περίπου 1.200 περιπτώσεις.
Παρόλο που τα σωρευτικά πρόστιμα που επιβλήθηκαν στους κύριους στόχους του κανονισμού, τους αμερικανικούς τεχνολογικούς τιτάνες -Alphabet, Amazon, Apple, Meta και Microsoft- έφτασαν το τσουχτερό ποσό των 1,3 δισ. ευρώ, το ποσό αυτό είναι λιγότερο από το ένα χιλιοστό των πωλήσεων που πραγματοποίησαν συλλογικά πέρυσι.
Ο κύριος λόγος γι’ αυτή τη σχετική επιείκεια είναι ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ έχει οργανώσει την επιβολή της νομοθεσίας. Οι διασυνοριακές υποθέσεις διεκπεραιώνονται από την αρχή προστασίας δεδομένων της χώρας στην οποία εδρεύει η επιχείρηση, γεγονός που καθιστά την Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων της Ιρλανδίας το πιο ισχυρό παρατηρητήριο της ΕΕ για την προστασία της ιδιωτικότητας: όλα τα ευρωπαϊκά κεντρικά γραφεία των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών, εκτός της Amazon, εδρεύουν στο σμαραγδένιο νησί.
Ωστόσο, προς απογοήτευση των υποστηρικτών της προστασίας της ιδιωτικότητας, η χώρα έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί τροχοπέδη. Δεν διαθέτει αρκετούς πόρους και δεν είναι σίγουρη για το πόσο επιθετικά θα πρέπει να κυνηγήσει επιχειρήσεις που προσφέρουν πολλές τοπικές θέσεις εργασίας και φορολογικά έσοδα.
Για να αποφύγει το ίδιο ρυθμιστικό αδιέξοδο με τους νέους νόμους για τις ψηφιακές αγορές και υπηρεσίες, η Επιτροπή έχει πλέον αναλάβει η ίδια το ρόλο του εκτελεστή. Έχει ήδη αρχίσει να δημιουργεί αυτό που θα ισοδυναμεί με ένα νέο παρατηρητήριο του κλάδου.
Θα διαθέτει τελικά περίπου 220 δημόσιους υπαλλήλους, συμβασιούχους και εθνικούς εμπειρογνώμονες, θα έχει τη δική του χρηματοδότηση, μέσω εισφορών των επιχειρήσεων που ρυθμίζει, και μια ειδική πλατφόρμα λογισμικού για την παρακολούθηση των υποθέσεων.
«Είμαστε έτοιμοι», υποστήριξε πρόσφατα ο κ. Breton σε ανάρτησή του σε ιστολόγιο. Οι παρατηρητές δεν είναι τόσο σίγουροι. Ακόμα και αν ο μηχανισμός λειτουργήσει όπως έχει προγραμματιστεί, οι ρυθμιστικές αρχές του έχουν πολύ δουλειά να κάνουν. Πιθανότατα θα έχουν να εποπτεύσουν μόνο δώδεκα επιχειρήσεις.
Αλλά, όπως υπολογίζουν οι Christophe Carugati και Catarina Martins του κέντρου μελετών Bruegel που εδρεύει στις Βρυξέλλες, αν υποθέσουμε ότι οι μεγάλοι θεματοφύλακες πρέπει να συμμορφωθούν με όλες τις 21 υποχρεώσεις του νόμου για τις ψηφιακές αγορές, θα υπάρχει μόλις 0,7 προσωπικό για κάθε υποχρέωση και εταιρεία θεματοφύλακα.
Μια τέτοια αναλογία μπορεί να είναι αρκετή μόνο εάν οι εταιρείες παίξουν μπάλα. Αλλά σε αντίθεση με τον GDPR, πολλές από τις υποχρεώσεις του νόμου για τις ψηφιακές αγορές αγγίζουν τον πυρήνα των επιχειρηματικών τους μοντέλων.
Από την άλλη…
Εάν η επιβολή των νόμων για τις ψηφιακές αγορές και τις ψηφιακές υπηρεσίες αποδειχθεί πολύ αδύναμη, οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν αυξανόμενο ανταγωνισμό από τη Βρετανία και τη Beltway. Στην περίπτωση του GDPR, ορισμένες χώρες έχουν ήδη αρχίσει να αποκλίνουν από την πορεία του.
Η Βρετανία επεξεργάζεται μια ελαφρύτερη έκδοση. Το συχνά δυσλειτουργικό Κογκρέσο της Αμερικής μπορεί σύντομα να καταφέρει να περάσει έναν ομοσπονδιακό νόμο για την προστασία της ιδιωτικότητας, τον American Data Privacy and Protection Act, ο οποίος βελτιώνει τον GDPR. Στην τρέχουσα μορφή του, θα καθιστά τα αφεντικά προσωπικά υπεύθυνα για τυχόν παραβιάσεις της της ιδιωτικότητας..
Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι η υπόθεση τόσο του βιβλίου του κ. Breton όσο και του λεγόμενου «φαινομένου των Βρυξελλών» μπορεί να είναι λανθασμένη. Ένας κεντρικός φορέας, όσο καλά και να έχει επιληφθεί των πραγμάτων, δεν μπορεί να ενοποιήσει το ψηφιακό πεδίο.
Αντίθετα, ένας διαφορετικός ισχυρισμός μπορεί να ισχύει στο μυθιστόρημα του κ. Breton: ότι η ψηφιακή τεχνολογία θα οδηγήσει στον κατακερματισμό του κόσμου σε αυτό που αποκαλεί «λογικές ηπείρους» (logical continents).
Για μια λεπτομερή εξήγηση του τι μπορεί να γίνει γι’ αυτό, οι ενδιαφερόμενοι αναγνώστες ίσως πρέπει να περιμένουν μέχρις ότου φύγει από την πρωτεύουσα της Ευρώπης, δίνοντάς του χρόνο να γράψει ένα άλλο μυθιστόρημα.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr.Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
