THEPOWERGAME
Καθώς οι ανατροπές σε σχέση με το ρωσικό φυσικό αέριο, τη γαλλική πυρηνική ενέργεια και τη νορβηγική υδροηλεκτρική ενέργεια προκαλούν χάος στις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας, οι τιμές αγγίζουν τα όρια του σουρεαλιστικού.
Την περασμένη εβδομάδα οι τιμές αναφοράς του φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 30%. Πέρυσι το καλοκαίρι τα γαλλικά και γερμανικά συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας για το επόμενο έτος διαπραγματεύονταν περίπου στα 100 ευρώ (118 δολάρια) ανά μεγαβατώρα. Πρόσφατα αυξήθηκαν πάνω από 1.000 ευρώ.
Έκτοτε οι τιμές μειώθηκαν, αλλά το φυσικό αέριο εξακολουθεί να διαπραγματεύεται με το ισοδύναμο των 400 δολαρίων ενός βαρελιού πετρελαίου. Το αφεντικό της Shell προειδοποίησε ότι η κρίση θα διαρκέσει περισσότερο από έναν χειμώνα.
Ο πόνος θα είναι αβάσταχτος και θα εξαπλωθεί, καθώς τα υφιστάμενα συμβόλαια ενέργειας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων λήγουν και συνάπτονται νέα. Αυτό θα εντείνει τη στενότητα της οικονομίας που βρίσκεται σε εξέλιξη καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυξάνει τα επιτόκια για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό.
Πολλοί οικονομολόγοι προβλέπουν ύφεση τους επόμενους μήνες, ενώ το ενιαίο νόμισμα φλερτάρει με το χαμηλότερο επίπεδο ισοτιμίας έναντι του δολαρίου εδώ και δύο δεκαετίες. Η προοπτική αναταραχών και διαπληκτισμών μεταξύ των κρατών μελών ελλοχεύει.
Μέχρι στιγμής η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν είναι αρκετά φιλόδοξη. Η τελευταία της ιδέα είναι ένα ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο θα συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής των υπουργών στις 9 Σεπτεμβρίου.
Η Επιτροπή μπορεί επίσης να επιδιώξει να αναθεωρήσει την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, έτσι ώστε οι τιμές spot να μην καθορίζονται πλέον από το κόστος του οριακού παραγωγού, το οποίο συχνά πυροδοτείται εξαιτίας της χρήσης φυσικού αερίου.
Η θέσπιση ανώτατων τιμών ακούγεται ωραία, αλλά μπορεί να είναι αντιπαραγωγική, επειδή τα ανώτατα όρια δεν θα περιορίσουν τη ζήτηση για σπάνια ενέργεια. Σύμφωνα με μια μελέτη, ένα ανώτατο όριο που εφαρμόστηκε στην Ισπανία οδήγησε, από τον Ιούνιο, σε αύξηση 42% της παραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο.
Μια πολιτική σε επίπεδο ΕΕ θα αύξανε ακόμη περισσότερο τη ζήτηση για φυσικό αέριο, αυξάνοντας παράλληλα τις πιθανότητες για δελτίο κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Είναι αλήθεια ότι το σημερινό καθεστώς επιτρέπει σε ορισμένες επιχειρήσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι οποίες παράγουν με σχεδόν μηδενικό οριακό κόστος, να αποκομίζουν κέρδη.
Εάν οι τιμές του φυσικού αερίου παρέμεναν υψηλές για χρόνια, τέτοιου είδους απροσδόκητα κέρδη θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αθέμιτα. Όμως, το ίδιο μήνυμα μέσω των τιμών διασφαλίζει ότι οι μονάδες φυσικού αερίου παράγουν ενέργεια όταν δεν φυσάει άνεμος και δίνει κίνητρα για περισσότερες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι κυβερνήσεις, αντί να «μαγειρεύουν» τις τιμές, θα πρέπει να επικεντρωθούν σε δύο σημαντικότερες κινήσεις. Η πρώτη είναι να επιτρέψουν στον μηχανισμό της αγοράς να περιορίσει τη ζήτηση, στηρίζοντας παράλληλα τους πιο ευάλωτους.
Θα χρειαστούν μεγάλα επιδόματα, αλλά η στοχευμένη βοήθεια μπορεί να περιορίσει τον λογαριασμό: σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι πολιτικές που προσφέρουν εκπτώσεις και μεταβιβάσεις μετρητών στο φτωχότερο 40% των ανθρώπων θα ήταν φθηνότερες από το σημερινό μείγμα πολιτικής, το οποίο περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό μειώσεις φόρων στα καύσιμα ή ανώτατα όρια τιμών λιανικής πώλησης.
Η δεύτερη προτεραιότητα είναι η αύξηση της προσφοράς, κάτι που δεν είναι αποκλειστικά στο χέρι του Vladimir Putin. Μπορούν να βρεθούν άλλες πηγές φυσικού αερίου: αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, επισκέφθηκε πρόσφατα την Αλγερία.
Εντός της Ευρώπης, οι χώρες μπορούν να συμβάλουν στην άμβλυνση των σημείων συμφόρησης, όπως οι ανεπαρκείς διασυνοριακές διασυνδέσεις φυσικού αερίου. Σήμερα οι ανεπαρκείς επενδύσεις και οι διαφορές στα πρότυπα εμποδίζουν τη ροή από την Ισπανία και τη Γαλλία προς τη Γερμανία και την ανατολική Ευρώπη.
Η ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει ότι σε περίπτωση δελτίου, θα υπάρχει συμφωνία σε ολόκληρη την ήπειρο σχετικά με το ποιοι χρήστες θα αποκοπούν πρώτοι: χωρίς αυτή, ο κίνδυνος είναι ότι οι χώρες θα συσσωρεύουν προμήθειες.
Όλα αυτά θα κοστίσουν χρήματα. Μέχρι στιγμής, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, από τα πιο υπερχρεωμένα μέλη της ευρωζώνης, έχουν δαπανήσει το 2-4% του ΑΕΠ τους σε δημοσιονομικές ενισχύσεις για να αμβλύνουν το ενεργειακό σοκ.
Ευτυχώς, η ΕΕ έχει την ικανότητα παρέμβασης που χρειάζεται για να βοηθήσει. Το ταμείο της για την ανάκαμψη από την πανδημία ύψους 807 δισ. ευρώ διανέμεται με τη μορφή δανείων και επιχορηγήσεων. Ωστόσο, μέχρι στιγμής έχει εκταμιευθεί λιγότερο από το 15% του κονδυλίου.
Οι πληρωμές για ενεργειακά έργα θα μπορούσαν να επιταχυνθούν και η Επιτροπή θα μπορούσε να προσφέρει φθηνά δάνεια για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση στοχευμένης δημοσιονομικής στήριξης.
Η ΕΕ ενώθηκε για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές συνέπειες των lockdowns κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μην αυταπατάστε: η ενεργειακή κρίση απαιτεί μια εξίσου τολμηρή απάντηση.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr.Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
