THEPOWERGAME
Οι προσωρινές κυβερνήσεις είναι της μόδας. Μπορείτε να τις βρείτε στο Αφγανιστάν, τη Βρετανία, τη Βουλγαρία, το Ισραήλ και την Ιταλία. Στα δημοκρατικά συστήματα, τέτοιου είδους διοικήσεις εμφανίζονται συνήθως μετά την κατάρρευση της εκλεγμένης κυβέρνησης.
Έργο τους είναι να διασφαλίσουν ότι οι θέσεις του υπουργικού συμβουλίου παραμένουν ζεστές έως ότου σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, συνήθως μετά από εκλογές. Αλλού, οι προσωρινές κυβερνήσεις μπορεί να ορκιστούν μετά από πραξικόπημα ή άλλη βίαιη πολιτική αναταραχή. Αλλά, τι κάνουν τα προσωρινά στελέχη;
Μερικές φορές προσωρινή κυβέρνηση είναι η προηγούμενη κυβέρνηση. Το υπουργικό συμβούλιο του Mario Draghi στην Ιταλία δεν έχει αλλάξει καθόλου από τις 21 Ιουλίου, όταν η παραίτησή του από την πρωθυπουργία έγινε δεκτή από τον πρόεδρο Sergio Mattarella.
Στον αντίποδα βρίσκεται η ομάδα που σχημάτισε ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, Galab Donev, η οποία ορκίστηκε στις 2 Αυγούστου για να οδηγήσει τη χώρα στις τελευταίες πρόωρες εκλογές.
Αν και ορισμένα από τα μέλη της είχαν διατελέσει αναπληρωτές υπουργοί στην προηγούμενη κυβέρνηση, σχεδόν όλοι είναι νέοι στους τωρινούς τους ρόλους. Η κυβέρνηση του Boris Johnson στη Βρετανία βρίσκεται κάπου στο ενδιάμεσο.
Ο κ. Johnson θα παραμείνει πρωθυπουργός έως ότου επιλεγεί ο διάδοχος ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος, τον επόμενο μήνα, αλλά επειδή οι υπουργοί του τον εγκατέλειψαν τις ημέρες που οδήγησαν στην παραίτησή του ήταν τόσοι πολλοί, το υπουργικό του συμβούλιο είναι σημαντικά διαφορετικό.
Η κυβέρνηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν είναι ένα τρίτο είδος προσωρινής κυβέρνησης – μια κίβδηλη κυβέρνηση. Αυτοανακηρύχθηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση μετά την κατάληψη της εξουσίας πέρυσι. Αλλά κάθε άλλο παρά προσωρινή φαίνεται – ενώ σίγουρα δεν έχει σχέδια για εκλογές.
Συνεχίζοντας την «παράσταση», οι προσωρινές κυβερνήσεις εξυπηρετούν έναν σημαντικό σκοπό. Ωστόσο, συνήθως, εμποδίζονται από συνταγματικούς περιορισμούς που τους επιτρέπουν να νομοθετούν. Η έλλειψη γραπτού Συντάγματος στη Βρετανία δημιούργησε ανησυχίες για το τι θα μπορούσε να κάνει ο κ. Johnson ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός, ιδίως από τη στιγμή που είχε προσκολληθεί τόσο πεισματικά στο αξίωμα. Στην περίπτωση αυτή, έλαμψε σε μεγάλο βαθμό δια της απουσίας του.
Στην Ιταλία, οι προσωρινές κυβερνήσεις είναι επιφορτισμένες με τη διεκπεραίωση των «τρεχουσών υποθέσεων», αλλά ο ορισμός του τι σημαίνει αυτό επαφίεται, κατά σύμβαση, στον πρόεδρο. Δεδομένων των πολυποίκιλων εκτάκτων αναγκών που πλήττουν τη χώρα -πληθωρισμός (κυρίως των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων) και ο πόλεμος στην Ουκρανία- ο κ. Mattarella επέλεξε έναν εξαιρετικά ευρύ ορισμό, εξουσιοδοτώντας την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει όλες τις εθνικές και διεθνείς κρίσεις, μια ενδεχόμενη αναζωπύρωση της πανδημίας, καθώς και τις μεταρρυθμιστικές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η Ιταλία ως αντάλλαγμα για τα κονδύλια που της αντιστοιχούν από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ, καλύπτοντας ουσιαστικά όλα όσα έκανε πριν από την παραίτηση του πρωθυπουργού.
Η ομάδα των «υπηρεσιακών» του κ. Draghi ενέκρινε μια νέα αποστολή όπλων στην Ουκρανία και ένα πακέτο μέτρων ύψους 17 δισ. ευρώ (17,3 δισ. δολάρια) για την καταπολέμηση της κρίσης του κόστους ζωής.
Αλλά ακόμα και η ερμηνεία του κ. Mattarella για τη φύση της υπηρεσιακής κυβέρνησης ωχριά μπροστά σε εκείνη της Jeanine Áñez, η οποία αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος της Βολιβίας μετά την παραίτηση του Evo Morales, το 2019.
Αν και θεωρητικά ανέλαβε μόνο για να «φροντίσει» τη χώρα έως τις νέες εκλογές, η κ. Áñez διέκοψε τις σχέσεις με τη Βενεζουέλα, απέλασε τους διπλωμάτες της και έδωσε στην αστυνομία και τις ένοπλες δυνάμεις ασυλία για τις ενέργειές τους στην καταστολή αντικυβερνητικών διαδηλώσεων.
Επίσης, απήγγειλε κατηγορίες για τρομοκρατία και εξέγερση εναντίον του κ. Morales. (Η ίδια βρίσκεται τώρα στη φυλακή κατηγορούμενη για εξέγερση).
Τα προσωρινά στελέχη σηματοδοτούν αστάθεια. Ευδοκιμούν σε χώρες όπως η Ιταλία και το Ισραήλ που έχουν υψηλό ποσοστό εναλλαγής κυβερνήσεων.
Το γλωσσικά κατακερματισμένο Βέλγιο προσφέρει ίσως την πιο ακραία περίπτωση: μεταξύ 2007 και 2020 κυβερνήθηκε για συνολικά 1.485 ημέρες (το ισοδύναμο άνω των τεσσάρων ετών) από υπηρεσιακές κυβερνήσεις. Οι προσωρινές κυβερνήσεις μπορεί να είναι καλές, αλλά δεν αποτελούν καλό σημάδι.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr.Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
