THEPOWERGAME
Μα πού πήγαν όλοι οι εργάτες; Το ερώτημα πλανάται πάνω από την Ευρώπη. Από τα γαλλικά cafés μέχρι τα ιρλανδικά συνεργεία κατασκευών, τα τσέχικα εργοστάσια αυτοκινήτων και τα ιταλικά αγροκτήματα, οι εργοδότες υπέθεταν κάποτε ότι εύκολα μπορούσαν να βρουν φθηνό προσωπικό, όταν το είχαν ανάγκη. Τώρα οι εργάτες φαίνεται να έχουν εξαφανιστεί. Οι εταιρείες γκρινιάζουν, αν και σπάνια τόσο δυνατά όσο οι Παριζιάνοι που περιμένουν το ανεκπαίδευτο γκαρσόνι να έλθει με τα ποτά τους.
Σε κανέναν τομέα η έλλειψη προσωπικού δεν είναι τόσο κραυγαλέα όσο στα αεροπορικά ταξίδια. Εδώ και εβδομάδες οι τουρίστες σε ορισμένα από τα μεγαλύτερα αεροδρόμια της Ευρώπης αντιμετωπίζουν ουρές για να προλάβουν την πτήση τους, αν υποθέσουμε ότι δεν έχει ακυρωθεί λόγω έλλειψης προσωπικού. Οι διακοπές δεν ήταν ποτέ τόσο αγχωτικές. Σε αυτή την οικονομία, όλοι στην Ευρώπη μπορούν να βρουν δουλειά. Ως αποτέλεσμα, η Ευρώπη δεν εργάζεται.
Μετά από δύο χρόνια αβεβαιότητας εξαιτίας της πανδημίας, ο τουρισμός έχει επιστρέψει (πλην μερικών Ασιατών επισκεπτών). Για την Ευρώπη, η οποία προσελκύει τους μισούς διεθνείς ταξιδιώτες παγκοσμίως, αυτό θα έπρεπε να αποτελεί ευλογία. Και όμως, οι τίτλοι των εφημερίδων είναι ζοφεροί. Οι ελλείψεις προσωπικού στα αεροδρόμια και τις αεροπορικές εταιρείες έχουν προκαλέσει αύξηση των ακυρώσεων των πτήσεων.
Σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Cirium, τον Ιούνιο, την ώρα που τα θέρετρα και τα κέντρα των πόλεων θα έπρεπε να είναι γεμάτα, οι αερομεταφορείς στη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία ακύρωσαν σχεδόν 8.000 πτήσεις, περίπου τριπλάσιες απ’ ό,τι το 2019. Κάθε ταξίδι που ακυρώνεται δίνει αφορμή για αμέτρητες δακρύβρεχτες ιστορίες: Στο Αλικάντε αναβλήθηκαν τα εργένικα πάρτι, στην Τοσκάνη οι οικογενειακές αποδράσεις ακυρώθηκαν. Και στην Αμερική τα αεροπορικά ταξίδια έχουν προβλήματα, αλλά τίποτα δεν συγκρίνεται με την άδικη μοίρα που χτύπησε τμήματα της Ευρώπης.
Εκείνοι των οποίων οι πτήσεις δεν ακυρώθηκαν, ίσως εύχονται να είχαν ακυρωθεί. Ορισμένες ημέρες, στα τέλη Μαΐου, οι χρόνοι αναμονής στο αεροδρόμιο Schiphol του Άμστερνταμ έφτασαν τις έξι ώρες, γεγονός που ώθησε την KLM, την ολλανδική αεροπορική εταιρεία, να αναστείλει τις κρατήσεις από τον κύριο κόμβο της για τέσσερις ημέρες. Δεδομένου του χάους που επικρατεί στα παρασκήνια, ο έλεγχος των αποσκευών μετατράπηκε σε πράξη πίστης.
Στις 2 Ιουλίου, στο κεντρικό αεροδρόμιο του Παρισιού, σχεδόν οι μισές από τις αποσκευές που επρόκειτο να ακολουθήσουν τους ιδιοκτήτες τους στον προορισμό τους, χάθηκαν. Τα συνδικάτα έχουν προειδοποιήσει τους επιβάτες ότι μπορεί να μην ξαναβρούν ποτέ το μαγιό τους. Ένα μέλος του κυπριακού κοινοβουλίου που καθηλώθηκε στο αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης για δύο ημέρες κατήγγειλε τις εκεί “τριτοκοσμικές συνθήκες” στον ίδιο τόνο που χρησιμοποιούν κάποιοι Γερμανοί όταν ταξιδεύουν στη Μεσόγειο.
Κομμάτι του χάους οφείλεται στην απροσδόκητα γρήγορη ανάκαμψη του τουρισμού. Οι παραθεριστές που στερήθηκαν τις διακοπές τους για χρόνια, «ταξιδεύουν για εκδίκηση» (revenge tourists), εξαντλώντας ό,τι έχει απομείνει από τις επιταγές οικονομικής στήριξης της εποχής της πανδημίας. Ο πόλεμος στην αυλή της ηπείρου αναμενόταν ότι θα περιόριζε τη ζήτηση. Αντ’ αυτού, έστειλε το ευρώ στα τάρταρα (σχεδόν σε ισοτιμία με το αμερικανικό δολάριο), κάνοντας τις ελληνικές ταβέρνες και τις παραλίες της Βαλτικής ακαταμάχητες.
Τα αεροδρόμια θα έπρεπε να είχαν προετοιμαστεί. Η πρόβλεψη του αριθμού των ταξιδιωτών σε μια δεδομένη ημέρα δεν είναι παράλογα περίπλοκη, δεδομένου ότι έχουν αγοράσει εισιτήρια πολύ νωρίτερα. Αλλά οι ιθύνοντες των αερομεταφορών παραπονιούνται εδώ και μήνες για τη δυσκολία πρόσληψης προσωπικού. Η αναβάθμιση των επιχειρήσεων απαιτεί χρόνο: η ασφάλεια του αεροδρομίου πρέπει να ελεγχθεί και το πλήρωμα καμπίνας να εκπαιδευτεί (αν και σε ορισμένες αεροπορικές εταιρείες δεν καταλαβαίνετε τη διαφορά).
Κι ύστερα ήρθαν οι απεργίες. Οι εργαζόμενοι στον τομέα των ταξιδίων που έφυγαν από τη δουλειά τις τελευταίες εβδομάδες περιλάμβαναν Σκανδιναβούς πιλότους, Γερμανούς που εργάζονταν ως προσωπικό ασφαλείας, Γάλλους πυροσβέστες αεροδρομίων, Ολλανδές καθαρίστριες, Βέλγους, μέλη του προσωπικού καμπίνας και Ιταλούς ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας.
Εν μέρει, οι απεργίες αντανακλούν την απαίτηση των εργαζομένων οι αμοιβές να συμβαδίζουν με τα υψηλά τουριστικά φορτία και τον ραγδαία αυξανόμενο πληθωρισμό. Αλλά οι δυσκολίες των αεροδρομίων δεν είναι αποτέλεσμα μόνο των τοπικών εργασιακών προβλημάτων. Πολύ πέρα από την πίστα, οι Ευρωπαίοι εργαζόμενοι έχουν σήμερα το πάνω χέρι. Η ανεργία στη ευρωζώνη, στο 6,6%, βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που ξεκίνησε η κυκλοφορία του ενιαίου νομίσματος, πριν από δύο δεκαετίες.
Ορισμένες χώρες έχουν σχεδόν ξεμείνει από εργαζομένους: Το ποσοστό ανεργίας στη Γερμανία είναι μόλις 2,8%. Κάποτε θα μπορούσε να διορθώσει την έλλειψη εργατικών χεριών εισάγοντας πρόθυμα πλήθη Πολωνών ή Βουλγάρων. Αυτό δεν λειτουργεί πλέον: Οι Πολωνοί και οι Βούλγαροι βρίσκουν τώρα πολλές καλές δουλειές στην πατρίδα τους. Η Γερμανία εκδίδει άδειες εργασίας σε Τούρκους για να χειρίζονται τις αποσκευές της. Η όποια απροθυμία θα μπορούσε να αισθανθεί για την είσοδο περισσότερων μη Ευρωπαίων μεταναστών έχει παραμεριστεί. Η Ευρώπη απασχολεί τώρα σχεδόν όλους όσοι βρίσκονται εντός των συνόρων της και είναι πρόθυμοι και ικανοί να εργαστούν.
Κάποιοι μπορεί να υποψιαστούν ότι τα γενναιόδωρα κράτη πρόνοιας αφήνουν πολλούς Ευρωπαίους εκτός εργασίας. Πέρυσι έγινε λόγος για τη “Μεγάλη Παραίτηση” των εργαζομένων. Ωστόσο, αυτό δεν φαίνεται να ισχύει. Στη ευρωζώνη, το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 15 έως 64 ετών που έχει δουλειά είναι υψηλότερο απ’ ό,τι πριν τα lockdowns. Η Jessica Hinds της Capital Economics σημειώνει ότι το εργατικό δυναμικό της Ε.Ε., σε αντίθεση με αυτό της Βρετανίας ή της Αμερικής, είναι τώρα μεγαλύτερο από ό,τι πριν από την πανδημία. Πολλοί έχουν καλύτερες επιλογές από τις θέσεις εργασίας που τους επιφυλάσσονταν κάποτε.
«Όλοι αναρωτιούνται: Μα πού πήγαν όλοι;» αναλογίζεται ο Tim Clark, το αφεντικό της Emirates, σύμφωνα με το Bloomberg. «Και η απάντηση είναι πάντα η ίδια: στην Amazon». Αποδεικνύεται ότι το να χειρίζεσαι πακέτα ηλεκτρονικού εμπορίου για αξιοπρεπή αμοιβή, ακούγοντας παράλληλα podcasts, είναι καλύτερο από το να φτάνεις στις 5 το πρωί για να ρωτάς τους επιβάτες αν έχουν βάλει υγρά στις χειραποσκευές τους ή να σερβίρεις τους ανυπόμονους Παριζιάνους τα κοκτέιλ τους.
Η Ευρώπη θεραπεύεται
Δεδομένων των αυστηρών εργασιακών κανόνων και της μέτριας ανάπτυξης τις τελευταίες δεκαετίες, η Ευρώπη δεν είχε συχνά αντιμετωπίσει το πρόβλημα της προσφοράς πολλών θέσεων εργασίας. Παρ’ όλα αυτά, είναι ένα πρόβλημα. Τα δράματα που βλέπει κανείς στα αεροδρόμια εκτυλίσσονται και σε οίκους ευγηρίας, ξενοδοχεία και άλλους χώρους που χρειάζονται πολύ ανειδίκευτο προσωπικό. Απλώς τα φώτα δεν είναι στραμμένα εκεί.
Ορισμένοι εργαζόμενοι μπορεί να δουν τους μισθούς να αυξάνονται, αν και πολλές επιχειρήσεις που βασίζονται σε φθηνό εργατικό δυναμικό λένε ότι δεν έχουν την πολυτέλεια να πληρώνουν περισσότερα. Εν τω μεταξύ, τα συνδικάτα που συνήθως διαπραγματεύονται τις μόνιμες αυξήσεις μισθών μπορεί να ανησυχούν ότι αν το κάνουν τώρα μπορεί να τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό.
Ίσως η αγορά εργασίας ανακτήσει κάποια χαλαρότητα καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία επιβραδύνεται. Η άνοδος των τιμών της ενέργειας έχει χαλάσει το κλίμα τις τελευταίες εβδομάδες, όπως και η αναζωπύρωση του Covid. Αυτά δεν είναι καθόλου καλά νέα, παρά μόνο για τους εργοδότες που βρίσκονται σε δύσκολη θέση – και όσους θέλουν να περάσουν λίγο χρόνο σε μια μακρινή παραλία.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
