Γ.Δ.
1457.36 +0,33%
ACAG
-0,34%
5.82
BOCHGR
0,00%
4.54
CENER
+0,77%
9.18
CNLCAP
-0,69%
7.2
DIMAND
+0,90%
7.89
NOVAL
0,00%
2.285
OPTIMA
+0,96%
12.68
TITC
+1,01%
40
ΑΑΑΚ
0,00%
4.48
ΑΒΑΞ
+0,94%
1.508
ΑΒΕ
-1,56%
0.442
ΑΔΜΗΕ
-0,19%
2.595
ΑΚΡΙΤ
+2,17%
0.705
ΑΛΜΥ
0,00%
4.56
ΑΛΦΑ
+0,92%
1.594
ΑΝΔΡΟ
-0,94%
6.34
ΑΡΑΙΓ
+0,89%
10.16
ΑΣΚΟ
0,00%
2.83
ΑΣΤΑΚ
+3,36%
7.38
ΑΤΕΚ
0,00%
0.426
ΑΤΡΑΣΤ
0,00%
8.76
ΑΤΤ
-0,30%
0.668
ΑΤΤΙΚΑ
+0,46%
2.2
ΒΙΟ
+1,71%
5.36
ΒΙΟΚΑ
+1,34%
1.89
ΒΙΟΣΚ
-1,25%
1.58
ΒΙΟΤ
0,00%
0.258
ΒΙΣ
0,00%
0.144
ΒΟΣΥΣ
0,00%
2.18
ΓΕΒΚΑ
+1,44%
1.41
ΓΕΚΤΕΡΝΑ
+0,55%
18.3
ΔΑΑ
+0,03%
8.002
ΔΑΙΟΣ
-5,03%
3.4
ΔΕΗ
+1,81%
11.81
ΔΟΜΙΚ
+1,08%
2.8
ΔΟΥΡΟ
0,00%
0.25
ΔΡΟΜΕ
-0,65%
0.306
ΕΒΡΟΦ
+1,71%
1.785
ΕΕΕ
+1,49%
32.66
ΕΚΤΕΡ
+5,14%
1.84
ΕΛΒΕ
0,00%
4.78
ΕΛΙΝ
+4,59%
2.28
ΕΛΛ
+1,38%
14.7
ΕΛΛΑΚΤΩΡ
+1,14%
1.96
ΕΛΠΕ
-0,41%
7.27
ΕΛΣΤΡ
-1,44%
2.05
ΕΛΤΟΝ
-0,75%
1.842
ΕΛΧΑ
+0,32%
1.886
ΕΠΙΛΚ
0,00%
0.132
ΕΣΥΜΒ
+0,42%
1.19
ΕΤΕ
-0,89%
7.77
ΕΥΑΠΣ
+1,56%
3.26
ΕΥΔΑΠ
+0,69%
5.84
ΕΥΡΩΒ
-0,84%
2.231
ΕΧΑΕ
+1,79%
4.55
ΙΑΤΡ
+2,00%
1.53
ΙΚΤΙΝ
+0,60%
0.336
ΙΛΥΔΑ
+1,27%
2
ΙΝΚΑΤ
+0,10%
4.835
ΙΝΛΙΦ
-0,84%
4.71
ΙΝΛΟΤ
+1,80%
1.016
ΙΝΤΕΚ
-0,17%
5.85
ΙΝΤΕΡΚΟ
+2,44%
2.52
ΙΝΤΕΤ
0,00%
1.05
ΙΝΤΚΑ
+0,87%
2.885
ΚΑΡΕΛ
0,00%
336
ΚΕΚΡ
+1,65%
1.23
ΚΕΠΕΝ
0,00%
2.22
ΚΛΜ
-1,33%
1.48
ΚΟΡΔΕ
+0,70%
0.432
ΚΟΥΑΛ
-0,85%
1.17
ΚΟΥΕΣ
+0,68%
5.9
ΚΡΙ
-0,65%
15.25
ΚΤΗΛΑ
0,00%
1.91
ΚΥΡΙΟ
0,00%
0.99
ΛΑΒΙ
+1,76%
0.75
ΛΑΜΔΑ
-0,14%
7.16
ΛΑΜΨΑ
0,00%
37
ΛΑΝΑΚ
0,00%
0.9
ΛΕΒΚ
0,00%
0.27
ΛΕΒΠ
0,00%
0.26
ΛΟΓΟΣ
0,00%
1.52
ΛΟΥΛΗ
+0,70%
2.88
ΜΑΘΙΟ
0,00%
0.61
ΜΕΒΑ
0,00%
3.99
ΜΕΝΤΙ
-0,47%
2.1
ΜΕΡΚΟ
0,00%
40
ΜΙΓ
-0,88%
2.83
ΜΙΝ
0,00%
0.494
ΜΟΗ
-1,36%
20.28
ΜΟΝΤΑ
+3,65%
3.69
ΜΟΤΟ
-0,74%
2.67
ΜΟΥΖΚ
0,00%
0.605
ΜΠΕΛΑ
+1,19%
25.48
ΜΠΛΕΚΕΔΡΟΣ
0,00%
3.75
ΜΠΡΙΚ
0,00%
2.16
ΜΠΤΚ
0,00%
0.55
ΜΥΤΙΛ
+0,36%
33.52
ΝΑΚΑΣ
+2,13%
2.88
ΝΑΥΠ
-3,65%
0.792
ΞΥΛΚ
+0,74%
0.273
ΞΥΛΠ
0,00%
0.334
ΟΛΘ
0,00%
22
ΟΛΠ
-0,83%
29.8
ΟΛΥΜΠ
+0,43%
2.35
ΟΠΑΠ
-0,57%
15.6
ΟΡΙΛΙΝΑ
+1,50%
0.81
ΟΤΕ
-0,47%
14.78
ΟΤΟΕΛ
0,00%
10.36
ΠΑΙΡ
0,00%
0.992
ΠΑΠ
-0,42%
2.36
ΠΕΙΡ
+0,33%
3.904
ΠΕΡΦ
+0,56%
5.42
ΠΕΤΡΟ
+2,43%
8.44
ΠΛΑΘ
+0,13%
3.925
ΠΛΑΚΡ
0,00%
14.7
ΠΡΔ
+8,00%
0.27
ΠΡΕΜΙΑ
+6,01%
1.27
ΠΡΟΝΤΕΑ
+3,82%
6.8
ΠΡΟΦ
-0,38%
5.22
ΡΕΒΟΙΛ
0,00%
1.71
ΣΑΡ
+1,12%
10.86
ΣΑΡΑΝ
0,00%
1.07
ΣΑΤΟΚ
0,00%
0.028
ΣΕΝΤΡ
-0,30%
0.333
ΣΙΔΜΑ
+0,95%
1.59
ΣΠΕΙΣ
0,00%
5.94
ΣΠΙ
-2,31%
0.508
ΣΠΥΡ
0,00%
0.138
ΤΕΝΕΡΓ
-0,10%
20
ΤΖΚΑ
+1,02%
1.49
ΤΡΑΣΤΟΡ
0,00%
1.05
ΤΡΕΣΤΑΤΕΣ
-0,98%
1.62
ΥΑΛΚΟ
0,00%
0.162
ΦΛΕΞΟ
0,00%
8.1
ΦΡΙΓΟ
-4,35%
0.22
ΦΡΛΚ
+2,43%
3.79
ΧΑΙΔΕ
0,00%
0.6

Ενεργειακή ασφάλεια και πυρηνική ενέργεια: αναζητήσεις υπό τη σκιά της κρίσης

Ο μεγαλύτερος γερανός στον κόσμο, ο Big Carl, ανεβοκατεβαίνει στη σιδηροδρομική γραμμή που διχοτομεί το εργοτάξιο. Στα νότια υπάρχουν σπηλαιώδεις προσωρινές κατασκευές που χρησιμεύουν ως μονάδες συναρμολόγησης, προφυλαγμένα από τα στοιχεία της φύσης, που παράγουν δομοστοιχεία από χάλυβα και σκυρόδεμα.

Ο Big Carl πιάνει απαλά αυτά τα δομοστοιχεία, τα σηκώνει, τα γυρίζει και τα κατεβάζει απαλά. Κομμάτι-κομμάτι, το νεότερο εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας στον δυτικό κόσμο παίρνει μορφή. Όταν ολοκληρωθεί, οι δύο πυρηνικοί αντιδραστήρες του θα είναι σε θέση να τροφοδοτούν το δίκτυο της Βρετανίας με 3,2 γιγαβάτ (GW) ισχύος, καλύπτοντας περίπου το 7% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια.

Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ετών που ο Hinkley Point C (HPC) βρίσκεται υπό κατασκευή στην άκρη του καναλιού του Μπρίστολ στη δυτική Αγγλία, έχει επανειλημμένως αναφερθεί ως παράδειγμα των σημερινών προβλημάτων του κλάδου. Τα μακροχρόνια προβλήματα κόστους και χρονοδιαγράμματος της πυρηνικής ενέργειας καθιστούσαν δύσκολο να ανταγωνιστεί το φυσικό αέριο και τον άνθρακα. Τώρα δυσκολεύουν την πυρηνική ενέργεια να ανταγωνιστεί τις συνεχώς φθηνότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Όταν η βρετανική κυβέρνηση και η EDF Energy, ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου, υπέγραψαν τις σχετικές συμβάσεις το 2013, o HPC αναμενόταν να παράγει μια μεγαβατώρα προς 92 λίρες Αγγλίας (τότε 145 δολάρια). Η ίδια ποσότητα ενέργειας από ένα νέο υπεράκτιο αιολικό πάρκο αναμενόταν τότε να κοστίζει 125 λίρες.

Εννέα χρόνια μετά, o HPC έχει καθυστερήσει δύο χρόνια σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα και έχει υπερβεί τον προϋπολογισμό κατά 10 δισ. στερλίνες, οπότε η ενέργειά του θα κοστίζει περισσότερο. Οι παραγωγοί υπεράκτιων αιολικών πάρκων, από την πλευρά τους, προσφέρουν ενέργεια σε λιγότερο από 50 λίρες (τώρα 60 δολάρια) ανά μεγαβατώρα.

Το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας από ηλιακούς συλλέκτες έχει μειωθεί ακόμα περισσότερο. Οι ακτιβιστές που θεωρούσαν επί μακρόν την πυρηνική ενέργεια επικίνδυνη μπορούν τώρα να επικαλεστούν τους οικονομολόγους που δηλώνουν ότι είναι απλώς πολύ ακριβή.

Πέραν όλων αυτών, το εργοστάσιο αντιμετωπίζει το πρόβλημα ότι κατασκευάζεται από μια εταιρεία που βρίσκεται σε όλο και πιο δύσκολη θέση. Τα άλλα ευρωπαϊκά εργοστάσια που βασίζονται στο σχέδιο αντιδραστήρα που η EDF ονομάζει EPR -το σχέδιο που χρησιμοποιείται στον Hinkley- βρίσκονται επίσης σε καθυστέρηση.

Οι υπάρχοντες αντιδραστήρες της στη Γαλλία προκαλούν επίσης ανησυχία. Τα προβλήματα διάβρωσης που ανακαλύφθηκαν το 2021 οδήγησαν στο κλείσιμο αρκετών από αυτούς για επιθεώρηση και επισκευή, σε μια εποχή που το κόστος του φυσικού αερίου, και συνεπώς της ηλεκτρικής ενέργειας, έχει εκτοξευθεί στα ύψη.

Οι υψηλές τιμές σήμαιναν ότι το ποσό που έπρεπε να καταβάλει η εταιρεία για να καλύψει την έλλειψη επιδόσεων είναι ιδιαίτερα υψηλό. Τον Μάρτιο ανακοίνωσε ότι τα κέρδη της, ως αποτέλεσμα, θα είναι χαμηλότερα κατά 11 δισ. ευρώ.

Ένα άλλο πλήγμα ύψους 8,4 δισ. ευρώ προήλθε από την εντολή της γαλλικής κυβέρνησης να παρέχει η EDF ηλεκτρική ενέργεια σε μεταπωλητές κάτω από την τιμή της χονδρικής αγοράς για να προστατεύσει τους καταναλωτές από τις αυξήσεις του κόστους.

Όμως, παρ’ όλα τα προβλήματά του, με βάση τα πρότυπα των πυρηνικών εργοστασίων που σχεδιάζονται και κατασκευάζονται στη Δύση, ο HPC είναι μπροστά από την καμπύλη. Οι σταθμοί EPRs, ο Olkiluoto της Φινλανδίας και ο Flamanville C στη Γαλλία άρχισαν να κατασκευάζονται το 2005 και το 2007 αντίστοιχα.

Κανένας από τους δύο δεν έχει ακόμη πληρωθεί για ένα βατ που διοχετεύεται στο δίκτυο. Το ίδιο ισχύει και για τον αμερικανικό Vogtle που σχεδιάστηκε γύρω από δύο αντιδραστήρες ΑΡ1000 της Westinghouse και άρχισε να κατασκευάζεται το 2009. Μέχρι το 2017 είχε οδηγήσει τη Westinghouse σε πτώχευση. Και οι τρεις έχουν υπερβεί δύο με τρεις φορές τον αρχικό τους προϋπολογισμό και έχουν καθυστερήσει για μια δεκαετία.

Για να δείτε αντιδραστήρες να ολοκληρώνονται και να συνδέονται στο δίκτυο με οποιοδήποτε βαθμό κανονικότητας και επικαιρότητας, πρέπει να πάτε στην Κίνα και τη Ρωσία. Μεταξύ 2008 και 2021 η Rosatom, μια κρατική εταιρεία, ξεκίνησε και ολοκλήρωσε δέκα αντιδραστήρες σε πέντε σταθμούς παραγωγής ενέργειας στη Ρωσία.

Η Κίνα έχει κατασκευάσει αντιδραστήρες διαφόρων σχεδίων, συμπεριλαμβανομένων των ΑΡ1000 και των EPRs. Η China General Nuclear Power Group έθεσε σε λειτουργία τους δύο EPRs στο Taishan, στη νότια Κίνα, αφού η κατασκευή των Olkiluoto και Flamanville είχε ήδη ξεκινήσει και θα είχε ολοκληρωθεί έως το 2019.

Αυτό σήμαινε ότι οι δυτικές χώρες που εξακολουθούν να ενδιαφέρονται για την κατασκευή πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας αναζητούν όλο και περισσότερο μη δυτικές εταιρείες για την κατασκευή τους. Στις αρχές του τρέχοντος έτους, η Rosatom ανέμενε να κατασκευάσει τέσσερις αντιδραστήρες στην ΕΕ, το 7% της πυρηνικής ισχύος των 70 γιγαβάτ που σχεδιάζει να κατασκευάσει πέραν των ρωσικών συνόρων.

Τον Φεβρουάριο η ρυθμιστική αρχή πυρηνικών της Βρετανίας ενέκρινε τον Hualong One, ένα κινεζικό σχέδιο αντιδραστήρα, για χρήση στο Bradwell, μια πυρηνική εγκατάσταση στο Essex.

Στη συνέχεια ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Στις 15 Φεβρουαρίου, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις συγκεντρώνονταν στα σύνορα της Ουκρανίας, η Βουλγαρία απέκλεισε οριστικά κάθε ρωσική εμπλοκή σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο που επρόκειτο να κατασκευαστεί δίπλα στη βόρεια πόλη Μπελένε.

Ο υπουργός Οικονομικών Υποθέσεων της Φινλανδίας, Mika Lintila, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θα ήταν πλέον «απολύτως αδύνατο» να δοθεί άδεια για να προχωρήσει ένα σχεδιαζόμενο πυρηνικό εργοστάσιο ρωσικής κατασκευής στο Hanhikivi. Τον Μάρτιο η Τσεχική Δημοκρατία απέκλεισε τους ρωσικούς αντιδραστήρες από διαγωνισμό για τον οποίο η Ρωσία προηγουμένως ήταν ο κύριος υποψήφιος.

Θερμότητα και φως

Η αντιπολίτευση της Ουγγαρίας έχει επιτεθεί στα σχέδια για δύο νέους ρωσικούς αντιδραστήρες στο Paks στο κέντρο της χώρας με το σκεπτικό ότι θα εξέθεταν τη χώρα σε αφόρητη ρωσική επιρροή. Ο Viktor Orban, ο φιλορώσος πρωθυπουργός, μπορεί να έχει ανοσία στα επιχειρήματά τους. Αλλά οι δυτικές κυρώσεις καθιστούν αμφίβολο αν η Rosatom θα μπορούσε να ολοκληρώσει την κατασκευή. Μια γενικότερη ανησυχία σχετικά με τον έλεγχο τέτοιων περιουσιακών στοιχείων από τρίτους έθεσε υπό αμφισβήτηση τα κινεζικά σχέδια για το Bradwell.

Την ίδια στιγμή που η εισβολή στην Ουκρανία στέλνει τις χώρες που ήδη ενδιαφέρονται για νέους πυρηνικούς σταθμούς σε αναζήτηση νέων εταιρειών για την κατασκευή τους, υπογραμμίζει επίσης ένα γενικότερο επιχείρημα ενεργειακής ασφάλειας υπέρ των πυρηνικών σταθμών: μπορούν να προσφέρουν στους ιδιοκτήτες τους ασφάλεια εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια.

Η εξάρτηση της Ε.Ε. από το ρωσικό φυσικό αέριο έχει αυξήσει τα έσοδα της Ρωσίας, ακόμη και καθώς το πυροβολικό της ισοπεδώνει ουκρανικές πόλεις. Από τα μέσα Ιουνίου, οι ρωσικές κινήσεις για τον περιορισμό της προσφοράς του έχουν εκτοξεύσει τις τιμές στα ύψη.

Εάν οι ευρωπαϊκές χώρες διέθεταν περισσότερα πυρηνικά εργοστάσια, η εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο θα μειωνόταν. Υπάρχει λόγος που η Φινλανδία, όπου η πρακτική εναλλακτική λύση είναι εδώ και καιρό το ρωσικό φυσικό αέριο, ενδιαφέρεται γι’ αυτή την τεχνολογία.

Όταν ο πρόεδρος της Γαλλίας Emmanuel Macron ανακοίνωσε στις 10 Φεβρουαρίου ότι η χώρα θα κατασκευάσει νέα πυρηνικά εργοστάσια, εξήρε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την πυρηνική ενέργεια ως τον «πιο κυρίαρχο» τρόπο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στον HPC τον Απρίλιο, ο Βρετανός πρωθυπουργός Boris Johnson δήλωσε ρητά ότι ο αντιδραστήρας αποτελεί μέρος της «στρατηγικής ενεργειακής ασφάλειας»: «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στη χώρα μας να εξαρτάται από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο».

Όπως σημείωσε ο κ. Μακρόν, η ενεργειακή ασφάλεια προσθέτει στα ήδη υπάρχοντα θέλγητρα της τεχνολογίας. Είναι συγκριτικά ασφαλής και φιλική προς το κλίμα, τα οποία την καθιστούν προτιμότερη από τα ορυκτά καύσιμα (βλ. διάγραμμα).

Σύμφωνα με ανάλυση του οργανισμού ερευνών Our World in Data, η καύση άνθρακα για την παραγωγή μιας τεραβατώρας (TWH) ηλεκτρικής ενέργειας συνδέεται με περίπου 24,6 θανάτους, κυρίως λόγω της ρύπανσης του αέρα από σωματίδια. Το φυσικό αέριο είναι περίπου δέκα φορές λιγότερο θανατηφόρο.

Συμπεριλαμβανομένων των περίπου 4.000 θανάτων που συνδέονται με την καταστροφή του Τσερνομπίλ και των 573 ανθρώπων που, σύμφωνα με την εφημερίδα Yomiuri Shimbun, πέθαναν λόγω «κόπωσης ή επιδείνωσης μιας χρόνιας ασθένειας λόγω της καταστροφής [της Φουκουσίμα]», ο αριθμός για την πυρηνική ενέργεια είναι μόλις 0,03 θάνατοι ανά τεραβατώρα.

Όσον αφορά στο κλίμα, αν οι βιομηχανικές χώρες θέλουν να συμβάλουν στο να διατηρηθεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη, σε σύγκριση με την προ-βιομηχανική εποχή, πολύ κάτω από τους 2°C – στόχος που τέθηκε στη συμφωνία του Παρισιού το 2015 – πρέπει να αποβάλουν γρήγορα τα ορυκτά καύσιμα από τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.

Τα αξιόπιστα μοντέλα δείχνουν σαφώς ότι, ακόμη και με μεγάλα δίκτυα και πολύ μεγαλύτερη ικανότητα αποθήκευσης ενέργειας από ό,τι είναι διαθέσιμη σήμερα, αυτό είναι πολύ φθηνότερο όταν το δίκτυο περιλαμβάνει όχι μόνο αιολική και ηλιακή ενέργεια, που είναι και οι δύο διαλείπουσες, αλλά και «σταθερή» παραγωγή που παράγει ηλεκτρική ενέργεια με σχετικά σταθερό ρυθμό.

Εδώ και καιρό υποστηρίζεται ότι ο ρόλος αυτός θα μπορούσε να αναληφθεί από μονάδες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα και διαθέτουν τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS), και αυτό μπορεί να συμβεί, αλλά, η τεχνολογία αυτή δεν έχει αναπτυχθεί σχεδόν καθόλου σε μεγάλη κλίμακα.

Η υδροηλεκτρική και η πυρηνική ενέργεια είναι οι μόνες μέθοδοι παραγωγής τέτοιας ενέργειας χωρίς εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα που έχουν ποτέ αναπτυχθεί σε μεγάλη κλίμακα. Και οι τοποθεσίες που είναι κατάλληλες για μεγάλα νέα υδροηλεκτρικά εργοστάσια στις ανεπτυγμένες χώρες είναι πολύ λίγες και σε απόσταση μεταξύ τους.

Να σώσουμε τον πλανήτη

Η υπόθεση του κλίματος υπέρ της πυρηνικής ενέργειας έχει προκαλέσει μεγάλο ενθουσιασμό για νέους τύπους αντιδραστήρων, ιδίως μικρότερους που χρησιμοποιούν περισσότερο δομοστοιχεία που δημιουργούνται σε εργοστάσια μακριά από τις εγκαταστάσεις τους.

Όμως αυτοί οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες (SMRs), όσο ελπιδοφόροι και αν είναι, βρίσκονται ακόμη, ως επί το πλείστον, σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης. Η μόνη αποδεδειγμένη μορφή πυρηνικής ενέργειας που μπορεί να αναμένεται να παρέχει νέα γιγαβάτ στα δίκτυα των πλούσιων χωρών τη δεκαετία του 2030 είναι η μορφή που υπάρχει σήμερα: μεγάλοι, αργοί στην κατασκευή και δυσκίνητοι αντιδραστήρες όπως ο EPR.

Αυτό σημαίνει ότι o HPC δεν είναι απλώς ο τελευταίος σε μια σειρά χιλίων ημερών αργοπορίας και δισεκατομμυρίων δολαρίων απόκλισης. Το εργοστάσιο αποτελεί μια κρίσιμη δοκιμή για το κατά πόσον οι δυτικές αλυσίδες χρηματοδότησης, κατασκευής και εφοδιασμού μπορούν να βελτιωθούν με τρόπους που θα περιορίσουν τις χρόνιες υπερβάσεις χρόνου και κόστους της βιομηχανίας.

Στο βαθμό που μπορεί να κατασκευαστεί πιο αποτελεσματικά από τους προκατόχους του και να ανοίξει το δρόμο για μελλοντικές κατασκευές που θα είναι ακόμη καλύτερες, αποτελεί καμπανάκι για τη βιομηχανία.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους τα πυρηνικά εργοστάσια πρέπει να κατασκευάζονται καλύτερα είναι ότι πρέπει να κοστίζουν λιγότερο. Η χρηματοδότηση θα είναι πάντα λίγο ακριβή, διότι ακόμη και πριν ληφθούν υπόψη οι σχεδόν βέβαιες καθυστερήσεις, το χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή τους είναι πολύ μεγαλύτερο από εκείνο για άλλα είδη μεγάλων σταθμών παραγωγής ενέργειας.

«Δεν αρχίζεις να πληρώνεσαι μέχρι να παράγεις ηλεκτρική ενέργεια στο δίκτυο», λέει η Julia Pyke της EDF, η οποία είναι επικεφαλής της χρηματοδότησης του επόμενου βρετανικού σταθμού Sizewell C που σχεδιάζει η εταιρεία. «Όσο μεγαλύτερη είναι η περίοδος κατασκευής, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι τόκοι».

Αν ο απαιτούμενος χρόνος ήταν μεγάλος αλλά προβλέψιμος, αυτό θα ήταν ένα πράγμα. Όμως ο κίνδυνος το έργο να αντιμετωπίσει προβλήματα που θα οδηγήσουν στην περαιτέρω επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος ή ακόμη και στην ακύρωση, σημαίνει ότι οι μονάδες δεν πρέπει απλώς να δανείζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά και με υψηλά επιτόκια.

Οι αβεβαιότητες αυτές αντανακλούν το γεγονός ότι η κατασκευή πυρηνικών έργων συχνά δεν ανταποκρίνεται στα υψηλά πρότυπα στα οποία, όπως είναι λογικό, υπόκειται. Όταν οι ρυθμιστικές αρχές παρατηρούν πράγματα, αυτά πρέπει να διορθώνονται.

Το σκυρόδεμα που χρησιμοποιήθηκε στον Olkiluoto αρχικά δεν ήταν κατάλληλο, με πολύ νερό στο μείγμα. Στη συνέχεια υπήρξαν προβλήματα με τα συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την παρακολούθηση και τον έλεγχο του εργοστασίου, που οδήγησαν σε νομικές διαμάχες με δύο εργολάβους, τη γαλλική Areva και τη γερμανική Siemens.

Ο Flamanville δέχεται κριτική για ελαττωματικές συγκολλήσεις. Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Reuters, 800 από τους 3.000 ανθρώπους που εργάζονται στο εργοστάσιο επισκευάζουν κακές συγκολλήσεις.

Από μια άποψη, αυτές οι καθυστερήσεις μπορούν να θεωρηθούν ως καθησυχαστικά σημάδια για την ασφάλεια της τεχνολογίας: οι ρυθμιστικές αρχές ήρθαν, διαπίστωσαν ελλείψεις και ζήτησαν την αποκατάστασή τους.

Είναι δύσκολο να είναι κανείς σίγουρος ότι το ίδιο θα συνέβαινε και στα ρωσικά και κινεζικά έργα, είτε στο εσωτερικό είτε σε εξαγωγικές αγορές όπως η Αίγυπτος ή το Πακιστάν. Και υπάρχει κάποιος λόγος να πιστεύουμε ότι σε ένα σύστημα όπου υπήρχε μεγαλύτερη εμπειρία με νέες κατασκευές θα υπήρχαν λιγότερες τέτοιες αποτυχίες.

Δυστυχώς, τα λάθη, αυξάνοντας το κόστος, καθιστούν τους νέους αντιδραστήρες σπανιότερους και τη δημιουργία αυτής της εμπειρίας δυσκολότερη.

Καμία δυτική χώρα δεν διαθέτει εργατικό δυναμικό με εμπειρία στην κατασκευή των πραγμάτων καλά και γρήγορα (ο HPC είναι ο πρώτος που κατασκευάζεται στη Βρετανία εδώ και 30 χρόνια). Οι εφοδιαστικές αλυσίδες δεν είναι μόνο εξαιρετικά περίπλοκες αλλά και κατά παραγγελία, όχι ρουτίνας.

Τείνουν, επομένως, προς τις ιδιαίτερες προδιαγραφές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αποτυχία να ενισχύει την αποτυχία. Η κατασκευή πηγαίνει άσχημα, οι επενδυτές, γνωρίζοντας τους κινδύνους καθυστέρησης ή ακύρωσης, χρεώνουν πολλά για τα χρήματα που παρέχουν, η ζήτηση για νέες μονάδες μειώνεται, κανείς δεν μαθαίνει να κατασκευάζει καλύτερα.

Για να σπάσει αυτός ο κύκλος απαιτείται καλύτερη κατασκευή και νέα μοντέλα χρηματοδότησης. Στην κατασκευή του HPC χρησιμοποιούνται σύγχρονες τεχνικές σχεδιασμού και προκατασκευής, οι οποίες έχουν εκπονηθεί για να κάνουν την κατασκευή να τελειώσει το πιθανότερο εντός του χρονοδιαγράμματος.

Αντί να συγκολλούνται κομμάτι-κομμάτι, επί τόπου, τα εξαρτήματα του αντιδραστήρα κατασκευάζονται «εκτός σύνδεσης», μακριά από τον ίδιο τον αντιδραστήρα, και στη συνέχεια τοποθετούνται στη θέση τους: εξ ου και η ανάγκη για έναν πολύ μεγάλο γερανό.

Παρόμοιες διευθετήσεις έχουν δοκιμαστεί και στο παρελθόν- ειδικότερα, ο ΑΡ1000, , σχεδιάστηκε με αυτό το είδος της προσέγγισης κατά νου. Αυτή τη φορά μπορεί πράγματι να λειτουργήσει. Ο Simon Gould, ειδικός συγκολλητής της TISSOT Industrie, ο οποίος εργάστηκε τόσο στον Flamanville όσο και στον Olkiluoto, αποκαλεί το σύστημα του Hinkley «game changer».

Η EDF λέει ότι η κατασκευή του δεύτερου αντιδραστήρα του HPC προχωρά 30% ταχύτερα από ό,τι η κατασκευή του πρώτου, καθώς η νέα προσέγγιση βρίσκει το βηματισμό της.

Ο Sizewell C θα πρέπει να επωφεληθεί όχι μόνο από αυτή τη βελτίωση της διαδικασίας, αλλά και από ένα καθεστώς χρηματοδότησης που ονομάζεται Regulated Asset Base (RAB). Χρησιμοποιείται ήδη σε άλλα βρετανικά έργα υποδομής και επιτρέπει την αποπληρωμή των τόκων από χρεώσεις στους λογαριασμούς των καταναλωτών κατά την περίοδο κατασκευής.

Παρόμοιες ρυθμίσεις έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν για αμερικανικά πυρηνικά εργοστάσια. Η Εθνική Ελεγκτική Υπηρεσία της Βρετανίας θεωρεί ότι η εκδοχή που έχει σχεδιάσει είναι καλύτερη.

Στο «δια ταύτα»

Η αποπληρωμή των τόκων από τους καταναλωτές κατά τη διάρκεια της κατασκευής μειώνει το μέγεθος του κεφαλαίου για το οποίο πρέπει να καταβληθούν τόκοι στο μέλλον, μειώνοντας έτσι το συνολικό κόστος.

Για παράδειγμα, για ένα δάνειο 8 δισ. λιρών με επιτόκιο 9%, το οποίο είναι το επιτόκιο με το οποίο η EDF μπόρεσε να δανειστεί χρήματα για τον Hinkley, οι συσσωρευμένοι τόκοι του δανείου είναι μεγαλύτεροι από το κεφάλαιο μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής. Η εταιρεία υπολογίζει ότι περίπου το 60% του τελικού κόστους του HPC θα είναι το κόστος χρηματοδότησης της κατασκευής του.

Στις 31 Μαρτίου το Κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθεσία που επιτρέπει την υιοθέτηση της RAB για τον Sizewell C. Η απόφαση για την κατασκευή του εργοστασίου αναμένεται από μέρα σε μέρα. Η κ. Pyke αναμένει ότι η συμφωνία RAB όχι μόνο θα επιτρέψει την αποπληρωμή των τόκων πριν από την έναρξη των κερδών, αλλά θα μειώσει και το επιτόκιο με το οποίο οι δανειστές χρεώνουν τόκους εξ αρχής, αν και δεν μπορεί να πει κατά πόσο.

Σε αντάλλαγμα για την επιβεβλημένη εκ των προτέρων γενναιοδωρία τους, οι καταναλωτές θα πρέπει, μακροπρόθεσμα, να έχουν φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα. Στον HPC, η EDF κατάφερε να πείσει την κυβέρνηση να συμφωνήσει σε μια υψηλή τιμή για την ηλεκτρική της ενέργεια λίγο πολύ στο διηνεκές, ώστε να ξεπεραστεί το αναγνωρισμένο εμπόδιο του κόστους χρηματοδότησης.

Στον Sizewell θα αντιμετωπίσει ένα καθεστώς που θα επιτρέπει στις τιμές να μειώνονται με την πάροδο του χρόνου με τη σύμφωνη γνώμη μιας ρυθμιστικής αρχής που δεν έχει ακόμη συσταθεί.

Ψάχνοντας για φως στο τούνελ

Άλλες εταιρείες που εδρεύουν σε δημοκρατικές χώρες κατασκευάζουν πυρηνικούς σταθμούς, αλλά δεν έχουν δοκιμαστεί στην Ευρώπη. Η πυρηνική βιομηχανία της Ιαπωνίας έχει κατασκευάσει πολλά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας στην πατρίδα της, και αφού επανεκκίνησε τα εργοστάσια που έκλεισαν μετά τη Φουκουσίμα, έχει σχέδια για περισσότερα. Αλλά δεν έχει κατασκευάσει ποτέ στο εξωτερικό.

Την τελευταία δεκαετία, δύο ιαπωνικά εργοστάσια που είχαν προγραμματιστεί για τη Βρετανία δεν ευοδώθηκαν. Η Westinghouse, που τώρα ανήκει σε έναν όμιλο ιδιωτικών κεφαλαίων, κερδίζει χρήματα από τον ανεφοδιασμό και τη συντήρηση, αλλά, όπως είναι λογικό, μετά τις απώλειες στο Vogtle, δεν έχει σταθερά σχέδια κατασκευής.

Τούτου λεχθέντος, η Westinghouse βρίσκεται σε συνομιλίες τόσο με την Πολωνία όσο και με την Τσεχική Δημοκρατία σχετικά με τους αντιδραστήρες που θέλουν να κατασκευάσουν. Η Πολωνία έχει επίσης συνομιλήσει με την Korea Electric Power Corporation, πιο γνωστή ως KEPCO.

Η εταιρεία δεν έχει κατασκευάσει ποτέ κάποιο εργοστάσιο στην Ευρώπη, αλλά έχει κατασκευάσει ένα στο εξωτερικό, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και ανήκει σε μια δημοκρατική και φιλική κυβέρνηση.

Τον Μάρτιο ο νέος ηγέτης της κυβέρνησης αυτής, ο πρόεδρος Yoon Suk-Yeol, δήλωσε ότι θα εγκαταλείψει την πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης για σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας και δεσμεύτηκε να ενισχύσει τις εξαγωγές πυρηνικών αντιδραστήρων.

Οι νέοι προμηθευτές θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις προοπτικές. Το ίδιο και η ενδεχόμενη ανάπτυξη των SMRs. Μια αμερικανική εταιρεία, η NuScale έχει συνάψει συμφωνία για την κατασκευή ενός συνόλου έξι μικρών αντιδραστήρων στη Ρουμανία, οι οποίοι μαζί θα παρέχουν 462 μεγαβάτ στο δίκτυο.

Η Rolls-Royce διαφημίζει μεγαλύτερους SMRs, καθένας από τους οποίους παράγει περισσότερο από τους έξι της NuScale. Και αυτή, επίσης, βρίσκεται σε συζητήσεις με την Πολωνία.

Εάν τα σχέδια αυτά επιτρέπουν πραγματικά την έναρξη λειτουργίας των σταθμών παραγωγής ενέργειας σε λίγα μόλις χρόνια, θα μπορούσε να υπάρξει ενδιαφέρον τόσο την Ευρώπη όσο και την Αμερική. Αλλά αυτό δεν αποτελεί λόγο για να εγκαταλείψουμε τις προσπάθειες να γίνουν οι μεγάλοι πυρηνικοί σταθμοί φθηνότεροι και ευκολότεροι στην κατασκευή.

Για να αντικατασταθεί η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από την καύση του ρωσικού φυσικού αερίου και τα ακυρωμένα ρωσικά πυρηνικά εργοστάσια με πυρηνικά εργοστάσια δυτικού σχεδιασμού, η Ευρώπη θα χρειαστεί τουλάχιστον 40 γιγαβάτ νέας πυρηνικής ισχύος τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια, που θα είναι αρκετή για όλους. Και αν η Ευρώπη μπορούσε να γίνει αρκετά καλή στα μεγάλα εργοστάσια ώστε να τα προσφέρει για εξαγωγή, αυτό θα ήταν ένα σημαντικό επιπλέον κέρδος.

Ένας κόσμος στον οποίο όλα τα νέα πυρηνικά προγράμματα θα πρέπει να βασίζονται στην Κίνα και τη Ρωσία είναι γεωπολιτικά μη ελκυστικός.

Ο Big Carl, όπως φαίνεται, πρέπει να κάνει περισσότερα από το να σηκώνει τα φορτία των 1.000 τόνων που αντιμετωπίζει στον HPC. Έχει να διορθώσει μια βιομηχανία που μπορεί να βελτιώσει τον κόσμο.

 

© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com

Google News icon
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!