THEPOWERGAME
Ο πληθωρισμός κυριαρχεί στην αμερικανική λαϊκή ψυχοσύνθεση σε βαθμό που έχει να παρατηρηθεί από τη δεκαετία του 1980, όταν οι τιμές ανέβαιναν για τελευταία φορά με τον σημερινό ρυθμό. Όπως τα παράπονα για τον καιρό ή τα χθεσινοβραδινά play-offs του μπάσκετ, έτσι και η γκρίνια για τις υψηλότερες τιμές έχει γίνει αφορμή για συζήτηση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στις 11 Μαΐου, τον Απρίλιο, οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 8,3%, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Μία ημέρα νωρίτερα, ο πρόεδρος Joe Biden χαρακτήρισε την καταπολέμηση του πληθωρισμού «κορυφαία εγχώρια προτεραιότητά του».
Οι εφημερίδες δημοσιεύουν τέσσερις φορές περισσότερες ιστορίες που αναφέρονται στον πληθωρισμό σε σχέση με ένα χρόνο πριν, ενώ αρκετές δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι ο πληθωρισμός αποτελεί μεγαλύτερο πρόβλημα για τη χώρα τους απ΄ ό,τι ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Αλλά η Αμερική δεν είναι μόνη της. Ο πληθωρισμός έχει αρχίσει να ενσωματώνεται στην καθημερινότητα και άλλων χωρών του πλούσιου κόσμου.
Το Economist συγκέντρωσε στοιχεία για πέντε δείκτες σε δέκα μεγάλες οικονομίες – τον «δομικό» πληθωρισμό, ο οποίος δεν περιλαμβάνει τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, τη διασπορά του ρυθμού πληθωρισμού για τις επιμέρους συνιστώσες του δείκτη τιμών καταναλωτή, το κόστος εργασίας, τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό και τις αναζητήσεις στο Google για τον πληθωρισμό.
Για να εκτιμήσουμε πού ο πληθωρισμός έχει διεισδύσει περισσότερο, κατατάσσουμε κάθε χώρα ανάλογα με το που βρίσκεται σε κάθε δείκτη και στη συνέχεια συνδυάζουμε αυτές τις θέσεις για να σχηματίσουμε μια βαθμολογία «εμπέδωσης του πληθωρισμού».
Η ηπειρωτική Ευρώπη – μέχρι στιγμής τουλάχιστον – φαίνεται να έχει ξεφύγει από τα χειρότερα της μάστιγας. Ο πληθωρισμός δεν αφήνει σχεδόν κανένα ίχνος στην Ιαπωνία, αλλά «αγκαλίαζει» τις αγγλόφωνες οικονομίες. Ο Καναδάς τα πηγαίνει ελαφρώς χειρότερα ακόμη και από την Αμερική. Η Βρετανία βιώνει μεγάλο πρόβλημα.
Κάμποσοι παράγοντες εξηγούν τις διαφορές. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, τα συνολικά μέτρα στήριξης στις αγγλόφωνες χώρες το 2020-21 ήταν περίπου 40% πιο γενναιόδωρα από ό,τι στις άλλες πλούσιες χώρες. Ήταν επίσης περισσότερο επικεντρωμένα σε παροχές προς τα νοικοκυριά (όπως οι επιταγές στήριξης).
Αυτό μπορεί να ενίσχυσε περαιτέρω τη ζήτηση. Η νομισματική πολιτική στην ευρωζώνη και την Ιαπωνία ήταν ήδη εξαιρετικά χαλαρή πριν από την πανδημία, περιορίζοντας το ποσό των πρόσθετων στηρίξεων που θα μπορούσαν να παράσχουν οι κεντρικές τράπεζες.
Ο πληθωρισμός της Βρετανίας μπορεί επίσης να αντανακλά έναν ιδιοσυγκρασιακό παράγοντα: Το Brexit. Αποδεικνύεται ότι μια ρήξη με τον μεγαλύτερο εμπορικό σου εταίρο προκαλεί αύξηση του κόστους.
Η απλούστερη συνιστώσα της κατάταξής μας είναι το ποσοστό του δομικού πληθωρισμού. Αυτός ο δείκτης δίνει μια καλύτερη αίσθηση της υποκείμενης πίεσης των τιμών. Μεταξύ των δέκα χωρών μας, η Αμερική προηγείται (αν και ο δομικός πληθωρισμός είναι πάνω από το μέσο όρο σχεδόν παντού).
Ο δεύτερος δείκτης, της διασποράς, βοηθά να αποτυπωθεί πόσο ευρεία είναι η βάση των πιέσεων στις τιμές. Ο επίσημος πληθωρισμός που οφείλεται σε ένα ή δύο στοιχεία – π.χ. το κόστος ενός γεύματος σε εστιατόριο – είναι λιγότερο ανησυχητικός από ό,τι αν οι τιμές των πάντων αυξάνονται γρήγορα.
Διαιρούμε το καλάθι των καταναλωτικών αγαθών μιας χώρας σε έως και 16 συνιστώσες και στη συνέχεια υπολογίζουμε το μερίδιο στο οποίο ο πληθωρισμός υπερβαίνει το 2%. Στην Ιαπωνία μόλις το ένα τέταρτο ξεπερνά αυτό το όριο, αλλά στην Αυστραλία, πάνω από τα δύο τρίτα.
Η τράπεζα JPMorgan Chase αναλύει τον δείκτη τιμών καταναλωτή της Βρετανίας σε 85 συνιστώσες και διαπιστώνει ότι τα ποσοστά πληθωρισμού για το 69% από αυτές τρέχουν πάνω από τους μέσους όρους της περιόδου 1997-2019.
Ο πληθωρισμός θα μπορούσε επίσης να εκτοξευθεί εάν οι εργαζόμενοι απαιτήσουν υψηλότερους μισθούς για να αντισταθμίσουν την αύξηση των τιμών (και οι επιχειρήσεις αυξήσουν με τη σειρά τους τις τιμές τους).
Το μοναδιαίο κόστος εργασίας, το οποίο μετρά τη σχέση μεταξύ των αμοιβών των εργαζομένων και της αξίας αυτού που παράγουν, αυξάνεται πολύ ταχύτερα από τον μακροχρόνιο μέσο όρο του σε πολλές χώρες. Στις 5 Μαΐου οι στατιστικολόγοι της Αμερικής αποκάλυψαν ότι αυτά αυξήθηκαν κατά 7% το πρώτο τρίμηνο, σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν, από ένα μέσο όρο 2%, περίπου, πριν την πανδημία.
Ο Michael Saunders της Τράπεζας της Αγγλίας υπογράμμισε ότι με τις μισθολογικές συμφωνίες να συνάπτονται με ρυθμό έως και 5% ετησίως, αλλά με αύξηση της παραγωγικότητας μόνο κατά 1% περίπου, η αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας στη Βρετανία είναι πιθανώς «πολύ πάνω από τον ρυθμό που συνάδει με τον στόχο του πληθωρισμού [του 2%]».
Οι δύο τελευταίοι δείκτες μας αξιολογούν τις προσδοκίες των νοικοκυριών. Όσο υψηλότερες παραμένουν, τόσο πιο πιθανό είναι ο πληθωρισμός να ενσωματωθεί. Ένα σύνολο ιδιόκτητων δεδομένων, το οποίο παραχωρήθηκε στο Economist από ερευνητές της Federal Reserve Bank of Cleveland, της εταιρείας συμβούλων Morning Consult και του Raphael Schoenle του Πανεπιστημίου Brandeis, αποτελεί ένα σπάνιο αξιόπιστο διακρατικό μέτρο των προσδοκιών του κοινού.
Τον Μάιο του 2021 ένας ερωτώμενος σε μια μέση πλούσια χώρα πίστευε ότι ο πληθωρισμός τους επόμενους 12 μήνες θα ήταν 2,3%. Τώρα αναμένουν ένα ποσοστό 4,5%, ενώ οι Καναδοί ακόμα υψηλότερο, 6%.
Μια μέτρηση των αναζητήσεων στο Google δείχνει επίσης ότι το θέμα απασχολεί αρκετά το μυαλό των ανθρώπων. Οι Βρετανοί αναζητούν πλέον την λέξη «πληθωρισμός» πολύ συχνότερα από ό,τι την Taylor Swift.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
