Όταν τα τανκς του Vladimir Putin εισέβαλαν στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου, οι αγορές αργού πετρελαίου αντέδρασαν αμέσως στην αβεβαιότητα και, σε σύντομο χρονικό διάστημα, στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, τον δεύτερο μεγαλύτερο εξαγωγέα αργού πετρελαίου στον κόσμο.
Ο αντίκτυπος του πολέμου σε ένα άλλο σύνολο κρίσιμων ελαίων – τα βρώσιμα φυτικά λίπη, όπως το ηλιέλαιο, του οποίου η Ουκρανία και η Ρωσία είναι οι δύο μεγαλύτεροι εξαγωγείς στον κόσμο – χρειάστηκε περισσότερο χρόνο να αφομοιωθεί. Τώρα προκαλεί καρδιοχτύπι στους γίγαντες των καταναλωτικών αγαθών που τα χρησιμοποιούν κατά τόνους για να φτιάξουν τα πάντα, από σνακ μέχρι κραγιόν.
Οι εξαγωγές από την εμπόλεμη Ουκρανία έχουν σχεδόν σταματήσει. Η Ρωσία έχει θέσει ποσόστωση εξαγωγών στο ηλιέλαιο. Οι ανησυχίες για την έλλειψη προμηθειών οδήγησαν χώρες όπως η Αίγυπτος και η Τουρκία να απαγορεύσουν τις εξαγωγές βρώσιμων ελαίων.
Και από τις 28 Απριλίου η Ινδονησία απαγόρευσε τις εξαγωγές φοινικέλαιου, μιας άλλης ευρέως εμπορεύσιμης ποικιλίας.
Το 2020, η αρχιπελαγική χώρα πούλησε στο εξωτερικό ποσότητα αξίας 18 δισ. δολαρίων αντιπροσωπεύοντας το ήμισυ όλων των εξαγωγών φοινικέλαιου. Έτσι, η κίνηση αυτή έστειλε τις τιμές, οι οποίες είχαν υποχωρήσει μετά την αρχική εκτίναξη λόγω του πολέμου, στα ύψη και πάλι.
Ένας τόνος φοινικέλαιου για παράδοση τον Μάιο διαπραγματεύεται πάνω από 1.700 δολάρια, 70% υψηλότερα από τη μέση τιμή spot το 2021. Ως συνέπεια η πληθωριστική πίεση στους παγκόσμιους παραγωγούς καταναλωτικών αγαθών αυξάνεται, ενώ η περιβαλλοντική τους αξιοπιστία σαμποτάρεται.
Η Unilever, ένας όμιλος που παράγει σαπούνια και σούπες, δαπάνησε πέρυσι 2,7 δισ. δολάρια για φοινικέλαιο, περίπου το 15% των συνολικών δαπανών της για εμπορεύματα. Η Procter & Gamble, ένας άλλος γίγαντας, και μεγάλες εταιρείες συσκευασμένων προϊόντων, όπως η Mondelez και η Nestlé, βρίσκονται σε παρόμοια δύσκολη θέση.
Όλοι πληρώνουν περισσότερα για τη σόγια και άλλα εναλλακτικά έλαια, οπότε η αντικατάσταση ενός είδους με κάποιο άλλο θα έφερνε ελάχιστη οικονομική ανακούφιση. Οι επενδυτές συνήθως θεωρούν ότι οι μεγάλες καταναλωτικές εταιρείες είναι ανθεκτικές σε οικονομικά σοκ.
Όμως, καθώς οι τιμές των εισροών αυξάνονται, κάποιοι μπορεί να αρχίσουν να αμφιβάλλουν για την ικανότητα των εταιρειών να μετακυλήσουν το επιπλέον κόστος στους αγοραστές, οι οποίοι έχουν βαρεθεί την αύξηση των λογαριασμών.
Η απαγόρευση, η οποία δεν έχει καθορισμένη ημερομηνία λήξης, θα περιπλέξει επίσης τις προσπάθειες των εταιρειών να παρουσιαστούν ως περιβαλλοντικά υπεύθυνες.
Η παραγωγή φοινικέλαιου έχει ιστορικά συχνά αποβεί εις βάρος των τροπικών δασών, τα οποία ισοπεδώθηκαν σε μέρη όπως η Ινδονησία για να δημιουργηθεί χώρος για φυτείες. Σήμερα η Nestlé λέει ότι το 90% του φοινικέλαιου που αγόρασε το 2021 πιστοποιήθηκε ως μη συνδεδεμένο με την αποψίλωση των δασών, χάρη στη στενή παρακολούθηση των εφοδιαστικών αλυσίδων, από τη φυτεία μέχρι το λιμάνι.
Αυτή η δυνατότητα χρειάστηκε χρόνια να οργανωθεί στην Ινδονησία και θα είναι δύσκολο να αναπαραχθεί αλλού σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εάν ο ελβετικός γίγαντας και οι ανταγωνιστές του αναγκαστούν να καταφύγουν στην αγορά ελαίων από πιο αδιαφανή μέρη, μια λιπαρή κηλίδα θα μπορούσε κάλλιστα να αμαυρώσει την προσεκτικά δομημένη πράσινη φήμη τους.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
