THEPOWERGAME
Λέγεται συχνά ότι, ενώ οι δημοκρατίες αμφιταλαντεύονται και διστάζουν, η κυβέρνηση της Κίνας σχεδιάζει δεκαετίες μπροστά, παίζοντας προσεκτικά το μακροπρόθεσμο παιχνίδι. Στη Σαγκάη, εντούτοις, δεν υπάρχουν πολλά σημάδια στρατηγικής ευφυΐας αυτή τη στιγμή.
Ενώ ο υπόλοιπος κόσμος ξανανοίγει, 25 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται αποκλεισμένοι σε όλη την πόλη, παγιδευμένοι στα διαμερίσματά τους και αντιμέτωποι με ελλείψεις σε τρόφιμα και φάρμακα που ούτε η ομάδα των διοικούντων της Κίνας δεν μπορεί να καλύψει. Η πολιτική του μηδενικού Covid έχει μετατραπεί σε αδιέξοδο, από το οποίο το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν μπορεί να ξεφύγει.
Αυτό είναι ένα από τα τρία προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κίνα φέτος, παράλληλα με την κακή οικονομία και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μπορεί να νομίζετε ότι δεν συνδέονται μεταξύ τους, αλλά η ανταπόκριση της Κίνας σε κάθε ένα από αυτά έχει κοινή ρίζα: έπαρση και ύβρις δημοσίως, εμμονή με τον έλεγχο ιδιωτικά, και αμφίβολα αποτελέσματα.
Οι ενέργειες της Κίνας, αντί να είναι προϊόν κρατικής δεξιοτεχνίας με τον χρονικό ορίζοντα του Κίτρινου Αυτοκράτορα[1] , αντικατοπτρίζουν ένα αυταρχικό σύστημα υπό τον Xi Jinping που δυσκολεύεται να προβεί σε αναπροσαρμογές της πολιτικής του ή να παραδεχτεί όταν κάνει λάθος.
Για τον πρόεδρο της Κίνας αυτή είναι η χρονιά που όλα πρέπει να ακολουθούν το σενάριο. Το φθινόπωρο αναμένεται να χρησιμοποιήσει το συνέδριο του κόμματος που πραγματοποιείται ανά πενταετία για να ξεκινήσει μια τρίτη θητεία ως επικεφαλής, αψηφώντας τους κανόνες που τον υποχρεώνουν να αποχωρήσει μετά από δύο θητείες και ανοίγοντας τον δρόμο για ισόβια διακυβέρνηση. Για να κυλήσει ομαλά αυτή η στέψη, η Κίνα πρέπει να είναι σταθερή και επιτυχημένη.
Σε κάποια σημεία ο κ. Xi έχει θριαμβεύσει. Οι προπαγανδιστές του μπορούν να καυχώνται για ένα ποσοστό θνησιμότητας εξαιτίας της Covid 19 που είναι το χαμηλότερο από κάθε άλλη μεγάλη χώρα και για μια οικονομία που, από το 2018, έχει αναπτυχθεί περισσότερο από κάθε άλλη στην ομάδα των G20.
Καθώς η Ευρώπη βυθίζεται στον πόλεμο, η Κίνα στέκεται αμέτοχη και ασφαλής, με ένα συνεχώς αυξανόμενο πυρηνικό οπλοστάσιο και τη δύναμη και τα χρήματα ώστε να μπορεί να κάνει επίδειξη δύναμης από τον Ειρηνικό έως την Καραϊβική.
Ωστόσο, αν ρίξετε μια πιο προσεκτική ματιά, το τελευταίο έτος του κ. Xi ως πολιτικού θνητού προδίδει τις αδυναμίες της Κίνας υπό την ηγεσία του, αλλά και τα δυνατά της σημεία.
Ας ξεκινήσουμε με την πανδημία. Από τη στιγμή που ο ιός εντοπίστηκε στη Γουχάν, η Κίνα ακολούθησε μια στρατηγική μηδενικού ιού. Τα σύνορά της είναι κλειστά εδώ και δύο χρόνια και τα κρούσματα αντιμετωπίζονται με καραντίνες, καταναγκαστικά μαζικά τεστ και σκληρά lockdowns.
Από πολύ νωρίς, οι κυβερνήτες της Κίνας αποφάσισαν ένα γιγαντιαίο ωφελιμιστικό πείραμα, το οποίο οδήγησε, σε μεγάλο βαθμό, σε μια ζωή σε απαλλαγμένη από τον Covid για την πλειονότητα, με κόστος την απώλεια των ατομικών ελευθεριών, τις απίστευτες δυσκολίες για όσους βρίσκονταν σε lockdown και την εθνική απομόνωση.
Αλλά τα κρούσματα γίνονται όλο και πιο δύσκολο να ελεγχθούν. Εκτός από τη Σαγκάη, πέντε επαρχίες βρίσκονται σε μερικό lockdown και η Γκουανγκζού έχει κλείσει τα σχολεία της. Τουλάχιστον 150 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πληγεί.
Έχοντας παραχωρήσει αυτονομία στη Σαγκάη να διαχειριστεί το lockdown της, ο κ. Xi ανάκτησε ξανά τον έλεγχο. Και δεν υπάρχει στρατηγική εξόδου. Το κόμμα δεν έχει προετοιμάσει τους πολίτες να ζουν με τον Covid και δεν έχει εμβολιάσει αρκετούς ευάλωτους ηλικιωμένους ή δεν έχει χρησιμοποιήσει τα πιο αποτελεσματικά δυτικά εμβόλια.
Η επιλογή τώρα είναι μεταξύ του διπλασιασμού της εκστρατείας εμβολιασμού παράλληλα με ένα κύμα εξόδου που θα μπορούσε, σύμφωνα με ορισμένα μοντέλα, να σκοτώσει 2 εκατομμύρια ανθρώπους, ή επ’ αόριστον απομόνωση και επανειλημμένες απαγορεύσεις κυκλοφορίας.
Αυτά τα lockdowns πλήττουν την ανάπτυξη, ενισχύοντας μια ανεπιτυχή προσπάθεια αναδιαμόρφωσης της οικονομίας. Ο κ. Xi έχει καλέσει τους Κινέζους καπιταλιστές να γίνουν λιγότερο ληστρικοί και περισσότερο αυτοδύναμοι.
Αλλά σε μια προσπάθεια να εφαρμόσουν αόριστα συνθήματα όπως η «ευημερία για όλους», οι ζηλωτές αξιωματούχοι επανέφεραν τον κρατικό έλεγχο και εκφόβισαν τους πιο επιτυχημένους επιχειρηματίες. Μια κάποτε λαμπερή βιομηχανία τεχνολογίας βρίσκεται στην εντατική, με τις δέκα μεγαλύτερες επιχειρήσεις να έχουν χάσει 1,7 τρισ. δολάρια από την αγοραία αξία τους μετά από ένα μπαράζ κανονισμών.
Τα αφεντικά της Alibaba και της Tencent περιορίζονται σε επιδείξεις τρομακτικής υπακοής, ενώ τους απαγορεύεται να επεκταθούν σε ορισμένους νέους τομείς.
Τις τελευταίες εβδομάδες το κόμμα προσπάθησε να αντιστρέψει την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, αλλά οι παγκόσμιοι επενδυτές είναι επιφυλακτικοί. Αυτές οι δέκα μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας αποτιμώνται με έκπτωση 50% σε σχέση με τις αντίστοιχες αμερικανικές.
Στη θέση τους η Κίνα ελπίζει να δημιουργήσει μια νέα πιστή γενιά νεοφυών επιχειρήσεων που θα ακολουθούν τους αυστηρούς στόχους του κόμματος. Τα μητρώα καταχώρησης υποδεικνύουν τη δημιουργία δεκάδων χιλιάδων τέτοιων επιχειρήσεων σε πόλεις της ενδοχώρας, οι οποίες υποτίθεται ότι βρίσκονται στην αιχμή του δόρατος του cloud, της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης.
Προς το παρόν, οι πατριώτες επενδυτές τις επευφημούν, αλλά πολλές από αυτές είναι αποτυχημένες ή απάτες που οι αξιωματούχοι ανέχονται, επιθυμώντας να επιτύχουν τους τοπικούς αναπτυξιακούς στόχους.
Μια τεχνολογική βιομηχανία που τα κίνητρα της είναι οι επιδοτήσεις και ο φόβος, και η οποία διαχωρίζεται από ένα όλο και πιο παγκοσμιοποιημένο σύστημα επιχειρηματικών κεφαλαίων, είναι πιθανό να μείνει πίσω από τα σύνορα της καινοτομίας.
Το τελευταίο πρόβλημα αφορά την Ουκρανία και την εξωτερική πολιτική. Ο κ. Xi έχει ταχθεί στο πλευρό της Ρωσίας, σύμφωνα με την πεποίθησή του ότι η Δύση βρίσκεται σε παρακμή. Ωστόσο, αυτή η στάση έχει κόστος. Θα πλήξει περαιτέρω τις σχέσεις με την Αμερική και την Ευρώπη, στις αγορές των οποίων βασίζεται η Κίνα.
Η Κίνα ελπίζει ότι η Ευρώπη μπορεί να αποσπαστεί από την Αμερική, αλλά ο πόλεμος έδωσε νέα πνοή στο ΝΑΤΟ και τη διατλαντική συνεργασία στον τομέα της ενέργειας. Είναι αλήθεια ότι πολλές χώρες δεν θέλουν να διαλέξουν πλευρά μεταξύ της Δύσης και της Κίνας και της Ρωσίας.
Αλλά η διπλωματία του «πολεμιστή λύκου» της Κίνας γυρίζει μπούμερανγκ, καθώς οι ξένοι διστάζουν μπροστά στις προσβολές και τις απειλές που εκτοξεύονται από το Πεκίνο.
Σε όλες τις πλούσιες χώρες, οι κοινή γνώμη για την Κίνα είναι η χειρότερη εδώ και δύο δεκαετίες. Το ίδιο ισχύει και σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Ινδία, που φοβούνται την κινεζική επιθετικότητα.
Η υποτίμηση της Κίνας είναι ανόητη προσέγγιση. Η συγκεντρωτική διακυβέρνησή της επιτρέπει τη συγκέντρωση τεράστιων πόρων σε στρατηγικά εγχειρήματα, από την κατασκευή ναυτικού μέχρι την κυριαρχία στις επιχειρήσεις μπαταριών. Η κοινή γνώμη μπορεί να κινητοποιηθεί.
Το τεράστιο μέγεθος της εγχώριας αγοράς επιτρέπει στις επιχειρήσεις να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας χωρίς να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους – και η δυνητική δεξαμενή κερδών θα βάζει πάντοτε σε πειρασμό τις παγκόσμιες επιχειρήσεις να είναι παρούσες και τις μερκαντιλιστικές κυβερνήσεις να τις υποστηρίζουν.
Μεταμέλεια x 3
Αυτά τα πλεονεκτήματα παραμένουν. Ωστόσο, το κυβερνητικό σύστημα της Κίνας αναπτύσσει νέα ελαττώματα καθώς η εξουσία συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο. Τα αυταρχικά κράτη μπορούν να κάνουν πράγματα σωστά, αλλά μισούν να παραδέχονται τα λάθη τους.
Όσο περισσότερο εξυψώνεται επίσημα η θέση του κ. Xi πριν από το συνέδριο του κόμματος, τόσο περισσότερη δουλικότητα θα υπάρχει. Όταν οι γραφειοκράτες ανταγωνίζονται στην επίδειξη ζήλου, η διοίκηση γίνεται λιγότερο αποτελεσματική.
Αν οι αξιωματούχοι φοβούνται να μιλήσουν, ο μηχανισμός ανατροφοδότησης αποτυγχάνει. Η πρόκληση για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της Κίνας είναι αν μπορεί να αλλάξει πορεία.
Προς το παρόν, αν πιστεύετε ότι η άνοδος της Κίνας είναι αναπόφευκτη, δείτε τους έρημους δρόμους της μεγαλύτερης πόλης της και αναρωτηθείτε αν ο κ. Xi έχει το μονοπώλιο της σοφίας.
[1] ΣτΜ. Θεωρείται ο ιδρυτής του κινεζικού βασιλείου, ο δημιουργός του συγκεντρωτικού κράτους, ο πρώτος κοσμικός κυβερνήτης, ενώ κυβέρνησε για 100 χρόνια.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
