THEPOWERGAME
Κάθε μέρα φέρνει νέες φρικαλεότητες στην Ουκρανία, όπου τα πυρά του ρωσικού πυροβολικού αντηχούν σαν κεραυνός σε πόλεις και κωμοπόλεις. Το Χάρκοβο έχει καταστραφεί, θύμα δύο εβδομάδων σφυροκοπήματος, όπως και η Μαριούπολη, στην ακτή.
Είναι πολύ νωρίς για να ξέρουμε αν η χώρα θα βγει νικήτρια από αυτό τον πόλεμο. Όμως, στην άλλη πλευρά του πλανήτη, η αναδυόμενη υπερδύναμη του κόσμου ζυγίζει τις επιλογές της.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Κίνα θα βασιστεί στην φιλία με τη Ρωσία την οποία ανέπτυξε πριν τον πόλεμο και η οποία δεν γνωρίζει «όρια», για να δημιουργήσει έναν άξονα απολυταρχίας.
Άλλοι αντιτείνουν ότι η Αμερική μπορεί να δημιουργήσει ένα αίσθημα ντροπής στην Κίνα ώστε να έρθει σε ρήξη με τη Ρωσία, απομονώνοντας τον πρόεδρό της Vladimir Putin.
Οι πληροφορίες μας λένε ότι κανένα από τα δύο σενάρια δεν ευσταθεί. Η εμβάθυνση των δεσμών με τη Ρωσία θα καθοδηγείται από το προσεκτικό προσωπικό συμφέρον, καθώς η Κίνα εκμεταλλεύεται τον πόλεμο στην Ουκρανία για να επισπεύσει αυτό που θεωρεί αναπόφευκτη παρακμή της Αμερικής.
Στο επίκεντρο βρίσκεται πάντοτε το δικό της όνειρο για την εγκαθίδρυση μιας εναλλακτικής στη δυτική, φιλελεύθερη παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Τόσο ο πρόεδρος της Κίνας, Xi Jinping, όσο και ο κ. Putin επιθυμούν να χωρίσουν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής που θα κυριαρχούνται από λίγες μεγάλες χώρες.
Η Κίνα θα διαφεντεύει την Ανατολική Ασία, η Ρωσία θα έχει βέτο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια και η Αμερική θα αναγκαστεί να επιστρέψει στο σπίτι της.
Αυτή η εναλλακτική τάξη πραγμάτων δεν θα διέθετε οικουμενικές αξίες ή ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία ο κ. Xi και ο κ. Putin θεωρούν ως τέχνασμα για να δικαιολογήσουν τη δυτική υπονόμευση των καθεστώτων τους.
Φαίνεται να σκέφτονται ότι τέτοιες ιδέες θα αποτελέσουν σύντομα απομεινάρια ενός φιλελεύθερου συστήματος που είναι ρατσιστικό και ασταθές, και θα αντικατασταθούν από ιεραρχίες στις οποίες κάθε χώρα θα γνωρίζει τη θέση της στο πλαίσιο της συνολικής ισορροπίας ισχύος.
Ως εκ τούτου, ο κ. Xi θα ήθελε η εισβολή της Ρωσίας να αναδείξει την ανικανότητα της Δύσης. Αν οι κυρώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας της Ρωσίας αποτύχουν, η Κίνα θα έχει λιγότερα να φοβηθεί από τέτοια όπλα.
Αν ο κ. Putin έχανε την εξουσία λόγω των λανθασμένων υπολογισμών του στην Ουκρανία, αυτό θα μπορούσε να σοκάρει την Κίνα. Σίγουρα θα έφερνε σε αμηχανία τον κ. Xi, ο οποίος θα φαινόταν ότι υπολόγισε επίσης λάθος, συμμαχώντας μαζί του – ένα πλήγμα τη στιγμή που επιδιώκει μια τρίτη θητεία ως ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος, παραβιάζοντας τους πρόσφατους κανόνες.
Παρ’ όλα αυτά, ωστόσο, η κινεζική υποστήριξη έχει τα όριά της. Η ρωσική αγορά είναι μικρή. Οι κινεζικές τράπεζες και εταιρείες δεν θέλουν να διακινδυνεύσουν να χάσουν πολύ πιο πολύτιμες δουλειές αλλού, παραβιάζοντας τις κυρώσεις.
Μια αδύναμη Ρωσία βολεύει την Κίνα επειδή δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να είναι υποχωρητική.
Ο κ. Putin θα ήταν πιο πιθανό να δώσει στον κ. Xi πρόσβαση στα βόρεια ρωσικά λιμάνια, να εξυπηρετήσει τα αυξανόμενα συμφέροντα της Κίνας, ας πούμε, στην Κεντρική Ασία, και να την προμηθεύσει με φθηνό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ευαίσθητη στρατιωτική τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένων ίσως των σχεδίων για προηγμένα πυρηνικά όπλα.
Επιπλέον, ο κ. Xi φαίνεται να πιστεύει ότι ο κ. Putin δεν χρειάζεται να κερδίσει μια συντριπτική νίκη, ώστε η Κίνα να βγει κερδισμένη: αρκεί να επιβιώσει.
Κινέζοι αξιωματούχοι δηλώνουν με αυτοπεποίθηση σε ξένους διπλωμάτες ότι η δυτική ενότητα έναντι της Ρωσίας θα διασπαστεί, καθώς ο πόλεμος θα παρατείνεται και καθώς το κόστος για τους δυτικούς ψηφοφόρους θα αυξάνεται.
Η Κίνα προσπαθεί ήδη να χωρίσει την Ευρώπη και την Αμερική, υποστηρίζοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες στηρίζουν την εξουσία τους, ενώ βάζουν τους Ευρωπαίους να πληρώσουν το λογαριασμό για τις υψηλές τιμές της ενέργειας, τους μεγαλύτερους στρατούς και το βάρος της φιλοξενίας άνω των 3 εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων.
Η προσέγγιση της Κίνας στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο απορρέει από την πεποίθηση του κ. Xi ότι ο μεγάλος αγώνας του 21ου αιώνα θα είναι μεταξύ της Κίνας και της Αμερικής – ένας αγώνας που του αρέσει να υποστηρίζει ότι η Κίνα νομοτελειακά θα κερδίσει.
Για την Κίνα, ό,τι συμβαίνει στις βομβαρδισμένες πόλεις της Ουκρανίας είναι μια απλή αψιμαχία σε αυτόν τον διαγωνισμό. Βέβαια, η επιτυχία της Δύσης στην αντιμετώπιση του κ. Putin θα βοηθήσει να καθοριστεί η άποψη της Κίνας για τον κόσμο – και πώς θα πρέπει αργότερα να αντιμετωπίσει τον κ. Xi.
Το πρώτο καθήκον είναι το ΝΑΤΟ να αψηφήσει τις κινεζικές προβλέψεις, μένοντας ενωμένο. Καθώς οι εβδομάδες μετατρέπονται σε μήνες, αυτό μπορεί να καταστεί δύσκολο. Φανταστείτε ότι οι συγκρούσεις στην Ουκρανία κατασταλάζουν σε ένα ζοφερό μοτίβο αστικού πολέμου, όπου καμία πλευρά δεν κερδίζει ξεκάθαρα.
Οι ειρηνευτικές συνομιλίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εκεχειρίες που καταρρέουν. Ας υποθέσουμε ότι ο χειμώνας πλησιάζει και οι τιμές της ενέργειας παραμένουν υψηλές.
Το παράδειγμα της Ουκρανίας στις αρχές του πολέμου ενέπνευσε υποστήριξη σε όλη την Ευρώπη και ενδυνάμωσε τη στάση των κυβερνήσεων. Μπορεί να έρθει η ώρα που οι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει να βρουν την αποφασιστικότητα μέσα τους.
Η δύναμη της θέλησης μπορεί να συνδεθεί με μεταρρυθμίσεις. Έχοντας υπερασπιστεί τη δημοκρατία, οι δυτικές χώρες πρέπει να την ενισχύσουν.
Η Γερμανία έχει αποφασίσει να διαχειριστεί τη Ρωσία αντιμετωπίζοντας την κατά μέτωπο, όχι συναλλασσόμενη μαζί της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να συμμαζέψει τους συμπαθούντες τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ουγγαρίας.
Το υπό βρετανική ηγεσία Κοινό Εκστρατευτικό Σώμα, μια ομάδα δέκα βορειοευρωπαϊκών χωρών, εξελίσσεται σε πρώτο ανταποκριτή στη ρωσική επιθετικότητα.
Στην Ασία, η Αμερική μπορεί να συνεργαστεί με τους συμμάχους της για να βελτιώσει την άμυνα και να σχεδιάσει τον τρόπο αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών, πολλά από τα οποία θα αφορούν την Κίνα.
Η κοινή δράση που σόκαρε τη Ρωσία δεν θα πρέπει να αποτελέσει έκπληξη για την Κίνα εάν εισβάλει στην Ταϊβάν.
Και η Δύση πρέπει να εκμεταλλευτεί τη μεγάλη διαφορά μεταξύ Κίνας και Ρωσίας. Πριν από τρεις δεκαετίες οι δύο οικονομίες τους είχαν το ίδιο μέγεθος.
Τώρα η οικονομία της Κίνας είναι δέκα φορές μεγαλύτερη από τη ρωσική. Παρ’ όλη την απογοήτευση του κ. Xi, η Κίνα έχει αναπτυχθεί υπό τη σημερινή τάξη πραγμάτων, ενώ η Ρωσία απλώς την έχει υπονομεύσει.
Προφανώς, ο κ. Xi θέλει να αναθεωρήσει τους κανόνες για να εξυπηρετήσει καλύτερα τα δικά του συμφέροντα, αλλά δεν είναι σαν τον κ. Putin, ο οποίος δεν έχει άλλο τρόπο άσκησης της ρωσικής επιρροής από τις διασπαστικές απειλές και τη δύναμη των όπλων.
Η Ρωσία υπό τον κ. Putin είναι παρίας. Δεδομένων των οικονομικών δεσμών της με την Αμερική και την Ευρώπη, η Κίνα έχει συμφέρον από τη σταθερότητα.
Η Σαγκάη στον Δνείπερο
Αντί επίσης να σπρώξουν την Κίνα «εκτός της οικογένειας των εθνών, εκεί όπου θα καλλιεργεί τις φαντασιώσεις της, θα τρέφει τα μίση της και θα απειλεί τους γείτονές της» – όπως έγραψε ο Richard Nixon χρόνια πριν από το περίφημο ταξίδι του στο Πεκίνο πριν από πενήντα χρόνια – η Αμερική και οι σύμμαχοί της θα πρέπει να δείξουν ότι βλέπουν την ανερχόμενη υπερδύναμη διαφορετικά.
Ο στόχος θα πρέπει να είναι να πείσουν τον κ. Xi ότι η Δύση και η Κίνα μπορούν να ευημερήσουν συμφωνώντας όπου είναι δυνατόν και συμφωνώντας να διαφέρουν όπου δεν είναι. Αυτό απαιτεί να δούμε πού η δέσμευση βοηθάει και πού απειλεί την εθνική ασφάλεια.
Θα μπορούσε η Κίνα να ξεκινήσει αυτό το δρόμο βοηθώντας να τερματιστεί γρήγορα ο πόλεμος στην Ουκρανία; Αλίμονο, αν η Ρωσία δεν χρησιμοποιήσει χημικά ή πυρηνικά όπλα, αυτό μοιάζει απίθανο – διότι η Κίνα βλέπει τη Ρωσία ως εταίρο στη διάλυση της φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης.
Οι διπλωματικές εκκλήσεις θα επηρεάσουν τους κινεζικούς υπολογισμούς λιγότερο από τη δυτική αποφασιστικότητα να κάνει τον κ. Putin να πληρώσει για τα εγκλήματά του.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
