THEPOWERGAME
Όπως σχεδόν όλοι αυτές τις μέρες, ο Moxie Marlinspike δημιούργησε ένα non-fungible token (ψηφιακό πιστοποιητικό πνευματικής ιδιοκτησίας που αποθηκεύεται μέσα στο blockchain) (NFT).
Αυτά τα ψηφιακά chits χρησιμοποιούν έξυπνη κρυπτογραφία για να αποδείξουν, χωρίς να χρειάζεται ένας κεντρικός πιστοποιητής, ότι κάποιος αγοραστής κατέχει ένα μοναδικό κομμάτι ψηφιακής ιδιοκτησίας.
Μαζί με τα κρυπτονομίσματα όπως το Bitcoin, τα NFTs αποτελούν την πιο ορατή υλοποίηση του Web3 – μιας ιδέας που οι υποστηρικτές της και τα επιχειρηματικά κεφάλαια (VC) που τους χρηματοδοτούν χαιρετίζουν ως μια καλύτερη, πιο αποκεντρωμένη εκδοχή του διαδικτύου, χτισμένη πάνω σε κατανεμημένα καθολικά γνωστά ως blockchains.
Τεχνολόγοι όπως ο κ. Marlinspike, ο οποίος δημιούργησε την εφαρμογή ασφαλούς ανταλλαγής μηνυμάτων Signal, ψηφιακοί καλλιτέχνες, διασημότητες, ακόμη και περιστασιακές εφημερίδες, τα έχουν εκδώσει και πουλήσει σε συλλέκτες, συχνά έναντι υψηλών ποσών (μια άυλη έκδοση της εικόνας του εξωφύλλου του Economist έπιασε πάνω από 400.000 δολάρια).
Αν και φαινόταν κρυπτογραφικά ασφαλές όπως κάθε άλλο NFT, το token του κ. Marlinspike μπορούσε να αλλάξει μορφή ανάλογα με το ποιος το άνοιγε. Αν το αγοράζατε και το βλέπατε σε υπολογιστή, μεταμορφωνόταν σε κακά emoji.
Μετά από λίγες ημέρες το NFT κατέβηκε από την OpenSea, μια αγορά ψηφιακών αντικειμένων, παίζοντας έτσι το παιγνίδι του κ. Marlinspike, διότι ο στόχος του δεν ήταν να συγκεντρώσει χρήματα, αλλά να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες.
Το token του έδειξε ότι τα NFTs δεν είναι τόσο non-fungible όσο διαφημίζονται. Και η αντίδραση της OpenSea κατέδειξε ότι ο υποτιθέμενος αποκεντρωμένος Web3 έχει τους δικούς του φύλακες.
Μπορεί το κέντρο να αντέξει;
Το κόλπο του Marlinspike ήταν η τελευταία εξέλιξη στη μεγαλύτερη ίσως διαμάχη που έχει ξεσπάσει στον κόσμο της τεχνολογίας εδώ και αρκετά χρόνια. Από τη μία πλευρά βρίσκονται οι τεχνο-ουτοπικοί, οι εταιρείες που προσφέρουν διάφορες υπηρεσίες Web3 και τα επιχειρηματικά κεφάλαια που τις στηρίζουν.
Ισχυρίζονται ότι το Web3 είναι το επόμενο μεγάλο γεγονός στον κυβερνοχώρο, ότι είναι πραγματικά αποκεντρωμένο – και ότι υπόσχεται «ζουμερές» αποδόσεις.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αξία των συμφωνιών των επιχειρηματικών κεφαλαίων στην κρυπτογραφική σφαίρα έφτασε τα 25 δισ. δολάρια πέρυσι, από λιγότερα από 5 δισ. δολάρια το 2020.
Την περασμένη εβδομάδα η Andreessen Horowitz, μία από τις πιο επιφανείς εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων της Silicon Valley, ο μεγαλύτερος πρωταθλητής του Web3 και εν συντομία a16z, αναφέρθηκε ότι θα αντλήσει κεφάλαιο ύψους 4,5 δισ. δολαρίων που σχετίζεται με το Web3, που θα προστεθεί σε τρία ήδη υπάρχοντα συνολικής αξίας 3 δισ. δολαρίων.
Ένας ανώτερος εταίρος εγκατέλειψε την a16z αυτόν τον μήνα για να δημιουργήσει τη δική της εταιρεία με αντικείμενο το Web3.
Απέναντί τους βρίσκονται οι σκεπτικιστές. Κυμαίνονται από τον κ. Marlinspike, σεβαστό ακόμη και μεταξύ των τεχνο-ουτοπικών, έως τον Jack Dorsey, ο οποίος ίδρυσε δύο πλατφόρμες του είδους που το Web3 υπόσχεται να αντικαταστήσει (το Twitter στα κοινωνικά μέσα και την Square στις πληρωμές).
Υποστηρίζουν ότι ένα αποκεντρωμένο διαδίκτυο είναι όνειρο θερινής νυκτός: «Το Web3 δεν ανήκει σε εσάς, αλλά στα επιχειρηματικά κεφάλαια και στους [ετερόρρυθμους εταίρους] τους», προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ο κ. Dorsey.
Και μάλιστα επικίνδυνο για τον απρόσεκτο επενδυτή: από τον Νοέμβριο περίπου 1 τρισ. δολάρια από την αξία των κρυπτονομισμάτων, της πιο ώριμης περιοχής του Web3, παραδόθηκαν στις φλόγες.
Η διαμάχη μπορεί να φαίνεται ασαφής, αλλά το διακύβευμα είναι μεγάλο. Θα μπορούσε να αλλάξει την πορεία του διαδικτύου – και των επιχειρηματικών μοντέλων πολλών εκατομμυρίων δολαρίων που έχει επιτρέψει.
Η ιστορία της σύγχρονης πληροφορικής είναι μια συνεχής μάχη μεταξύ αποκεντρωτών και επανακεντρωτών. Στη δεκαετία του 1980 η μετάβαση από τους κεντρικούς υπολογιστές στους προσωπικούς έδωσε στους μεμονωμένους χρήστες περισσότερη δύναμη.
Στη συνέχεια, η Microsoft απέκτησε μέρος της με το ιδιόκτητο λειτουργικό της σύστημα. Πιο πρόσφατα, το λογισμικό ανοικτού κώδικα, το οποίο οι χρήστες μπορούν να κατεβάσουν δωρεάν και να προσαρμόσουν στις ανάγκες τους, πήρε τη θέση του από τα ιδιόκτητα προγράμματα σε τμήματα της βιομηχανίας – μόνο και μόνο για να το οικειοποιηθούν εκ νέου οι τεχνολογικοί γίγαντες για να τρέξουν τα λειτουργικά συστήματα κινητών τηλεφώνων τους (όπως κάνει η Google με το Android) ή τα κέντρα δεδομένων υπολογιστικού νέφους (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν στην Amazon, τη Microsoft και τη Google).
Το κίνημα Web3 είναι μια αντίδραση στον μεγαλύτερο ίσως συγκεντρωτισμό όλων: αυτόν του διαδικτύου.
Όπως εξηγεί ο Chris Dixon, ο οποίος επιβλέπει τις επενδύσεις Web3 στην a16z, ο αρχικός, αποκεντρωμένος ιστός διήρκεσε από το 1990 έως περίπου το 2005. Αυτό το Web1, όπως το ονομάζουμε, κατοικείτο από επίπεδες ιστοσελίδες και διέπονταν από ανοικτούς τεχνικούς κανόνες που είχαν καταρτιστεί από φορείς τυποποίησης.
Η επόμενη προσέγγιση, το Web2, έφερε την άνοδο των τεχνολογικών κολοσσών όπως η Alphabet και η Meta, που κατάφεραν να συσσωρεύσουν τεράστιες συγκεντρωτικές βάσεις δεδομένων με πληροφορίες χρηστών.
Το Web3, σύμφωνα με τον κ. Dixon, «συνδυάζει το αποκεντρωμένο στυλ και το ήθος της κοινοτικής διακυβέρνησης του Web1 με την προηγμένη, σύγχρονη λειτουργικότητα του Web2».
Αυτό είναι εφικτό χάρη στις blockchains, οι οποίες μετατρέπουν τις κεντρικές βάσεις δεδομένων στις οποίες η μεγάλη τεχνολογία οφείλει τη δύναμή της σε ένα κοινό αγαθό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε χωρίς άδεια.
Οι blockchains είναι ένας ειδικός τύπος καθολικού που δεν τηρείται κεντρικά από μία μόνο οντότητα (όπως μια τράπεζα ελέγχει όλους τους λογαριασμούς των πελατών της), αλλά συλλογικά από τους χρήστες του.
Οι blockchains έχουν ξεπεράσει τα κρυπτονομίσματα, την πρώτη τους εφαρμογή, και έχουν εξαπλωθεί στα NFTs και σε άλλα είδη «αποκεντρωμένης χρηματοδότησης» (DeFi). Τώρα υποστηρίζουν όλο και περισσότερο μη χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.
Το χαρτοφυλάκιο της a16z προσφέρει μια ματιά σε αυτόν τον άγριο νέο κόσμο. Περιλαμβάνει ήδη περισσότερες από 60 νεοσύστατες επιχειρήσεις, τουλάχιστον δώδεκα από τις οποίες αποτιμώνται πάνω από 1 δισ. δολάρια. Πολλές αναπτύσσουν την υποδομή για το Web3.
Η Alchemy παρέχει εργαλεία σε άλλους για να δημιουργήσουν εφαρμογές blockchain, όπως το cloud computing διευκολύνει τους προγραμματιστές να δημιουργήσουν υπηρεσίες βασισμένες στο διαδίκτυο.
Το «mixnet» της Nym είναι ένα αποκεντρωμένο δίκτυο που αναμειγνύει τα μηνύματα έτσι ώστε κανείς άλλος να μην μπορεί να καταλάβει ποιος στέλνει τι σε ποιον.
Άλλα στοιχήματα της a16z εξυπηρετούν τους τελικούς χρήστες. Η Dapper Labs δημιουργεί εφαρμογές NFT, όπως τον NBA Top Shot, έναν ιστότοπο όπου οι φίλαθλοι μπορούν να αγοράζουν και να πωλούν ψηφιακά συλλεκτικά αντικείμενα, όπως απεικονίσεις βασικών στιγμών σε αγώνες μπάσκετ.
Η Syndicate βοηθά τις επενδυτικές ομάδες να οργανωθούν σε «αποκεντρωμένους αυτόνομους οργανισμούς» που διέπονται από «έξυπνα συμβόλαια», τα οποία είναι κανόνες κωδικοποιημένοι σε λογισμικό και ενσωματωμένοι σε μια blockchain. Και το Sound.xyz επιτρέπει στους μουσικούς να κόβουν NFTs για να βγάζουν χρήματα.
Αυτό που έχουν κοινό όλες αυτές οι εταιρείες, εξηγεί ο κ. Dixon, είναι ότι είναι δύσκολο γι’ αυτές να δεσμεύσουν πελάτες. Σε αντίθεση με την Google και τη Meta δεν ελέγχουν τα δεδομένα των χρηστών τους.
Η OpenSea (στην οποία συμμετέχει και η a16z) και η Alchemy είναι απλώς κανάλια για την blockchain. Εάν οι πελάτες τους είναι δυσαρεστημένοι, μπορούν να μετακινηθούν σε μια ανταγωνιστική υπηρεσία.
Ακόμη και αν ήθελε, δεν θα μπορούσε να τους εμποδίσει να φύγουν, λέει ο Nikil Viswanathan, το αφεντικό της Alchemy. «Ως επιχείρηση, θα ήθελα πολύ να έχω ιδιόκτητα αδιέξοδα. Αλλά δεν υπάρχουν. Προσπαθήσαμε να τα βρούμε».
Η ιδέα είναι ότι κάτι τέτοιο κάνει τις εταιρείες Web3 να προσπαθούν περισσότερο να ικανοποιήσουν τους πελάτες και να συνεχίσουν να καινοτομούν. Το αν μπορούν να το κάνουν και ταυτόχρονα να βγάζουν πολλά χρήματα είναι ένα άλλο θέμα.
Δεν είναι σαφές πόση ζήτηση υπάρχει για πραγματικά αποκεντρωμένα έργα. Αυτό ήταν το πρόβλημα των πρώτων προσφορών Web3 (που τότε ονομάζονταν peer-to-peer ή «αποκεντρωμένος ιστός»).
Υπηρεσίες όπως το Diaspora και το Mastodon, δύο κοινωνικά δίκτυα, δεν απογειώθηκαν ποτέ. Οι διάδοχοί τους θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόβλημα. Μια υπηρεσία όπως το OpenSea θα ήταν πολύ ταχύτερη, φθηνότερη και ευκολότερη στη χρήση «χωρίς τα μέρη του Web3», λέει ο κ. Marlinspike.
Ένα πιο θεμελιώδες πρόβλημα είναι ότι ακόμη και αν το Web3 λειτουργούσε τόσο ομαλά όσο ο άμεσος προκάτοχός του, μπορεί ωστόσο να προσφέρεται για συγκεντρωτισμό. Ο κ. Marlinspike εκτιμά ότι το κλείδωμα τείνει να προκύψει σχεδόν αυτόματα.
Η ιστορία του Διαδικτύου έχει δείξει ότι τα συλλογικά αναπτυγμένα τεχνικά πρωτόκολλα εξελίσσονται πιο αργά από την τεχνολογία που επινοείται από μία μόνο εταιρεία.
«Αν κάτι είναι πραγματικά αποκεντρωμένο, είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει και συχνά παραμένει κολλημένο στο χρόνο», γράφει. Αυτό δημιουργεί ευκαιρίες: «Μια σίγουρη συνταγή επιτυχίας είναι να πάρουμε ένα πρωτόκολλο του 1990 που είχε κολλήσει στο χρόνο, να το συγκεντρωτικοποιήσουμε και να το επαναλάβουμε γρήγορα».
Ο συγκεντρωτισμός και το κλείδωμα υπήρξαν απίστευτα προσοδοφόρα. Πράγματι, η a16z κέρδισε δισεκατομμύρια από την Meta, στην οποία ήταν ένας από τους πρώτους επενδυτές. Ένας από τους ιδρυτές της a16z, ο Marc Andreessen, είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Meta μέχρι σήμερα.
Τα επιχειρηματικά κεφάλαια που υποστηρίζουν το Web3 μπορεί να υπολογίζουν ότι κάτι τέτοιο θα ξανασυμβεί. Και σε κάποιο βαθμό, συμβαίνει ήδη. Παρά το γεγονός ότι είναι ένα σχετικά πρόσφατο φαινόμενο, το Web3 παρουσιάζει σημάδια συγκεντρωτισμού.
Λόγω της πολυπλοκότητας της τεχνολογίας, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να αλληλεπιδράσουν άμεσα με τις blockchains – ή το βρίσκουν πολύ κουραστικό. Αντίθετα, βασίζονται σε μεσάζοντες, όπως η OpenSea για τους καταναλωτές και η Alchemy για τους προγραμματιστές.
Ο Albert Wenger της Union Square Ventures, μιας εταιρίας επιχειρηματικών κεφαλαίων που άρχισε να επενδύει σε εταιρίες Web3 πριν από μερικά χρόνια, επισημαίνει άλλα πιθανά «σημεία επανασυγκέντρωσης».
Ένα από αυτά είναι ότι η ιδιοκτησία της υπολογιστικής ισχύος που διατηρεί πολλές blockchains ενημερωμένες είναι συχνά πολύ συγκεντρωτική, γεγονός που δίνει σε αυτούς τους «miners», όπως αποκαλούνται, αδικαιολόγητη επιρροή. Θα μπορούσε ακόμη και να τους επιτρέψει να καταλάβουν μια blockchain.
Σε άλλα συστήματα η ιδιοκτησία των tokens είναι έντονα διαστρεβλωμένη: στα πρόσφατα εγκαινιασμένα έργα Web3, περίπου το 30% έως 40% ανήκει στα άτομα που τα λανσάρισαν.
Αυτές οι δυναμικές, σε συνδυασμό με την τελευταία συντριβή που μπορεί να παγώσει την όρεξη των επενδυτών για όλα τα πράγματα crypto, δείχνουν ότι το Web3 δεν θα εκτοπίσει το Web2.
Αντίθετα, το μέλλον μπορεί να ανήκει σε ένα μείγμα των δύο, με το Web3 να καταλαμβάνει ορισμένες φωλέες. Ανεξάρτητα από το αν οι άνθρωποι συνεχίζουν να ξοδεύουν χρήματα για NFTs, τέτοια token έχουν πολύ νόημα στο metaverse, όπου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της ιδιοκτησίας ψηφιακών αντικειμένων και τη μετακίνησή τους από τον ένα εικονικό κόσμο στον άλλο.
Το Web3 μπορεί επίσης να παίξει ρόλο στην οικονομία του δημιουργού, μια άλλη πολυσυζητημένη έννοια. Η Li Jin της Atelier, μιας εταιρείας επιχειρηματικών κεφαλαίων, επισημαίνει ότι τα NFTs διευκολύνουν τους δημιουργούς διαδικτυακού περιεχομένου να βγάλουν χρήματα.
Με αυτόν τον περιορισμένο τρόπο, τουλάχιστον, ακόμη και οι κυρίαρχοι του Web2 βλέπουν τα σημάδια: στις 20 Ιανουαρίου τόσο η Meta όσο και το Twitter ενσωμάτωσαν τα NFTs στις πλατφόρμες τους.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
