Στις 22 Δεκεμβρίου οι Ισπανοί συντονίστηκαν γεμάτοι προσδοκίες για να παρακολουθήσουν την ετήσια Ισπανική Χριστουγεννιάτικη Λοταρία, με το παρατσούκλι El Gordo (“O Χοντρός”).
Οι παίκτες ήλπιζαν να αποκομίσουν κάποιο μερίδιο από τα έπαθλα αξίας 2,4 δισ. ευρώ (2,7 δισ. δολάρια).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εν τω μεταξύ, είχε βάλει το δικό της στοίχημα. Ήλπιζε ότι οι πολιτικοί της Ισπανίας θα έκαναν τα πάντα για να κερδίσουν το εθνικό τζακ ποτ αξίας 70 δισ. ευρώ, το μερίδιο της χώρας από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ ύψους 750 δισ. ευρώ.
Οι επιχορηγήσεις ήταν άμεσα συνδεδεμένες με τις μεταρρυθμίσεις, ιδίως σε δύο τομείς που προκαλούν ανησυχία: τις συντάξεις και την αγορά εργασίας. Η κυβέρνηση τήρησε την προθεσμία της ΕΕ, την 31η Δεκεμβρίου. Βέβαια, αν οι μεταρρυθμίσεις της αξίζουν το όνομα είναι άλλο θέμα.
Η κυβέρνηση της Ισπανίας, η οποία αποτελείται από τους Σοσιαλιστές και τον ακροαριστερό σχηματισμό Unidas Podemos, ανέλαβε καθήκοντα το 2019 με μια απατηλή υπόσχεση να καταργήσει μια παλαιότερη μεταρρύθμιση του 2012.
Οι αλλαγές εκείνες είχαν καταστήσει τις απολύσεις φθηνότερες, ενώ επέτρεπαν στα συνδικάτα, αντί για συλλογικές διαπραγματεύσεις, να συνάπτουν μισθολογικές συμβάσεις εντός μεμονωμένων επιχειρήσεων.
Το καθεστώς που διαμορφώθηκε θεωρείται ότι βοήθησε την ισχυρή ανάκαμψη της Ισπανίας τόσο κατά την κρίση του ευρώ όσο και κατά την πανδημία.
Το πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση στις 23 Δεκεμβρίου δεν κινήθηκε ούτε προς την κατάργηση των παραπάνω, αλλά ούτε έκανε κάποια τολμηρά βήματα προς τα εμπρός.
Στόχος της κυβέρνησης ήταν να καταστήσει την αγορά εργασίας λιγότερο άνιση. Ορισμένοι Ισπανοί έχουν καλές θέσεις εργασίας και βρίσκονται στο απυρόβλητο από πλευράς απόλυσης – άλλοι έχουν προσωρινές συμβάσεις και μεγάλη επισφάλεια.
Η νέα πρόταση περιορίζει τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου και προσπαθεί να αποτρέψει τις εταιρείες από το να παρακάμπτουν το νόμο με υπεργολαβίες.
Το γεγονός ότι θα καταστήσει μόνιμο ένα μέτρο της πανδημίας, βάσει του οποίου το κράτος πληρώνει τους προσωρινά απολυμένους εργαζόμενους, είναι ελπιδοφόρο.
Τόσο τα συνδικάτα όσο και η εργοδοτικές οργανώσεις ευλόγησαν τη συμφωνία. Αλλά δεν περιέχει καμία δημιουργική λύση για την υψηλή διαρθρωτική ανεργία της Ισπανίας.
Η άλλη μεγάλη χαμένη ευκαιρία ήταν η επίλυση του ζητήματος των συντάξεων. Οι Ισπανοί συνταξιοδοτούνται νέοι (στα 60,7 έτη κατά μέσο όρο), ζουν πολλά χρόνια (83,5 έτη κατά μέσο όρο) και λαμβάνουν γενναιόδωρες συντάξεις (80% των αποδοχών πριν την συνταξιοδότηση έναντι 62% κατά μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ).
Η Ισπανία δεν έχει ακόμη νιώσει την πλήρη πίεση αυτών των υποσχέσεων, επειδή η δημογραφική έκρηξη άργησε να έρθει. Αλλά η στιγμή της αλήθειας θα έρθει.
Μια μεταρρύθμιση που ψηφίστηκε νωρίτερα φέτος απλώς προσέφερε κίνητρα για την αναβολή της συνταξιοδότησης και αύξησε ελαφρώς τις εισφορές (κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες του μισθού που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι και κατά 0,5 από πλευράς των εργοδοτών).
Αυτό όμως δεν φαίνεται να είναι αρκετό.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει τώρα θεωρητικά να κρίνει αν οι μεταρρυθμίσεις της Ισπανίας είναι επαρκείς για την αποδέσμευση της επόμενης δόσης των χρημάτων.
Κανείς δεν περιμένει αρνητική απάντηση: η Επιτροπή δεν θέλει να προκαλέσει σοκ στην τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ εν μέσω πανδημίας.
Τα χρήματα θα αξιοποιηθούν κατάλληλα, κυρίως για το πρασίνισμα και την ψηφιοποίηση της οικονομίας. Αλλά η ευκαιρία να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση μεγαλύτερων μεταρρυθμίσεων έχει χαθεί, τουλάχιστον προς το παρόν.
Όπως οι παίκτες που στοιχηματίζουν στο El Gordo, έτσι και η ΕΕ πρέπει να ελπίζει ότι τα επόμενα χρόνια θα φέρουν περισσότερη τύχη.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
