THEPOWERGAME
Ο Ali Αhmad, Βρετανός φύλακας ασφαλείας, συνελήφθη ενώ έκανε διακοπές στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) το 2019. Είχε παρακολουθήσει έναν ποδοσφαιρικό αγώνα και φορούσε φανέλα της ομάδας του Κατάρ.
Δεν είχε ιδέα ότι τα ΗΑΕ βρίσκονταν εν μέσω μιας μαινόμενης διπλωματικής διαμάχης με το Κατάρ. Τον συνέλαβαν, τον ξυλοκόπησαν, τον υπέβαλαν σε ηλεκτροπληξία, τον μαχαίρωσαν και του στέρησαν τον ύπνο, λέει. Τελικά αφέθηκε ελεύθερος, αλλά εξακολουθεί να υποφέρει από τις εικόνες που κατακλύζουν ανεξέλεγκτα το κεφάλι του.
Η δικαιοσύνη στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μπορεί να είναι και αυθαίρετη, αλλά και σκληρή. Έτσι, οι ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θορυβήθηκαν όταν, στις 25 Νοεμβρίου, ανακάλυψαν, ότι ένας αξιωματούχος από τα Εμιράτα είχε εκλεγεί πρόεδρος της Ιντερπόλ, της Διεθνούς Οργάνωσης Εγκληματολογικής Αστυνομίας.
Ο Ahmed Naser al-Raisi δεν ήταν απλώς γενικός επιθεωρητής του υπουργείου Εσωτερικών των ΗΑΕ την εποχή της δοκιμασίας του κ. Ahmad, αλλά κατηγορείται για συνενοχή σε αυτήν και για άλλες καταχρηστικές συμπεριφορές, τις οποίες τα ΗΑΕ αρνούνται.
Εν τω μεταξύ, ο Hu Binchen, αξιωματούχος του υπουργείου δημόσιας ασφάλειας της Κίνας, εξελέγη στην εκτελεστική επιτροπή της Ιντερπόλ.
Η Ιντερπόλ είναι η μεγαλύτερη αστυνομική οργάνωση στον κόσμο. Δεν διαθέτει όμως δικούς της αξιωματικούς, ούτε διεξάγει τις δικές της έρευνες. Ο ρόλος της είναι να βοηθά τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου να εντοπίζουν φυγάδες και να ανταλλάσσουν πληροφορίες.
Παράλληλα, συντονίζει διασυνοριακές επιχειρήσεις, όπως αυτή που πραγματοποιήθηκε φέτος με τη συμμετοχή εξειδικευμένων αστυνομικών μονάδων σε 20 χώρες, από την Καμπότζη έως την Ιρλανδία. Είχε ως στόχο τον παράνομο τζόγο και την επενδυτική απάτη, ενώ πέτυχε περισσότερες από 1.000 συλλήψεις.
Η Ιντερπόλ συμβάλλει στη διερεύνηση υποθέσεων εμπορίας ανθρώπων, σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και σύγχρονης δουλείας, ενώ συμμετέχει όλο και πιο ενεργά στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
Διαχειρίζεται μια τεράστια βάση δεδομένων για κλεμμένα διαβατήρια, τα οποία συχνά χρησιμοποιούνται από εγκληματίες για τη διέλευση των συνόρων. Η σημασία της έχει αυξηθεί καθώς το οργανωμένο έγκλημα έχει λάβει παγκόσμιες διαστάσεις.
«Αρχηγοί αστυνομικών υπηρεσιών από όλο τον κόσμο μου λένε ότι… οι έρευνές τους για το οργανωμένο έγκλημα σήμερα, κατά 80% ή 90% έχουν διεθνή διάσταση», λέει ο γενικός γραμματέας της, ο Jürgen Stock, πρώην αντιπρόεδρος της γερμανικής ομοσπονδιακής αστυνομίας.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, έχουν εξαπλωθεί οι φόβοι ότι η Ιντερπόλ έχει τεθεί υπό την επιρροή κατασταλτικών κυβερνήσεων. Χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Τουρκία έχουν στείλει στην οργάνωση «κόκκινες ειδοποιήσεις» για τη σύλληψη μεγάλου αριθμού ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων επικριτών τους και προσφύγων.
Έχουν επίσης καταφέρει να εκλέξουν αξιωματούχους τους σε κορυφαίες θέσεις. Το 2016, η Ιντερπόλ επέλεξε έναν Κινέζο αξιωματούχο ασφαλείας, τον Meng Hongwei, ως πρόεδρό της. Δύο χρόνια αργότερα, αφού ο κ. Meng συνελήφθη κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην πατρίδα του, η Ρωσία έφτασε κοντά στο να εκλεγεί ένας σύμμαχος του Vladimir Putin ως διάδοχός του.
Η πατρίδα του κ. Raisi, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, είναι μια μοναρχία με φτωχό ιστορικό στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της οποίας τα δικαστήρια υποτάσσονται σε μη εκλεγμένους ηγέτες.
Η ανέλιξή του στην κορυφή της εξουσίας αναζωπύρωσε τις ανησυχίες σχετικά με το μακρύ χέρι των αυταρχικών καθεστώτων. Ο κ. Raisi αντιμετωπίζει καταγγελίες για ποινικά αδικήματα που αφορούν την εμπλοκή του σε βασανιστήρια και αυθαίρετη κράτηση, σε τουλάχιστον πέντε χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, όπου η Ιντερπόλ έχει την έδρα της, στην πόλη της Λυών.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αρνούνται τις καταγγελίες. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία ελέγχονται αυστηρά, δεν έχουν κάνει καμία αναφορά σε αυτές, ενώ κατ’ ιδίαν, οι αξιωματούχοι τις απορρίπτουν ως «εκστρατεία συκοφάντησης».
Ποιος είναι το ανδρείκελο;
Οι δυνατότητες του προέδρου της Ιντερπόλ να επηρεάσει την οργάνωση είναι περιορισμένες. Η εργασία του είναι άμισθη και μερικής απασχόλησης και δεν είναι τόσο σημαντική όσο αυτή του γενικού γραμματέα, του κ. Stock.
Ο πιο ορατός ρόλος του προέδρου είναι να προεδρεύει στις ετήσιες γενικές συνελεύσεις. Παράλληλα, προεδρεύει στις τρεις ετήσιες συνεδριάσεις της εκτελεστικής επιτροπής της Ιντερπόλ, η οποία επιβλέπει το έργο της γενικής γραμματείας της.
Όσοι γνωρίζουν λένε ότι το γεγονός ότι ένας Κινέζος αξιωματούχος κατείχε την προεδρία για δύο χρόνια δεν επηρέασε τις εργασίες της οργάνωσης. Αλλά αυτό δεν έγινε επειδή δεν το προσπάθησε.
Λένε ότι ο κ. Meng προσπάθησε να αναλάβει πρόσθετες εξουσίες, αλλά βρέθηκε αντιμέτωπος με τις αντιδράσεις των γραφειοκρατών.
Ωστόσο, η αμαύρωση του ονόματος της Ιντερπόλ έχει συνέπειες στον πραγματικό κόσμο. «Αν αποκτήσεις κακή φήμη, θα χάσεις την εμπιστοσύνη, και χωρίς εμπιστοσύνη δεν μπορείς να έχεις συνεργασία», λέει η Sarka Havrankova, αντιπρόεδρος της οργάνωσης για την Ευρώπη, η οποία έθεσε υποψηφιότητα απέναντι στον κ. Raisi.
Η ίδια δηλώνει ότι ο κίνδυνος είναι οι εθνικές αστυνομικές υπηρεσίες να αναζητήσουν άλλους τρόπους συνεργασίας, όπως μέσω της Europol, μιας περιφερειακής ομάδας, υπονομεύοντας το διεθνές σύστημα αστυνόμευσης.
«Ένα παγκόσμιο δίκτυο είναι απαραίτητο», λέει ένας πρώην αξιωματούχος της Ιντερπόλ, «γιατί ποτέ δεν ξέρεις πού θα πάνε οι εγκληματίες».
Η φήμη της Ιντερπόλ έχει ήδη αμαυρωθεί. Το 2020, ο κ. Meng, ο πρώτος Κινέζος υπήκοος που εκλέγεται πρόεδρος, καταδικάστηκε σε 13,5 χρόνια φυλάκισης, αφού δήλωσε ένοχος για δωροδοκία. Η σύζυγός του λέει ότι οι κατηγορίες εναντίον του είχαν πολιτικά κίνητρα.
Χρόνια νωρίτερα, ο Jackie Selebi, αστυνομικός διευθυντής της Νότιας Αφρικής και πρώτος Αφρικανός ηγέτης της Ιντερπόλ, καταδικάστηκε για δωροδοκία από έμπορο ναρκωτικών. Πιο πρόσφατα, ένας Χιλιανός αξιωματούχος που εξελέγη στην εκτελεστική επιτροπή το 2019 τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό στο Σαντιάγο λόγω ισχυρισμών ότι υπεξαίρεσε δημόσια κεφάλαια αξίας 146 εκατ. δολαρίων.
Οι προσπάθειες των απολυταρχικών κυβερνήσεων να χρησιμοποιήσουν την Ιντερπόλ για να κυνηγήσουν ή να θέσουν υπό κράτηση αντιπάλους τους στο εξωτερικό ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στον οργανισμό.
Η Ρωσία υπήρξε ο πιο σοβαρός παραβάτης, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 43% όλων των δημόσιων κόκκινων ειδοποιήσεων. (Μόνο 7.500 από τις 66.000 κόκκινες ειδοποιήσεις που κυκλοφορούν σήμερα δημοσιοποιούνται. Οι υπόλοιπες είναι διαθέσιμες μόνο στους αξιωματούχους των υπηρεσιών επιβολής του νόμου).
Από αυτές, πολλές αφορούν Ρώσους μουσουλμάνους που κατηγορούνται για τρομοκρατικά αδικήματα. Ορισμένοι είναι ένοχοι μόνο και μόνο επειδή απέστειλαν χρήματα στο εξωτερικό σε φίλους ή συγγενείς τους οποίους η Ρωσία έχει χαρακτηρίσει ως τρομοκράτες, λέει ο δικηγόρος Alexei Obolenets.
Η Ρωσία έχει επίσης επανειλημμένα ζητήσει από την Ιντερπόλ να εκδώσει κόκκινες ανακοινώσεις κατά επικριτών του Κρεμλίνου, όπως ο Bill Browder, ένας Βρετανός επενδυτής, και ο Mikhail Khodorkovsky, ένας πρώην ολιγάρχης.
Ο κ. Browder παραλίγο να εκδοθεί το 2018, όταν η ισπανική αστυνομία τον συνέλαβε στη Μαδρίτη, αλλά σύντομα αφέθηκε ελεύθερος. (Η Ιντερπόλ δηλώνει ότι ποτέ δεν εκδόθηκε κόκκινη ειδοποίηση εναντίον του, αν και το 2017 αποτέλεσε για λίγο αντικείμενο άλλου τύπου ειδοποίησης της Ιντερπόλ).
Η Ιντερπόλ έχει επίσης απορρίψει τα ρωσικά αιτήματα να τοποθετήσει τον κ. Khodorkovsky, ο οποίος ζει εξόριστος στο Λονδίνο, στον κατάλογο των καταζητούμενων.
Η Τουρκία, η οποία φιλοξένησε τη φετινή συνέλευση της Ιντερπόλ, είναι επίσης μια άλλη χώρα που προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την οργάνωση. Η χώρα κατέκλυσε την Ιντερπόλ με κόκκινες ειδοποιήσεις κατά εξόριστων μελών του κινήματος Gulen, της μυστικοπαθούς ισλαμικής ομάδας που κατηγορείται για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
(Δεκάδες χιλιάδες οπαδοί του κ. Gulen, συμπεριλαμβανομένων δασκάλων, δικηγόρων και εργαζομένων σε φιλανθρωπικές οργανώσεις, έχουν συλληφθεί στην Τουρκία).
Η οργάνωση παραδέχθηκε πρόσφατα ότι είχε απορρίψει σχεδόν 800 τουρκικά αιτήματα. Κάποια στιγμή Τούρκοι αξιωματούχοι φέρεται να προσπάθησαν (και απέτυχαν) να ανεβάσουν τα ονόματα 60.000 ανθρώπων στη βάση δεδομένων της.
Απτόητοι, οι Τούρκοι πράκτορες έχουν στραφεί στην απαγωγή συμπαθούντων του Gulen στο εξωτερικό και την επαναπροώθησή τους στην Τουρκία. Το Freedom House, ένα αμερικανικό παρατηρητήριο, απαριθμεί τουλάχιστον 58 τέτοιες εκδόσεις προσώπων από 17 χώρες.
Και βέβαια η Κίνα δεν θα μπορούσε να λείψει από τη λίστα των παραβατών. Το 2006 ο Huseyin Celil, ένας Ουιγούρος που είχε καταφύγει στον Καναδά, συνελήφθη στο Ουζμπεκιστάν με ένταλμα της Ιντερπόλ και παραδόθηκε στην Κίνα, όπου παραμένει στη φυλακή με αμφίβολες κατηγορίες περί τρομοκρατίας.
Τον Ιούλιο ο Idris Hasan, ένας Ουιγούρος που ζούσε στην Τουρκία, συνελήφθη στο Μαρόκο βάσει κόκκινης ειδοποίησης.
Η Safeguard Defenders, μια ομάδα πολιτικών δικαιωμάτων, υποστηρίζει ότι η χρήση κόκκινων ειδοποιήσεων από την Κίνα για επικριτές και υπόπτους για διαφθορά φαίνεται να έχει αυξηθεί δραματικά υπό τον πρόεδρο Xi Jinping. Σε πολλές περιπτώσεις η Ιντερπόλ έχει σταθεί στο ύψος της.
Η κόκκινη ειδοποίηση για τον κ. Hasan ανεστάλη τον Αύγουστο, αν και ο ίδιος συνεχίζει να αγωνίζεται κατά της έκδοσή του. Η Κίνα πιθανώς ήλπιζε ότι ο κ. Meng, ο οποίος ήταν επικεφαλής της Ιντερπόλ εκείνη την εποχή, θα διατηρούσε τέτοιες κόκκινες ειδοποιήσεις σε ισχύ και θα βοηθούσε στην προσαγωγή περισσότερων αντιφρονούντων.
Η αποτυχία του κ. Meng να ικανοποιήσει τα αφεντικά του στο Πεκίνο μπορεί να συνέβαλε στην πτώση του.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ακολούθησαν το ίδιο σχέδιο. Αρκετοί ξένοι που βοήθησαν την πριγκίπισσα Latifa, την κόρη του ηγεμόνα του Ντουμπάι, να προσπαθήσει να ξεφύγει από τον κατ’ οίκον περιορισμό που της επέβαλε ο πατέρας της το 2018, λένε ότι έγιναν αντικείμενο κόκκινων ειδοποιήσεων της Ιντερπόλ, οι οποίες αργότερα αποσύρθηκαν.
Η Ιντερπόλ έχει προβεί σε ορισμένες μεταρρυθμίσεις, ιδίως όσον αφορά στη διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων για κόκκινες ειδοποιήσεις. Τέτοιες ειδοποιήσεις δεν μπορούν πλέον να εκδίδονται κατά ατόμων που ένα κράτος μέλος έχει αναγνωρίσει ως πρόσφυγες.
Κατά τη συνεδρίασή της στην Κωνσταντινούπολη, η οργάνωση ενίσχυσε επίσης τα κριτήρια επιλεξιμότητας των υποψηφίων για την εκτελεστική της επιτροπή. Ωστόσο, οι εκλογές για το ανώτατο αξίωμα της Ιντερπόλ εξακολουθούν να είναι αδιαφανείς.
Οι υποψήφιοι για την προεδρία δεν ανακοινώνονται επίσημα πριν από την έναρξη της γενικής συνέλευσης, γεγονός που διασφαλίζει ότι δεν μπορούν να αξιολογηθούν σωστά από τους αντιπροσώπους ή το ευρύτερο κοινό. Η ψηφοφορία είναι μυστική, γεγονός που καθιστά τις παρασκηνιακές συμφωνίες αναπόφευκτες.
Είναι γνωστό ότι η Κίνα για να εκλέξει τους υποψηφίους της σε διεθνή όργανα υπόσχεται επενδύσεις και βοήθεια. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι ύποπτα ότι ακολούθησαν την ίδια τακτική για να συγκεντρώσουν ψήφους υπέρ του κ. Raisi.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού περιόδευσε στην Αφρική, συναντώντας τους προέδρους της Μπουρκίνα Φάσο, της Γκάμπια, της Γουινέας, της Γουινέας-Μπισάου και της Σενεγάλης, παρέχοντας διαβεβαιώσεις δημόσια ότι θα τους προσφέρει βοήθεια.
Υποχρηματοδοτούμενη και κατηγορούμενη
Ως οργάνωση με τόσο ευρείες και πολύπλοκες αρμοδιότητες, η Ιντερπόλ υποχρηματοδοτείται. Ο προϋπολογισμός της για φέτος είναι μόλις 145 εκατ. ευρώ (164 εκατ. δολάρια), εκ των οποίων τα 62 εκατ. ευρώ προέρχονται από θεσμοθετημένες εισφορές (η Αμερική, η Γερμανία και η Ιαπωνία δίνουν τα περισσότερα).
Στο παρελθόν, η Ιντερπόλ για να καλύψει το έλλειμμα είχε συνάψει εμπορικές συμφωνίες. Το 2015, αναγκάστηκε να αναστείλει μια συνεργασία ύψους 20 εκατ. ευρώ με τη FIFA, την Διεθνή Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία που κατακλύζεται από σκάνδαλα. Η συνεργασία αφορούσε, μεταξύ άλλων, την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Τρία χρόνια πριν από αυτό, είχε δεχθεί δωρεά ύψους 15 εκατ. ευρώ από την Philip Morris για να βοηθήσει στην καταπολέμηση των πλαστών τσιγάρων. Από τότε η Ιντερπόλ έχει απογαλακτιστεί από τα χρήματα του ιδιωτικού τομέα.
Οι αντιπρόσωποι στην Κωνσταντινούπολη ψήφισαν την αύξηση του προϋπολογισμού της κατά περίπου 15% σε πραγματικούς όρους κατά τα επόμενα τρία χρόνια.
Όμως, η χρηματοδότηση παραμένει ανεπαρκής, λένε οι εμπειρογνώμονες, ιδίως λόγω του αυξανόμενου φόρτου εργασίας. Το 2001, η Ιντερπόλ εξέδωσε λιγότερες από 1.500 κόκκινες ειδοποιήσεις. Πέρυσι, εξέδωσε 11.000.
«Οι αριθμοί υποδηλώνουν ότι δεν υπάρχει αρκετή ικανότητα», λέει ο Bruno Min από το Fair Trials, ένα άλλο παρατηρητήριο. Η οργάνωση δεν δημοσιεύει στοιχεία σχετικά με τα αιτήματα που απορρίπτονται για κόκκινες ειδοποιήσεις.
«Δεν έχουμε καμία ιδέα για το αν αυτά τα συστήματα ελέγχου [των αιτήσεων] λειτουργούν πραγματικά», δηλώνει ο κ. Min.
Η οργάνωση βρίσκεται αντιμέτωπη με κατηγορίες ότι οι αυταρχικές χώρες ανταλλάσσουν τις εισφορές τους με επιρροή. Το 2017, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πρόσφεραν 50 εκατ. ευρώ στο Ίδρυμα για Έναν Ασφαλέστερο Κόσμο, μια από τις μεγαλύτερες δωρεές στην ιστορία της οργάνωσης.
Μια έκθεση του Sir David Calvert-Smith, συνταξιούχου δικαστή του βρετανικού Ανωτάτου Δικαστηρίου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα «προσπαθούν να επηρεάσουν αθέμιτα την Ιντερπόλ μέσω της χρηματοδότησης και άλλων μηχανισμών». Η Ιντερπόλ απέρριψε τους ισχυρισμούς και χαιρέτισε δημοσίως τη δωρεά.
Αλλά παρόμοιες ανησυχίες προέρχονται και από το εσωτερικό της οργάνωσης.
«Ας δείξουμε στον κόσμο ότι η Ιντερπόλ δεν είναι προς πώληση», διακύρηξε η κ. Havrankova στη συνέλευση της ομάδας την ημέρα της προεδρικής ψηφοφορίας, σε μια ελάχιστα συγκαλυμμένη αναφορά στις προσπάθειες άσκησης πίεσης από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Κάποιοι μπορεί να έχουν ήδη καταλήξει σε διαφορετικό συμπέρασμα.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
