THEPOWERGAME
Ο πληθωρισμός καλπάζει σε όλο τον κόσμο, με τις αυξήσεις των τιμών να υπερβαίνουν πλέον τους στόχους των κεντρικών τραπεζών. Αλλά η Ιαπωνία αποτελεί τη λαμπρή εξαίρεση.
Αν και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της χώρας επιδιώκουν εδώ και καιρό να δημιουργήσουν πληθωρισμό, οι τιμές καταναλωτή εξακολουθούν να αρνούνται να μετακινηθούν. Τον Σεπτέμβριο αυξήθηκαν μόλις κατά 0,2% σε ετήσια βάση, ενώ την ίδια περίοδο ο πληθωρισμός, εξαιρουμένων των τιμών των νωπών τροφίμων και της ενέργειας, μειώθηκε κατά 0,5%.
Οι αναλυτές της τράπεζας Goldman Sachs αναμένουν ότι το μέτρο αυτό θα μειωθεί στο -0,8% στα τελευταία στοιχεία, τα οποία επρόκειτο να ανακοινωθούν μετά τη σύνταξη του παρόντος. Συγκριτικά, το «βασικό» αυτό μέτρο αυξήθηκε τον Οκτώβριο κατά 4,6% στην Αμερική, 3,4% στη Βρετανία και 2,9% στη Γερμανία.
Τι συμβαίνει; Η Ιαπωνία δεν είναι απομονωμένη από τις παγκόσμιες τάσεις. Τον Οκτώβριο οι τιμές παραγωγού αυξήθηκαν κατά 7,9% σε ετήσια βάση, η μεγαλύτερη ενιαία αύξηση από το 1980.
Η άνοδος αυτή προήλθε σε συντριπτικό βαθμό από το υψηλότερο κόστος των εισαγωγών, το οποίο αυξήθηκε κατά 38% σε όρους γιεν. Οι τιμές των πετρελαιοειδών και της ξυλείας, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα πέρυσι, αυξήθηκαν κατά 45% και 57%, αντίστοιχα.
Οι αυξήσεις αυτές μπορεί να αντισταθμίστηκαν σε μικρό βαθμό από έναν ιδιόμορφο παράγοντα. Η πτώση των τελών κινητής τηλεφωνίας, λόγω της κυβερνητικής εκστρατείας κατά των παρόχων, συμπαρασύρει τον δείκτη τιμών καταναλωτή στο σύνολό του.
Η τιμή του τομέα των επικοινωνιών στο καλάθι μειώθηκε κατά 28% σε ετήσια βάση. Ωστόσο, ακόμη και αν οι χρεώσεις παρέμεναν αμετάβλητες, ο πληθωρισμός θα εξακολουθούσε να είναι κάτω από το στόχο. Αυτό υποδηλώνει ότι το κλειδί στην όλη αυτή ιστορία είναι οι ευρύτεροι οικονομικοί παράγοντες.
Οι παγιωμένες προσδοκίες που δημιουργήθηκαν μέσα από δεκαετίες ελάχιστου ή μηδενικού πληθωρισμού παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξήγηση του γιατί η αύξηση του κόστους παραγωγής δεν έχει μεταφερθεί στις τιμές καταναλωτή.
Είναι γνωστό ότι οι εγχώριες εταιρείες είναι γενικά απρόθυμες να μετακυλήσουν τις αυξήσεις που προκύπτουν από τις τιμές των εισαγωγών στους καταναλωτές.
Σε συνέντευξη Τύπου τον Οκτώβριο ο Kuroda Haruhiko, ο διοικητής της Τράπεζας της Ιαπωνίας, απέδωσε αυτή την απροθυμία στις συνήθειες που αποκτήθηκαν τότε που η χώρα βίωνε περιστασιακά περιόδους αποπληθωρισμού. Οι εταιρείες έχουν σοβαρό λόγο να αντιστέκονται στις αυξήσεις.
Την προηγούμενη εβδομάδα η Kikkoman, η εταιρεία που παράγει σάλτσες σόγιας, ανακοίνωσε ότι από τον Φεβρουάριο θα προβεί σε αύξηση των τιμών της κατά 4-10%. Ένα τέτοιο γεγονός θα γινόταν ελάχιστα αντιληπτό στην Αμερική, αλλά στην Ιαπωνία αποτέλεσε εθνική είδηση.
Ένας άλλος κρίσιμος παράγοντας στην Ιαπωνία είναι η αδυναμία ανάκαμψης της κατανάλωσης. Οι ιδιωτικές δαπάνες μειώθηκαν το τρίτο τρίμηνο του έτους. Αυτή τη στιγμή είναι 3,5% κάτω από το επίπεδο στο οποίο βρίσκονταν στο τέλος του 2019.
Οι δαπάνες για διαρκή αγαθά, που αποτελούν πηγή μεγάλου μέρους του αμερικανικού πληθωρισμού, τα τελευταία οκτώ χρόνια στην Ιαπωνία είναι πρακτικά αμετάβλητες.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας υιοθέτησε από πολύ νωρίς τις πολιτικές μηδενικών επιτοκίων και τα προγράμματα αγοράς ομολόγων, εργαλεία που έκτοτε χρησιμοποιήθηκαν και αλλού στον πλούσιο κόσμο, καθώς τα επιτόκια έπεσαν στο ναδίρ μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-09.
Η απουσία στην Ιαπωνία των ίδιων πληθωριστικών πιέσεων που παρατηρούνται σε άλλες προηγμένες οικονομίες καθιστά και πάλι τη χώρα εργαστήριο για τους οικονομολόγους.
Παρά τον ακτιβισμό της Τράπεζας της Ιαπωνίας, ο πληθωρισμός αποτυγχάνει επίμονα να φθάσει τον στόχο του 2%. Το ενεργητικό της ανερχόταν στο 103% του ιαπωνικού ονομαστικού ΑΕΠ ακόμη και πριν από την πανδημία, και οι αγορές ομολόγων και μετοχών έκτοτε έχουν ανεβάσει το ποσοστό αυτό στο 134%.
Την ίδια περίοδο, οι αγορές της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ αυξήθηκαν από το 19% στο 36% του αμερικανικού ΑΕΠ. Η πολιτική της Τράπεζας της Ιαπωνίας να διατηρεί τις αποδόσεις των δεκαετών κρατικών ομολόγων γύρω στο 0% εξακολουθεί να ισχύει σταθερά, ενώ μια παρόμοια προσπάθεια ελέγχου της καμπύλης αποδόσεων από την Κεντρική Τράπεζα της Αυστραλίας εγκαταλείφθηκε τον Οκτώβριο, όταν δέχθηκε πιέσεις από την αγορά.
Αυτό υποδηλώνει ότι οτιδήποτε κι αν αυξάνει τις τιμές αλλού στον κόσμο – είτε πρόκειται για περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς που σχετίζονται με την πανδημία, είτε για κίνητρα από την πλευρά της ζήτησης, είτε για κάποιο συνδυασμό των δύο – η νομισματική χαλάρωση από μόνη της δυσκολεύεται να μετακινήσει τη βελόνα όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με δεκαετίες χαμηλών προσδοκιών για τον πληθωρισμό.
Ο Kishida Fumio, ο νέος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, έχει υποσχεθεί να αναπτύξει ένα πακέτο δημοσιονομικής τόνωσης που θα περιλαμβάνει μετρητά για τις φτωχές οικογένειες και τους νέους κάτω των 18 ετών. Οι αναλυτές της Barclays, αναμένουν νέες δαπάνες ύψους 3,7% του ΑΕΠ.
Αυτά τα επιδόματα μπορεί κάλλιστα να δώσουν ώθηση στον πληθωρισμό, εάν τα χρήματα, αντί να αποταμιευτούν από τους καταναλωτές, δαπανηθούν. Αλλά προς το παρόν η Ιαπωνία φαίνεται να είναι το μέρος που ξέχασε ο πληθωρισμός για ακόμα μια φορά.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
