THEPOWERGAME
Τα παγκόσμια πρωταθλήματα με αγωνιστικά αυτοκίνητα –μινιατούρες είναι ένας μικρόκοσμος χάους. Μικροσκοπικά τηλεκατευθυνόμενα μοντέλα αυτοκινήτων ανεβοκατεβαίνουν, και ενίοτε βγαίνουν από μια δαιδαλώδη πίστα πιο γρήγορα απ’ όσο μπορούν να παρακολουθήσουν οι παρευρισκόμενοι – σε σύγχυση – θεατές.
Η πρόβλεψη των νικητών είναι αδύνατη. Ο φετινός αγώνας, που επρόκειτο να διεξαχθεί στην Αμερική, ακυρώθηκε λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών. Αλλά οι ερασιτέχνες των στοιχημάτων υψηλού ρίσκου μπορούν να βρουν παρηγοριά στον εξίσου μπερδεμένο, ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο των εμπορευμάτων.
Μέχρι πρότινος τα προϊόντα αυτής της κατηγορίας έμοιαζαν να έχουν μπει στην αυτόματη λειτουργία καταλαμβάνοντας μόνιμα τη λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας – ο Dow Jones Commodity Index αυξήθηκε κατά περίπου 70% κατά το έτος που έληξε τον Ιούνιο.
Αλλά οι ρυθμοί σε αυτόν τον αγώνα ταχύτητας έχουν πλέον κατέβει κατακόρυφα. Ορισμένα προϊόντα, όπως το λίθιο, συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία. Άλλα, άλλοτε «καυτά» εμπορεύματα, έχουν πάρει την κατιούσα.
Η τιμή του σιδηρομεταλλεύματος έχει υποχωρήσει κατά 45% από την κορύφωσή της στα μέσα Ιουλίου, ενώ της ξυλείας κατά 63% από τις αρχές Μαΐου.
Τα πράγματα παλιότερα ήταν πολύ πιο απλά. Κατά τη δεκαετία του 2000 η άνοδος της Κίνας τροφοδότησε έναν «υπερ-κύκλο» εμπορευμάτων – μια παρατεταμένη περίοδο υψηλών τιμών.
Όταν η κινεζική ανάπτυξη υποχώρησε στα μέσα της δεκαετίας του 2010, η μακροχρόνια αυτή οικονομική άνθηση έλαβε τέλος. Αυτή τη φορά, ωστόσο, δεν υπάρχει καμία δύναμη που να ωθεί τα εμπορεύματα προς τα πάνω.
Τόσο η προσφορά όσο και η ζήτηση πλήττονται από μια σειρά βραχυπρόθεσμων σοκ που αλληλεπιδρούν με απρόβλεπτους τρόπους, δημιουργώντας μια αίσθηση χάους.
Οι σημαντικότεροι παράγοντες που προκαλούν τα σοκ είναι τρεις. O πρώτος είναι η ασταθής και ανομοιόμορφη φύση της οικονομικής ανάκαμψης.
Στις αρχές του τρέχοντος έτους η Κίνα φαινόταν να βρίσκεται σε ανοδική πορεία, αλλά έκτοτε παραπαίει. Η Αμερική πηγαίνει με τέρμα το γκάζι, με την Ευρώπη να ακολουθεί, αλλά η μετάλλαξη Δέλτα και τα προσκόμματα στον εφοδιασμό ενδέχεται να την επιβραδύνουν.
Πολλές φτωχές χώρες δεν έχουν ακόμη επιταχύνει ρυθμό. Όλα αυτά δημιουργούν ξαφνικές εξάρσεις στη ζήτηση πρώτων υλών σε μια εποχή που τόσο οι παραγωγοί όσο και οι ναυτιλιακές υποδομές, που εξακολουθούν να διαταράσσονται από τις τοπικές εξάρσεις της Covid-19, βρίσκονται ήδη υπό πίεση.
Η τιμή του χαλκού πήρε την ανιούσα καθώς η ζήτηση ανέκαμψε, αλλά και λόγω του κλεισίματος ορυχείων στη Νότια Αμερική στις αρχές της πανδημίας. Τα μελλοντικά συμβόλαια ναύλου (Freight futures),γεωργ τα οποία οι επενδυτές, περιέργως, ταξινομούν ως εμπόρευμα, αυξήθηκαν κατακόρυφα.
Ταυτόχρονα, οι κυβερνήσεις είναι αποφασισμένες να επιταχύνουν τη πράσινη μετάβαση. Αυτή η απόφαση δημιουργεί ζήτηση για το ξύλο και τα μέταλλα που χρησιμοποιούνται στη κατασκευή αιολικών και ηλιακών πάρκων, ενώ ενισχύει το φυσικό αέριο, τη δημοφιλή γέφυρα μεταξύ των πιο βρώμικων και των καθαρών καυσίμων.
Το λίθιο, το οποίο χρησιμοποιείται στις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων, αυξήθηκε κατά 21% μόνο τον Σεπτέμβριο. Η ίδια υποκείμενη αιτία – η κλιματική αλλαγή – προκαλεί ανατρεπτικά καιρικά φαινόμενα. Το χιόνι στη Βραζιλία, για παράδειγμα, συνέβαλε στην αύξηση των τιμών του καφέ από τις αρχές Ιουλίου κατά 22%.
Τον Αύγουστο, ο τυφώνας Ida έκλεισε το μεγαλύτερο μέρος της υπεράκτιας παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στον Κόλπο του Μεξικού.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις, ο τρίτος παράγοντας, θολώνει περαιτέρω τις προοπτικές. Η Αυστραλία, γίγαντας στον τομέα της εξόρυξης και της γεωργίας, έχει συνάψει μια νέα συμμαχία με την Αμερική που αποσκοπεί στον περιορισμό της Κίνας, του κύριου πελάτη της, αφότου η κυβέρνηση του Πεκίνου επέβαλε εμπάργκο στις πολύτιμες εξαγωγές της.
Η Ρωσία κατηγορείται ότι περιορίζει τις πωλήσεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη για να δικαιολογήσει τον αμφιλεγόμενο αγωγό που τη συνδέει με την ήπειρο. Από τα μέσα Αυγούστου, η ευρωπαϊκή τιμή spot του φυσικού αερίου έχει εκτοξευθεί κατά περισσότερο από 80%.
Συνδυάστε τους παραπάνω παράγοντες και θα έχετε την πλήρη εικόνα του χάους των εμπορευμάτων. Το σιδηρομετάλλευμα έχει καταρρεύσει επειδή η Κίνα δεν θέλει πλέον τόσο πολύ χάλυβα.
Όμως ο άνθρακας οπτανθρακοποίησης, το άλλο συστατικό της χαλυβουργίας, έχει πάρει φωτιά, επειδή η Μογγολία, ένας μεγάλος παραγωγός, βρίσκεται σε lockdown.
Στις 28 Σεπτεμβρίου, το πετρέλαιο ξεπέρασε τα 80 δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια.
Οι τιμές είναι υψηλές επειδή ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχοί του πειθάρχησαν –παραδόξως – στον περιορισμό της παραγωγής, και οι σχιστολιθικές πηγές στην Αμερική, που συχνά βιάζονται να ανοίξουν τις κάνουλες, αποφάσισαν να απομοιώσουν χρέος.
Κάτι τέτοιο, υπό κανονικές συνθήκες, θα ενίσχυε το καλαμπόκι, το κύριο συστατικό των αμερικανικών βιοκαυσίμων, αλλά ο πρόεδρος Joe Biden σκέφτεται να μειώσει την ποσότητα των βιοκαυσίμων που πρέπει να αναμιγνύουν τα διυλιστήρια στη συνολική δεξαμενή καυσίμων, μειώνοντας έτσι τη ζήτηση.
Η τιμή του παλλάδιου, που χρησιμοποιείται για την κατασκευή καταλυτικών μετατροπέων, έπεσε κατά 25% τον τελευταίο μήνα, επειδή η έλλειψη μικροτσίπ σταμάτησε την παραγωγή αυτοκινήτων.
Ο Jean-François Lambert, πρώην επικεφαλής του τομέα χρηματοδότησης του εμπορίου εμπορευμάτων στην τράπεζα HSBC, εκτιμά ότι το χάος ενδέχεται να διαρκέσει έως το 2025, όταν οι πιέσεις στην αγορά θα αρχίσουν να μειώνονται.
Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο ελάχιστοι επενδυτές φαίνονται πρόθυμοι να στοιχηματίσουν για την πορεία των τιμών. Αν και οι αγορές εμπορευμάτων έχουν προσελκύσει ισχυρές εισροές από την αρχή του έτους, οι αναλυτές της εταιρείας συμβούλων Capital Economics εκτιμούν ότι αυτό οφείλεται κυρίως στη δημοτικότητα των διαπραγματεύσιμων αμοιβαίων κεφαλαίων που ακολουθούν τον χρυσό.
Λαμβάνοντας υπόψη το χάος που επικρατεί στις παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων, δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι επενδυτές επιθυμούν ένα ασφαλές καταφύγιο.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
