THEPOWERGAME
Κάποια στιγμή στις αρχές του καλοκαιριού ο πρόεδρος της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan, ανακοίνωσε ότι ζήτησε από τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας, τον τέταρτο μέσα σε δύο χρόνια, να αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια. Ο κ. Erdogan έδωσε ακόμη και ημερομηνία για την έναρξη του κύκλου χαλάρωσης. «Πρέπει να φτάσουμε στον Ιούλιο, Αύγουστο για να αρχίσουν να μειώνονται τα επιτόκια», δήλωσε. Ενδέχεται να χρειαστεί να περιμένει πολύ περισσότερο. Μια εβδομάδα πριν από τη συνεδρίαση για τη νομισματική πολιτική της τράπεζας στις 14 Ιουλίου, το Ινστιτούτο Στατιστικής της Τουρκίας (TUIK) αποκάλυψε ότι ο πληθωρισμός αυξήθηκε τον Ιούνιο στο 17,5%, ξεπερνώντας ακόμη και τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις. Το ποσοστό αυτό είναι υπερτριπλάσιο του στόχου της κεντρικής τράπεζας για πληθωρισμό 5%, ενώ πλησιάζει την τιμή αναφοράς του επιτοκίου δανεισμού, 19%. Τελικά, η τράπεζα δεν είχε άλλη επιλογή από το να διατηρήσει τα επιτόκια αμετάβλητα. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα πράξει το ίδιο και τον Αύγουστο.
Πολλοί Τούρκοι είναι πεπεισμένοι ότι η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη από αυτή που απεικονίζουν τα στοιχεία. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το 83% πιστεύει ότι το πραγματικό ποσοστό πληθωρισμού είναι υψηλότερο από το επίσημο. Η Inflation Research Group, μια ανεξάρτητη ομάδα ακαδημαϊκών, πιστεύει ότι βρίσκεται στην περιοχή του 40%. Ο δείκτης της ομάδας βασίζεται σε δεδομένα τιμών που συλλέγονται από διαδικτυακούς λιανοπωλητές και ενημερώνονται αρκετές φορές την ημέρα, λέει ο Veysel Ulusoy, ακαδημαϊκός και επικεφαλής του project. Το καλάθι των αγαθών της ομάδας συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό με αυτό του TUIK, αλλά δεν περιλαμβάνει είδη όπως το αλκοόλ, η εκπαίδευση και η υγεία, όπου η κυβέρνηση μπορεί να ελέγχει τις τιμές. Ο κ. Ulusoy επιμένει ότι ο δείκτης τιμών του συνάδει περισσότερο με το αίσθημα των καταναλωτών και της αγοράς.
Για τα προβλήματά που δημιουργούν, ο ίδιος και οι συνάδελφοί του ενδέχεται να αντιμετωπίσουν κατηγορίες. Τον Μάιο το TUIK υπέβαλε μήνυση εναντίον των ερευνητών, ισχυριζόμενο ότι τα μεταδεδομένα στον ιστότοπό τους δεν πληρούσαν τα νομικά πρότυπα. Η ομάδα «παραπληροφορεί το κοινό» και «υπονομεύει την εμπιστοσύνη στις επίσημες στατιστικές», αναφέρει η μήνυση. Αυτή η εμπιστοσύνη φαίνεται να έχει χαθεί προ πολλού.
Ο πληθωρισμός αυξάνεται στις περισσότερες οικονομίες λόγω των δαπανών για την τόνωση της οικονομίας και την έκρηξη της ζήτησης. Εντούτοις, το πρόβλημα της Τουρκίας έχει πολύ βαθύτερες ρίζες. Ο διψήφιος πληθωρισμός ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια, ως αποτέλεσμα των φθηνών πιστώσεων, της κακής νομισματικής πολιτικής και της νομισματικής κρίσης, και έκτοτε δεν έχει εκτονωθεί. Η όλη κατάσταση αναζωπύρωσε τους φόβους για επιστροφή στη δεκαετία του 1970, όταν ο πληθωρισμός κυμάνθηκε για μερικά χρόνια κοντά στο 20%, ενώ στη συνέχεια έγινε τριψήφιος. Χρειάστηκαν άλλες τρεις δεκαετίες και μια οδυνηρή οικονομική κρίση το 2001 για να πέσει κάτω από το 10%.
Η κεντρική τράπεζα έχει δεσμευτεί να διατηρήσει τις τιμές υπό έλεγχο. Παρά ταύτα, υπό την πίεση του κ. Erdogan, θα αυξήσει τα επιτόκια μόνο ως έσχατη λύση, και ενδεχομένως πολύ αργά. «Αν δεν μπορέσουμε να ελέγξουμε τον πληθωρισμό στα σημερινά επίπεδα, ενδέχεται να χάσουμε τον έλεγχο», προειδοποιεί ο Kerim Rota, πρώην ανώτατος υπάλληλος του υπουργείου Οικονομικών και ένας από τους ιδρυτές ενός νεοσύστατου κόμματος της αντιπολίτευσης. Ο κ. Rota λέει ότι διατηρεί κάποια πίστη στα επίσημα στοιχεία. «Αλλά ακόμη και με τα στοιχεία του TUIK», δηλώνει, «καταστροφή είναι εμφανής».
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
