THEPOWERGAME
Κατά την ανάλυση ενός σχεδίου της ΕΕ ισχύει ένας απλός κανόνας: όσο πιο ανόητο το όνομα, τόσο πιο σημαντικό είναι.
Όταν η ΕΕ δρομολόγησε την έκδοση του κοινού χρέους ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, του δόθηκε η φαινομενικά εμπνευσμένη από το Star Trek ονομασία Next Generation EU.
Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το οποίο δεν βγάζει νόημα σε καμία από τις 24 γλώσσες των κρατών μελών, υπαγορεύει αν ο προϋπολογισμός μιας κυβέρνησης ταιριάζει με τους κανόνες της ΕΕ για τις δαπάνες.
Το Σένγκεν, το ριζοσπαστικό πείραμα για ταξίδια χωρίς διαβατήριο σε μια ολόκληρη ήπειρο, πήρε το όνομά του από ένα τυχαίο χωριό στο Λουξεμβούργο.
Η Κοινή Ονοματολογία των Εδαφικών Στατιστικών Μονάδων είναι ένα ζωτικής σημασίας εργαλείο για την κατανομή των κονδυλίων της ΕΕ, μετατρέποντας τον ευρωπαϊκό χάρτη από μια περιοχή με ρέοντες ποταμούς και βουνά σε ένα μωσαϊκό που διαμορφώνεται από κυνικούς υπαλλήλους που αποσκοπούν να αποσπάσουν χρήματα.
Είναι περισσότερο γνωστό με ένα ικανοποιητικό γαλλικό ακρωνύμιο: NUTS (Nomenclature des Unités Territoriales et Statistiques).
Το «Fit for 55» αποτελεί το αποκορύφωμα αυτού του κανόνα. Αυτό που ακούγεται σαν ένα ήπιο μάθημα αεροβικής για μεσήλικες είναι στην πραγματικότητα μια σειρά από σαρωτικές περιβαλλοντικές μεταρρυθμίσεις που θα καθορίσουν την κατεύθυνση της πολιτικής για το κλίμα για την επόμενη δεκαετία.
Μέσα από μια πληθώρα νομοθετικών ρυθμίσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε 13 προτάσεις με στόχο τη μείωση, έως το 2030, των εκπομπών κατά 55% κάτω από τα επίπεδα του 1990.
Οι εισαγωγές έντασης άνθρακα, όπως τα βιομηχανικά υλικά, επιβαρύνονται για πρώτη φορά με δασμούς στα σύνορα της ΕΕ, γεγονός που ήδη προκαλεί γκρίνια μεταξύ των εμπορικών εταίρων.
Οι τομείς που κάποτε εξαιρούνταν από τα συστήματα εμπορίας εκπομπών, όπως οι μεταφορές και η οικιακή θέρμανση, θα πρέπει να πληρώνουν για τον άνθρακα που εκπέμπουν. Όσοι επηρεάζονται ήδη θα πρέπει να πληρώσουν περισσότερα.
Έως το 2035, τα αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης θα έχουν εξαφανιστεί από τους ευρωπαϊκές εκθέσεις.
Αν μιλήσετε με τους πιο ενθουσιώδεις αξιωματούχους θα σας πουν ότι πρόκειται για μια επανάσταση που θα αλλάξει τον τρόπο ζωής των Ευρωπαίων, θα καθορίσει τη θέση της ΕΕ στον κόσμο και θα δώσει στα κράτη μέλη έναν σκοπό για μια γενιά.
Πρόκειται, κατά τη γνώμη τους, για ένα νομοθετικό «big bang» εφάμιλλο της δημιουργίας της ενιαίας αγοράς ή ακόμη και του ευρώ. Αν μιλήσετε με άλλους το μόνο που βλέπουν είναι μια πολιτική μάχη «υπέρ βωμών και εστιών» που σιγοβράζει.
Το κλίμα πρέπει να είναι το τέλειο θέμα για την ΕΕ. Κατά βάθος, η ένωση αποτελεί ένα στοίχημα ότι τα εθνικά κράτη είναι μια εφεύρεση του 19ου αιώνα που δεν ταιριάζει πλέον στον 21ο αιώνα.
Η πολιτική για το κλίμα είναι ένας τομέας όπου το επιχείρημα αυτό είναι ισχυρότερο. Το να προσπαθήσει κάθε κράτος μόνο του είναι παράλογο.
Δεν έχει νόημα η Αυστρία να γίνει πράσινη, αν τα βενζινοβόρα Audis ρυπαίνουν τους γερμανικούς αυτοκινητόδρομους ή η Βόρεια Θάλασσα να γεμίσει με δανέζικες ανεμογεννήτριες, αν η Πολωνία εξακολουθεί να βασίζεται στον άνθρακα.
Η περιβαλλοντική πολιτική είναι επίσης ένας καλός καμβάς για τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της ΕΕ. Η ΕΕ θεωρεί τον εαυτό της πρότυπο: η λογική είναι ότι αν η ΕΕ γίνει πράσινη, θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες.
Αυτό που στερείται η ΕΕ σε σκληρή δύναμη, το αναπληρώνει με ρυθμιστική επιρροή. Το «φαινόμενο των Βρυξελλών» επιτρέπει στους κανονισμούς της ΕΕ να διαχέονται από το Βέλγιο έως το Βόρνεο.
Ο συνδυασμός του οικονομικού μεγέθους της ΕΕ και των (συνήθως) απαιτητικών προτύπων της σημαίνει ότι και άλλες κυβερνήσεις τείνουν να υιοθετούν τους κανόνες της για να γλιτώσουν τις επιχειρήσεις τους από το να πρέπει να συμμορφώνονται με πολλαπλούς κώδικες.
Η πολιτική για το κλίμα είναι ο πρώτος μεγάλος τομέας στον οποίο το «φαινόμενο των Βρυξελλών» θα δοκιμαστεί πραγματικά.
Σε θέματα όπως η προστασία της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο, όπου οι κανόνες της ΕΕ έχουν γίνει παγκόσμιοι, οι χώρες και οι εταιρείες συμμορφώνονται επειδή δεν είναι ιδιαίτερα δαπανηρό να ακολουθήσουν το παράδειγμά της.
Ομοίως, οι παραγωγοί ξυλείας στην Ινδονησία πρέπει να συμμορφώνονται με τους κανόνες της ΕΕ, διαφορετικά δεν θα μπορούν να πωλούν στην αγορά της.
Εν ολίγοις, το φαινόμενο των Βρυξελλών λειτουργεί όταν η τήρηση των κανόνων της ΕΕ είναι ένας εύκολος ή προφανής συμβιβασμός.
Το να περιμένουμε από άλλες χώρες να μιμηθούν ένα ακριβό σύστημα εμπορίας διοξειδίου του άνθρακα είναι ένα πολύ μεγαλύτερο ζητούμενο -ιδιαίτερα όταν το μόνο που εγγυάται είναι η πρόσβαση σε μια αγορά που αναμένεται να συρρικνωθεί ως ποσοστό της παγκόσμιας οικονομίας.
Το «Fit for 55» θα καταδείξει πόση ήπια ισχύ μπορεί να ασκήσει η ΕΕ.
Αυτή η δυνατότητα ενέχει κινδύνους. Η περιβαλλοντική πολιτική αποτελεί εδώ και πολύ καιρό θέμα σε επίπεδο ΕΕ, αλλά παραδοσιακά αντιμετωπίζεται μακριά από τα μάτια των ψηφοφόρων, καθώς οι επιχειρήσεις αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες και να μετακυλήσουν αθόρυβα το λογαριασμό στους καταναλωτές.
Τώρα οι ψηφοφόροι θα κληθούν να εγκαταλείψουν τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα, να πραγματοποιούν λιγότερες πτήσεις ή να πληρώσουν πολύ περισσότερα για θέρμανση. Μπορεί να επαναστατήσουν, όπως έκαναν τα κίτρινα γιλέκα στη Γαλλία το 2018, όταν οι τιμές των καυσίμων αυξήθηκαν.
Τώρα αυτή η βασανιστική συζήτηση θα διεξαχθεί κυρίως σε ευρωπαϊκό παρά σε εθνικό επίπεδο. Ο Frans Timmermans, ο Ολλανδός επίτροπος που επιβλέπει τη δέσμη μέτρων και ο κύριος εκπρόσωπος της βρετανικής αγγλικής γλώσσας στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, δήλωσε ότι η επίτευξη του στόχου θα είναι «πολύ δύσκολη».
Η πολιτική για το κλίμα, άλλωστε, έχει σκοπό να πονέσει. Κάποιες συμπεριφορές αναμένεται γίνουν δυσκολότερες και ακριβότερες γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με προηγούμενες αλληλεπιδράσεις της ΕΕ με τους περισσότερους πολίτες, οι οποίες είχαν ως στόχο να κάνουν τα πράγματα ευκολότερα και φθηνότερα, όπως οι μειωμένες τιμές των πτήσεων ή η κατάργηση των τελών περιαγωγής της κινητής τηλεφωνίας.
Όσον αφορά στην περιβαλλοντική πολιτική, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα βρεθούν στο ρόλο που έπαιξαν απρόθυμα πριν από μια δεκαετία κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων διάσωσης της νότιας Ευρώπης, να αποτελούν το πρόσωπο των αντιδημοφιλών μεταρρυθμίσεων.
Αντί να αντιπροσωπεύει τη δυνατότητα να πετάξετε από το Άμστερνταμ στην Αθήνα στην τιμή μερικών ποτών, η ΕΕ θα συνδεθεί με την απότομη χρέωση της πράσινης μετάβασης.
Η μείωση των εκπομπών είναι ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα για τους αξιωματούχους, τους πολιτικούς και τους διπλωμάτες οι οποίοι καλούνται να βρουν λύση.
Το κόστος αφορά το τώρα, ενώ τα οφέλη θα είναι εμφανή σε μια γενιά, επισημαίνει η Elisabetta Cornago του Κέντρου για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση, μιας ομάδας προβληματισμού.
Οι λομπίστες της βιομηχανίας δέχονται ευχαρίστως τους στόχους για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, όταν θα έχουν συνταξιοδοτηθεί, αλλά -όλως περιέργως- όχι έως το 2030, όταν οι περισσότεροι από αυτούς θα εξακολουθούν να εργάζονται.
Οι ψηφοφόροι, επίσης, είναι πρόθυμοι να γίνουν πράσινοι, αλλά παράλληλα δεν περιμένουν καμία πτυχή της ζωής τους να αλλάξει σημαντικά.
Οι εθνικοί πολιτικοί έχουν την επιλογή είτε να μοιραστούν το πολιτικό βάρος με τις Βρυξέλλες ή να μεταθέσουν την ευθύνη. Άλλωστε οι Βρυξέλλες αποτελούν έναν βολικό αποδιοπομπαίο τράγο.
Για την ΕΕ, η διαδικασία της πράσινης μετάβασης θα είναι επώδυνη, όποιο ανόητο όνομα και να της δώσουν οι ευρωκράτες.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
