THEPOWERGAME
Στις 11 Ιουλίου χιλιάδες διαδηλωτές κατέκλυσαν τους δρόμους. Κάποιοι λιθοβόλησαν τους αστυνομικούς και λεηλάτησαν πολυτελή καταστήματα.
Τέτοιου είδους εκρήξεις είναι πρωτοφανείς για την Κούβα από τότε που οι κομμουνιστές κατέλαβαν την εξουσία τη δεκαετία του 1960.
Φώναζαν «Ελευθερία!», «Κάτω η δικτατορία!» και «Patria y Vida!» (Πατρίδα και Ζωή), ερανίζοντας στους στίχους ενός περιθωριακού τραγουδιού reggaeton που διακωμωδεί το χιλιοειπωμένο σύνθημα του Fidel Castro «Πατρίδα ή Θάνατος».
Όλα αυτά αποτελούν μεγάλη πρόκληση για τους άχρωμους γραφειοκράτες που κυβερνούν την Κούβα μετά το θάνατο του Fidel και την αποχώρηση του νεότερου αδελφού του, Raúl, νωρίτερα φέτος.
Το καθεστώς απάντησε με καταστολή. Ο πρόεδρος Miguel Díaz-Canel που ανέλαβε φέτος το τιμόνι του Κομμουνιστικού Κόμματος, έσπευσε να κάνει λόγο για «Επαναστάτες, στους δρόμους» εξαπολύοντας εναντίον τους στρατεύματα, αστυνομία και υποστηριχτές του καθεστώτος με ρόπαλα του μπέιζμπολ.
Τουλάχιστον ένα άτομο έχασε τη ζωή του, ενώ αρκετά συνελήφθησαν με την κυβέρνηση να διακόπτει σποραδικά την πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Η καταστολή μπορεί να λειτουργεί στην Κούβα, όπως και αλλού. Αλλά εκεί κάτι ράγισε. Το σιωπηλό συμβόλαιο που διατήρησε την κοινωνική ειρήνη για έξι δεκαετίες έσπασε.
Πολλοί Κουβανοί ανέχονταν το αστυνομικό κράτος επειδή φρόντιζε να καλύψει τις βασικές τους ανάγκες, ενώ όσοι επεδείκνυαν πρωτοβουλία έβρισκαν τρόπο να φύγουν.
Τώρα πια οι Κουβανοί βαρέθηκαν. Όταν ο κ. Díaz-Canel κατηγορεί τον «αμερικανικό ιμπεριαλισμό» για τις διαδηλώσεις, το μόνο που δείχνει είναι πόσο εκτός πραγματικότητας είναι.
Οι διαδηλωτές είναι νέοι, κυρίως μαύροι, που θεωρούν την επανάσταση των Castros το 1959 εναντίον ενός τυράννου που υποστηριζόταν από τους Αμερικανούς γεγονός που ανήκει στο παρελθόν.
Η λίστα της παραπόνων τους είναι μεγάλη. Η πανδημία έκλεισε τον ξένο τουρισμό, επιδεινώνοντας την οικονομία εξαιτίας της έλλειψης σκληρού νομίσματος.
Ο Raúl Castro ξεκίνησε οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά ήταν διστακτικές και αργές, επιτρέποντας μόνο ελάχιστες ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Το βάρος των σημαντικότερων βημάτων έπεσε στους ώμους του κ. Díaz-Canel, ο οποίος τον Ιανουάριο προέβη σε μια σημαντική υποτίμηση.
Χωρίς μέτρα στήριξης περισσότερων ιδιωτικών επενδύσεων και της ανάπτυξης, το μόνο που πυροδοτήθηκε ήταν ο πληθωρισμός.
Καθώς η πετρελαϊκή βιομηχανία της, η οποία έχει πληγεί από τις κυρώσεις, καταρρέει, η Βενεζουέλα, ο κύριος εξωτερικός προστάτης της Κούβας τα τελευταία 15 χρόνια, έχει περιορίσει τις αποστολές πετρελαίου σε μειωμένες τιμές, προκαλώντας διακοπές ρεύματος εν μέσω του καλοκαιρινού καύσωνα.
Οι χρόνιες ελλείψεις τροφίμων και φαρμάκων επιδεινώθηκαν δραματικά. Παρά τις επιδόσεις της Κούβας στη δημόσια υγεία και την ανάπτυξη του δικού της εμβολίου, η κυβέρνηση απέτυχε να περιορίσει την πανδημία.
Οι άρρωστοι πεθαίνουν, εγκαταλελειμμένοι στο σπίτι ή στο πάτωμα κάποιου νοσοκομείου.
Υπάρχουν όμως και άλλοι δυο λόγοι που εξηγούν το ξέσπασμα. Ο ένας είναι η αλλαγή ηγεσίας.
Οι Castros ενέπνεαν τον σεβασμό ακόμη και μεταξύ των πολλών Κουβανών που τους απεχθάνονταν.
Ο κ. Díaz-Canel, χωρίς ίχνος χαρίσματος, απέχει μακράν. Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που επιτρέπονται μόλις τα τελευταία χρόνια, έχουν σπάσει το μονοπώλιο του καθεστώτος στην πληροφόρηση, συνδέοντας τους νεότερους Κουβανούς, όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με τον υπόλοιπο κόσμο.
Έχουν ενισχύσει ένα κίνημα πολιτιστικής διαμαρτυρίας από πλευράς καλλιτεχνών και μουσικών. Το μήνυμα του κινήματος, στους χωρίς απάντηση στίχους του «Patria y Vida», είναι: «Ο χρόνος σας τελείωσε, η σιωπή έσπασε… δεν φοβόμαστε, η εξαπάτηση τελείωσε».
Ο κ. Díaz-Canel πρέπει να επιλέξει αν θα μετατρέψει την Κούβα σε Λευκορωσία με ηλιοφάνεια ή αν θα κατευνάσει τη δυσαρέσκεια επιτρέποντας περισσότερες ιδιωτικές επιχειρήσεις και μεγαλύτερη πολιτιστική ελευθερία.
Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να αποδυναμώσει το στρατό και το Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά τελικά θα διέσωζε κάποια από τα αρχικά κοινωνικά κέρδη της επανάστασης.
Περιέργως, πολλοί Ρεπουμπλικάνοι στις Ηνωμένες Πολιτείες αναπαράγουν την περιγραφή του κ. Díaz-Canel αναφορικά με το ρόλο της Αμερικής στις διαδηλώσεις.
Ο πρόεδρος Donald Trump αυστηροποίησε το οικονομικό εμπάργκο κατά της Κούβας, αποκλείοντας τους Αμερικανούς τουρίστες, περιορίζοντας τα εμβάσματα και επιβάλλοντας κυρώσεις σε κρατικές επιχειρήσεις, ανατρέποντας σε μεγάλο βαθμό το άνοιγμα του Barack Obama προς το νησί.
Όπως και ο πρόεδρος της Κούβας, οι Ρεπουμπλικάνοι υποστηρίζουν ότι η αναταραχή αποδεικνύει ότι το εμπάργκο επιτέλους λειτουργεί.
Δεν είναι έτσι. Είναι αλήθεια ότι το εμπάργκο έχει κάνει τη ζωή της κουβανικής κυβέρνησης δυσκολότερη. Αλλά οι περιορισμοί πλήττουν κυρίως τους Αμερικανούς.
Το καθεστώς μπορεί ακόμη να αγοράζει αμερικανικά τρόφιμα και φάρμακα και να συναλλάσσεται με τον κόσμο. Οι αιτίες της κοινωνικής έκρηξης της Κούβας βρίσκονται στο εσωτερικό της.
Ανοίξτε τα παράθυρα
Ο Joe Biden πρέπει να καταλήξει στο προφανές συμπέρασμα.
Μέχρι στιγμής έχει αφήσει άθικτη την πολιτική του κ. Trump για την Κούβα για να μην ενοχλήσει τους Αμερικανοκουβανικά «γεράκια», αλλά θα πρέπει να επιστρέψει στην προσέγγιση του κ. Obama.
Η μεγάλη απειλή για ένα κλειστό καθεστώς είναι η συναναστροφή του με τον κόσμο, ιδίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο κ. Biden θα πρέπει να άρει το εμπάργκο και να στερήσει από το καθεστώς τη δικαιολογία για τις δικές του αποτυχίες.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
