THEPOWERGAME
Ο Δρ. Χόλγκερ Σμίτινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, είναι αρκετά εξοικειωμένος με την ελληνική πραγματικότητα. Την παρακολουθεί στενά πάνω από μια δεκαετία, αξιολογώντας τις προκλήσεις που αντιμετώπισε στην κρίση δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης και τα γεγονότα του 2015 που παρ’ ολίγο να αποδειχθούν μοιραία για το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας. Ο Σμίτινγκ θεωρεί πως μια κρίση «δεν πρέπει ποτέ να πηγαίνει χαμένη, αλλά να αποτελεί κινητήριο δύναμη για αλλαγές.
– Πώς κρίνετε πως διαχειρίζεται η Ελλάδα την τρέχουσα συγκυρία σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν;
Σήμερα η Ελλάδα είναι ξανά μια φυσιολογική οικονομία του ευρωπαϊκού νότου. Δέχτηκε μεγάλο πλήγμα από την πανδημία, ιδιαίτερα ο τουρισμός, αλλά δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να υποδεικνύει κάποια συγκεκριμένη αδυναμία στη χώρα. Τα δεδομένα της οικονομίας, η στάση των χρηματοοικονομικών αγορών και των επενδυτών απέναντι στην οικονομία καταδεικνύουν πως η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μια αρκετά καλή θέση.
Δεν είναι πια η Ελλάδα μια ειδική περίπτωση στην Ευρώπη όπως συνέβαινε από τα τέλη του 2009 μέχρι το 2016. Λαμβανομένων, μάλιστα, υπόψη των δομικών χαρακτηριστικών της οικονομίας θα έλεγα πως η αναπτυξιακή προοπτική της Ελλάδας θα είναι δυναμικότερη σε σχέση με την Ιταλία και θα συμπορεύεται περισσότερο με την Ισπανία. Αν και είναι δύσκολο να διαμορφώσει κανείς μια πρόβλεψη για τον τουρισμό για το 2021, το ΑΕΠ της Ελλάδας θα έχει επανέλθει στα προ πανδημίας επίπεδα κάποια στιγμή το 2022 και πιθανότατα το επόμενο καλοκαίρι. Από εκείνο το σημείο και έπειτα, ο ρυθμός ανάπτυξης θα τείνει περίπου στο 2%, ετησίως, ή και παραπάνω.
– Πότε θα αρχίσει το Ταμείο Ανάκαμψης να αποδίδει καρπούς;
Υπό μια έννοια, το Ταμείο Ανάκαμψης έχει ήδη ασκήσει το ήμισυ της θετικής του επίδρασης στην ελληνική οικονομία χάρις στην αλληλεγγύη που επέδειξε η Ευρώπη. Έτσι η κυβέρνηση μπορεί να αντλεί χρήματά από τις αγορές με επωφελείς όρους εν μέσω της πανδημίας. Είναι μια παράμετρος που έχει υποτιμηθεί αλλά είναι εξίσου σημαντική με τον τρόπο που θα αποδώσουν στην πράξη τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης.
– Πολλά έχουν ειπωθεί για την προσφυγή της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Εσείς τι πιστεύετε;
Δεν υπάρχει ανάγκη από τη στιγμή που μπορεί να δανείζεται ευνοϊκά από τις αγορές. Ο ESM θα αποτελούσε πρόσθετη πηγή πόρων για την Ελλάδα, αλλά δεν είναι απαραίτητο.
– Πώς θεωρείται πως θα ανταπεξέλθουν τα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στον ευρωπαϊκό Νότο όταν ξεκινήσουν οι συζητήσεις για τον περιορισμό των προγραμμάτων στήριξης; Θα είναι δύσκολη αυτή η μετάβαση;
Θα εξαρτηθεί από τα μέτρα που θα υιοθετήσει κάθε κυβέρνηση. Σκοπός του Ταμείου Ανάκαμψης είναι να τονώσει μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη στην Ε.Ε και των προγραμμάτων SURE να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της ανεργίας.
Θεωρώ πως η ελληνική κυβέρνηση θα έχει τη δυνατότητα να συνεχίζει να χρηματοδοτείται από τις αγορές για να παρέχει την απαιτούμενη στήριξη και να αποτρέψει ένα κύμα χρεοκοπιών, ιδιαίτερα σ΄ότι αφορά την επιβίωση των επιχειρήσεων που ασφυκτιούν σήμερα αλλά θα είναι βιώσιμες αύριο, δηλαδή όταν επανέλθει η ζήτηση σε ομαλά επίπεδα αυτό ή το επόμενο καλοκαίρι. Αυτό θα ήταν το επιθυμητό.
– Δεν θα υπάρχει, όμως, πίεση εντός των επόμενων 12 μηνών για να περιορίσει η ΕΚΤ τις τοποθετήσεις στις αγορές ομολόγων ή να επανέλθουν οι δημοσιονομικοί κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης;
Πιθανότατα όχι, τουλάχιστον για τον χρονικό ορίζοντα στον οποίο αναφέρομαι. Με επιφύλαξη σε παν ενδεχόμενο, το καλοκαίρι του 2022 είναι σχεδόν βέβαιο πως η κατάσταση θα έχει εξομαλυνθεί. Τότε θα έχουμε ένα «φυσιολογικό» καλοκαίρι. Οπότε ίσως χρειαστεί μια σημαντική στήριξη από την κυβέρνηση μέχρι τότε. Όμως η Ελλάδα όπως και η Ιταλία θα έχουν τη δυνατότητα να δανειστούν από τις αγορές για να καλύψουν τις ανάγκες της σε αυτήν την μεταβατική περίοδο. Και πιστεύω πως η ευελιξία των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε. θα εξακολουθεί να υφίσταται μέσα στο 2022. Η ΕΚΤ θα ξεκινήσει την αναδίπλωση των τοποθετήσεων σε ομόλογα της Ευρωζώνης μέσα στο 2022 αλλά θα συνεχίσει να είναι σε εγρήγορση μέχρι τον Μάρτιο.
– Εν όψει των ομοσπονδιακών εκλογών στη Γερμανία τον Σεπτέμβριο του 2021, οι δημοσκοπήσεις δίνουν υψηλή θέση στο κόμμα των Πρασίνων. Πώς θα επηρεάσει η συμμετοχή των Πρασίνων τη διαμόρφωση της κυβερνητικής ατζέντας στην Γερμανία σ΄ότι αφορά την Ευρώπη;
Δεν νομίζω πως θα αλλάξουν πολλά στην Ευρώπη διότι κάθε κυβέρνηση δρα στα πλαίσια του συντάγματος, το οποίο απαιτεί την έγκριση των δυο τρίτων στην άνω και κάτω βουλή. Ακόμη και εάν οι συντηρητικοί δεν συμμετάσχουν σε μια κυβέρνηση θα ασκούν επιρροή στις αποφάσεις. Υποθετικά, μια αριστερής κατεύθυνσης κυβέρνηση που θα ήταν επιεικής στα δημοσιονομικά θέματα του ευρωπαϊκού Νότου θα δεχτεί κριτική από την αντιπολίτευση και έτσι κινδυνεύει να αποδυναμωθεί στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Σε γενικές γραμμές δεν θα υπάρξει μεγάλη μεταστροφή της Γερμανίας. Μπορεί στα επιμέρους ζητήματα, τις λεπτομέρειες αλλά όχι στη γενική κατεύθυνση. Και θυμηθείτε πως στις μεγάλες αποφάσεις για τον ESM ή την Ελλάδα υπήρχε ευρεία συναίνεση από τα μέλη του γερμανικού κοινοβουλίου μετά από μακρές διαβουλεύσεις.
– Πώς έχει αλλάξει το αντικείμενο ενός οικονομολόγου κάτω από αυτήν την πρωτοφανή συγκυρία της πανδημίας εδώ και ένα 12μήνο; Ποιες είναι οι προκλήσεις για το μέλλον;
Αντιμετωπίσαμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Μια βαθιά ύφεση από την ακινητοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω των περιορισμών. Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα επανέλθουν οι άνθρωποι στην ομαλότητα. Θα θελήσουν να το γλεντήσουν και να κάνουν πάρτι ή θα είναι πιο προσεκτικοί με τις αποταμιεύσεις τους; Εμείς κλείνουμε προς το πρώτο σενάριο αλλά δεν υπάρχει θεωρία ή προηγούμενο να μας δίνει κάποια βάση.
Μακροπρόθεσμα οι αλλαγές θα είναι περιορισμένες. Θα αυξηθεί, μάλλον, η κατ΄οίκον εργασία. Η ψηφιοποίηση θα εντατικοποιηθεί και η τεχνολογική πρόοδος θα επιταχυνθεί, οδηγώντας σε τόνωση της παραγωγικότητας. Ο κόσμος θα λαμβάνει περισσότερα προληπτικά μέτρα, με τις επιχειρήσεις να διατηρούν περισσότερα αποθέματα για παν ενδεχόμενο. Αλλά η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν θα αλλάξει. Ο κόσμος θα θελήσει να γυρίσει στις παλιές του συνήθειες. Να πάει στο σινεμά ή στο θέατρο ή να ταξιδέψει.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
