THEPOWERGAME
Περισσότερες από 260 επιχειρηματικές προσπάθειες δημιουργικών νέων έχει στηρίξει μέχρι σήμερα το Orange Grove, η πρωτοβουλία της Ολλανδικής Πρεσβείας στην Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε το 2013 με στόχο τη στήριξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των νέων, την καλλιέργεια της επιχειρηματικής σκέψης και τη διεθνή τους δικτύωση.
Την εμπειρία της από τη δράση του Orange Grove μεταφέρει στο powergame.gr η Γενική Διευθύντρια της πρωτοβουλίας, κυρία Αλεξάνδρα Σαρμά. Όπως υπογραμμίζει, η Ελλάδα διαθέτει σήμερα ένα ανθεκτικό οικοσύστημα νεοφυούς επιχειρηματικότητας και έχει ισχυρά πλεονεκτήματα στην ανάπτυξη startups σε τομείς, όπως η αγροδιατροφή (agTech, SDGs), ο τουρισμός (travel, mobility, experiences), ο πολιτισμός (VR, AR)».
Βέβαια, όπως εξηγεί, η ίδια, το οικοσύστημα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει δυσκολίες: η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση της Ευρώπης στις επενδύσεις κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών σε startups, ενώ 8 στα 10 τηλέφωνα που λαμβάνει το Orange Grove από startups που υποστηρίζει, αφορούν την επίλυση γραφειοκρατικών προβλημάτων.
Παρά τις προκλήσεις, που φρενάρουν τη γρήγορη ανάπτυξη μιας νεοφυούς επιχείρησης, σύμφωνα με την κυρία Σαρμά, σταδιακά τα λάθη του παρελθόντος διορθώνονται, κίνητρα δίνονται και υπάρχει μεγαλύτερη σύμπνοια ανάμεσα σε πολιτεία, πανεπιστήμια και νεοφυή επιχειρηματικότητα για την προώθηση και αξιοποίηση της καινοτομίας.
Ως αποτέλεσμα, όπως τονίζει, πλέον, οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδας, ακόμη και ένα απομακρυσμένο νησί, μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να εξελιχθεί σε hub καινοτομίας και startup επιχειρηματικότητας.
- Ποιοι τομείς -με βάση και τη διεθνή εμπειρία σας- προσφέρουν σήμερα γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη startups;
«Η πανδημία έχει προκαλέσει ισχυρό σοκ σε κάθε πτυχή της κοινωνίας και της αγοράς, επισπεύδοντας ή ενισχύοντας τάσεις και καινοτομίες στα πεδία της υγείας, της εργασίας, της εκπαίδευσης, στο customer experience και τα smart cities. Επιπλέον, η ανάπτυξη και παράδοση φαρμάκων / εμβολίων αλλά και το telehealth & telemedicine αποτελούν μία ισχυρή τάση, όπως επίσης η ανάπτυξη της τηλεργασίας, της τηλεκπαίδευσης και του videoconferencing, οι λύσεις για shipping, logistics και contactless delivery.
Πέρα από τον αντίκτυπο του covid-19, συνεχίζεται η ανάπτυξη υποδομών και εφαρμογών 5G & 6G, η ενίσχυση των AI, robotics, IoT και της βιομηχανικής αυτοματοποίησης, καθώς και των VR & AR. Παράλληλα, υπάρχει σημαντική κινητικότητα στον χώρο των μετακινήσεων, με το micromobility και την αυτόνομη οδήγηση. Τέλος, το wellness, η κυκλική οικονομία και τα sustainable development goals (SDGs) είναι keywords που θα δούμε πολύ πιο έντονα το επόμενο διάστημα.
Η Ελλάδα δεν διαφοροποιείται από το εξωτερικό. Ωστόσο έχει κάποια unfair advantages σε ορισμένους τομείς, που πρέπει να αξιοποιήσει, συνδυάζοντας την ενσωμάτωση των παραπάνω τάσεων, όπως για παράδειγμα η αγροδιατροφή (agTech, SDGs), ο τουρισμός (travel, mobility, experiences) και ο πολιτισμός (VR, AR)».
- Παρά την ωρίμανσή του, το ελληνικό οικοσύστημα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ζητήματα. Ποια είναι αυτά;
«Όλα τα οικοσυστήματα αντιμετωπίζουν προκλήσεις, ανεξαρτήτως χώρας. Στην Ελλάδα βλέπουμε μία σημαντική πορεία ανάπτυξης και ωρίμανσης του οικοσυστήματος, ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε το οικονομικό περιβάλλον των προηγούμενων ετών με την κρίση και τις χρόνιες δυσλειτουργίες του. Πλέον πολλά πράγματα άλλαξαν με πιο σημαντικό ίσως την ψυχολογία αλλά και το πώς αντιμετωπίζουμε ως κράτος και ως πληθυσμός την επιχειρηματικότητα, σε σχέση π.χ. με το 2013, όταν πρωτοξεκίνησε το Orange Grove.
Σίγουρα όμως εξακολουθούν να υπάρχουν δυσκολίες. Πρόσφατη έκθεση τοποθετεί την Ελλάδα στην προτελευταία θέση της Ευρώπης στις επενδύσεις κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών σε startup επιχειρήσεις (στοιχεία Angular Ventures για το 2020). Είναι, επίσης, αποκαρδιωτικό ότι 8 στα 10 τηλέφωνα που λαμβάνουμε από startups, που υποστηρίζουμε, είναι για να ζητήσουν βοήθεια στην επίλυση ενός γραφειοκρατικού, λογιστικού, νομικού προβλήματος ιδιαίτερα όταν δραστηριοποιούνται σε πολύ niche και καινοτόμους χώρους. Παρόμοιες προκλήσεις φρενάρουν τη δημιουργικότητα και γρήγορη ανάπτυξη της νεοφυούς επιχείρησης.
Σταδιακά λάθη και δυσκολίες του παρελθόντος διορθώνονται, κίνητρα δίνονται και υπάρχει μεγαλύτερη σύμπνοια ανάμεσα σε πολιτεία, πανεπιστήμια και νεοφυή επιχειρηματικότητα για την προώθηση και αξιοποίηση της καινοτομίας. Η επιχειρηματικότητα αντιμετωπίζεται γενικότερα πιο θετικά και βλέπουμε ένα ανθεκτικό οικοσύστημα που -ίσως επειδή «ανδρώθηκε» σε πολύ δύσκολες συνθήκες την περίοδο της κρίσης- επιδεικνύει αλληλοστήριξη, ευελιξία και προσαρμοστικότητα».
- Το οικοσύστημα «παράγει» πλέον καινοτομία και εκτός Αθηνών. Σε ποιες περιοχές εντοπίζετε θύλακες νεοφυούς επιχειρηματικότητας;
«Υπάρχει δυναμική καινοτομίας σε μεγάλο μέρος της ελληνικής επικράτειας. Συναντάμε παραδείγματα διεθνών τεχνολογικών καινοτομιών που αναπτύχθηκαν π.χ. στην Κρήτη και την Πάτρα και σε άλλες περιοχές, όπως στα Ιωάννινα και στη Θεσσαλονίκη -καινοτομίες με αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας χωρίς να το γνωρίζουμε. Για παράδειγμα στην Πάτρα, μέσω εξαγορών κυρίως, είχαν ή έχουν παρουσία εταιρείες όπως η Intel, Atmel, Samsung Electronics, Citrix, Dialog Semiconductor και πρόσφατα η Applied Materials.
Ο συνδυασμός του ισχυρού πανεπιστημίου, της τεχνογνωσίας των διεθνών εταιρειών παρόμοιου βεληνεκούς και η συνεργατικότητα, που επιδεικνύουν τα τοπικά οικοσυστήματα, μεταξύ άλλων, δημιουργούν μεγάλες ευκαιρίες ανάπτυξης ενός δυναμικού hub καινοτομίας. Πλέον, οι προδιαγραφές και οι τεχνολογίες επιτρέπουν σε οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδας να αποτελέσει hub καινοτομίας. Ακόμα και ένα απομακρυσμένο νησί, εφόσον επιλέξει να ακολουθήσει μία ολοκληρωμένη στρατηγική προς αυτή την κατεύθυνση, στηριζόμενη ιδανικά στη συνεργασία πολιτικής και ιδιωτικής πρωτοβουλίας».
- Η χώρα εντείνει πλέον τις προσπάθειες για την ανάσχεση του brain drain…
«Στο Orange Grove πιστεύουμε στο brain mobility: για να έχεις καινοτομία χρειάζεσαι κινητικότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι νέοι, που ζουν για κάποιο διάστημα στο εξωτερικό και επιστρέφουν, φέρνουν μαζί τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους, την τεχνογνωσία τους και τη διαφορετική τους οπτική. Δεν θες να ερημώνει από ταλέντα η επαρχία προς όφελος της πρωτεύουσας και αντίστοιχα, ολόκληρη η χώρα προς όφελος των αγορών του εξωτερικού. Όταν ζητάς από τον Έλληνα να γυρίσει, όμως, πρέπει να του δώσεις προοπτική -όχι απλά έναν υψηλό μισθό-, γιατί συνήθως του ζητάς να γυρίσει εφ’ όρου ζωής. Υπάρχουν διορθωτικές κινήσεις από την Πολιτεία που μπορούν να ευνοήσουν αυτή την επιστροφή, όπως γραφειοκρατικά ζητήματα ή το εργασιακό κόστος. Αρκετά μπορούμε να τα διορθώσουμε κι εμείς οι ίδιοι.
Για να προσελκύσεις ξένους, φυσικά και πάλι ισχύουν όλα τα παραπάνω, ίσως όμως θα πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στο γραφειοκρατικό και εργασιακό κόστος, στα οποία γίνονται θετικές κινήσεις αλλά ακόμα υπάρχει σημαντική απόσταση να διανύσουμε. Για πολλά χρόνια ήταν πιο εύκολο εκτός ΕΕ να φέρεις έναν ανειδίκευτο εργάτη από ό,τι ένα στέλεχος υψηλής ειδίκευσης.
Παρότι και οι δύο χρειάζονται, χάσαμε σημαντικό έδαφος στερώντας από startups ή corporates με πολύ εξειδικευμένες ανάγκες τη δυνατότητα να βρουν το πολύ εξειδικευμένο προσωπικό που χρειάζονταν με αποτέλεσμα να αναγκάζονται να μετεγκαθίστανται στο εξωτερικό. Είναι ενδεικτικό πόσο (δεν) αξιοποιήσαμε, ειδικά σε ορισμένες περιφέρειες της χώρας, τη δυνατότητα των EU blue cards».
- Ποιος είναι ο συνολικός απολογισμός της εξαετούς δράσης του Orange Grove;
«Το Orange Grove, μέσω ενός πιλοτικού προγράμματος αρχικά, επεκτάθηκε εκτός Αθηνών το 2017 ανοίγοντας ένα δεύτερο χώρο στην Πάτρα. Για εμάς ήταν μία κίνηση συμβολική δεδομένου ότι πιστεύαμε πάντα στη δυναμική της επαρχίας, αλλά και ουσιαστική καθώς η Πάτρα είχε έναν πολύ μεγάλο φοιτητικό πληθυσμό λόγω των 3 ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, ένα αρκετά ώριμο τεχνολογικό οικοσύστημα, υποδομές, κομβική γεωγραφία και παρόλα αυτά παρέμενε ανάμεσα στους «πρωταθλητές» της ανεργίας.
Με τη σημαντική στήριξη από το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών, τη συνεργασία με τοπικές ιδιωτικές δομές, όπως το POS4work, και την τεράστια συμβολή του δικτύου εθελοντών μεντόρων που χτίσαμε -οι οποίοι προέρχονταν κυρίως από τοπικές πιο ώριμες startups, scaleups και corporates με τοπική παρουσία (όπως Αθηναϊκή Ζυθοποιία, FrieslandCampina, Dialog Semiconductor κλπ.)-, συνεργαστήκαμε για να συνεισφέρουμε στην ανάπτυξη, στη διεθνή δικτύωση και προβολή της δυναμικής του τοπικού οικοσυστήματος.
Από το 2019 ξεκινήσαμε τη σταδιακή μας μετάβαση σε online incubator, οπότε πλέον ο παράγοντας γεωγραφία έχει φύγει από την εξίσωση. Είμαστε ένας incubator και οικοσύστημα, που δεν περιορίζεται σε Πάτρα και Αθήνα, αλλά φέρνει κοντά καινοτόμους επιχειρηματίες τόσο από τα μεγάλα αστικά κέντρα όσο και από μικρά χωριά ανά την Ελλάδα, δημιουργώντας ίσες ευκαιρίες, όπως ταιριάζει σε κάθε καινοτόμα οικονομία».
- Πόσες επιχειρήσεις έχετε στηρίξει συνολικά; Και ποιες είναι οι επιδόσεις τους;
«Μέσα από τα προγράμματα 3-6 μηνών (incubation, acceleration) έχουμε στηρίξει περισσότερες από 260 επιχειρηματικές προσπάθειες. Βάσει του τελευταίου impact assessment (2018), περίπου οι μισές συνέχιζαν τη λειτουργία τους, δημιουργώντας κατά μέσο όρο επιπλέον 1,7 θέσεις εργασίας στα πρώτα τρία χρόνια λειτουργίας.
Ωστόσο, ο άμεσος και έμμεσος αντίκτυπος είναι κατά πολύ μεγαλύτερος. Στο Orange Grove αναπτύσσουμε επιχειρηματικές δεξιότητες και καλλιεργούμε την καινοτόμα επιχειρηματική σκέψη, εφόδια τα οποία συνοδεύουν κάποιον ανεξάρτητα από την επιτυχία μιας ιδέας. Έχουμε πολλά παραδείγματα εταιρειών, όπου η ιδέα με την οποία μπήκαν στο Orange Grove δεν προχώρησε και στη συνέχεια, αξιοποιώντας όσα έμαθαν από αυτό το «ταξίδι», δημιούργησαν εξαιρετικά επιτυχημένες επιχειρήσεις με υψηλή ανάπτυξη, διεθνή παρουσία και μεγάλο αποτύπωμα στις τοπικές τους οικονομίες.
Αυτές οι επιχειρήσεις και οι θέσεις εργασίας δεν αποτυπώνονται στα παραπάνω νούμερα, αντίθετα φαίνονται ως «αποτυχίες» απλά και μόνο διότι οι αρχικές ιδέες δεν μετατράπηκαν σε επιχειρήσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν αποτυπώνονται ούτε οι startups που ενώθηκαν ή απορροφήθηκαν από άλλες και έγιναν πιο δυνατές και βιώσιμες ενώνοντας τις δυνάμεις τους.
Παρομοίως, δεν φαίνονται πολλά έμμεσα οφέλη για την επιχειρηματικότητα. Για παράδειγμα, alumni μας, κυρίως στον αγροδιατροφικό τομέα ανέπτυξαν ισχυρό branding και παρουσία σε premium delis ανά τον κόσμο ή συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού, ως πρεσβευτές προϊόντων υψηλής ποιότητας.
Οι ίδιοι, επίσης, δημιουργούν σημαντικά spillover effects στις τοπικές τους οικονομίες μέσα από συνέργειες, τη διάχυση των εμπειριών και δικτύων τους αλλά και τη διοργάνωση δράσεων ανάπτυξης δεξιοτήτων για την ενίσχυση της τοπικής τους επιχειρηματικότητας».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
