THEPOWERGAME
Νέα σελίδα γυρίζει από αύριο, Δευτέρα, στη λειτουργία των servicers, με τις ουσιώδεις αλλαγές σε μια σειρά από υποχρεώσεις, πλην της on line ενημέρωσης -που είναι και το μέγα ζητούμενο για τους οφειλέτες. Τα τριετή business plans με τους στόχους, τα 61,2 δισ. ευρώ «κόκκινα» δάνεια, η ανάγκη αναχρηματοδότησης για να γυρίσουν πίσω στο σύστημα «πρασινισμένα» δάνεια και η είσοδος νέων, μη τραπεζικών παικτών στο κομμάτι της χρηματοδότησης. Γι’ αυτά τα θέματα, περισσότερο επίκαιρα από ποτέ, καθώς και για το τι συμβαίνει με πλειστηριασμούς και Φορέα Ακινήτων, μιλάει σε μια ευρεία συνέντευξη στο powergame.gr η Θεώνη Αλαμπάση, γενική γραμματέας χρηματοπιστωτικού τομέα και διαχείρισης ιδιωτικού χρέους στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
- Kυρία Αλαμπάση, από αύριο, Δευτέρα, μετράμε ημέρα πρώτη σε ένα νέο σύστημα ενημέρωσης δανειοληπτών, όσων έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, από τις on line πλατφόρμες των servicers. Τι σημαίνει για τους οφειλέτες η αλλαγή αυτή; Πού αποσκοπεί;
Πράγματι, με τον νόμο 5072 που πέρασε τον Δεκέμβριο του 2023 εισερχόμαστε σε μία νέα εποχή στον τρόπο λειτουργίας των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων (servicers), βελτιώνοντας σαφώς τη σχέση με τον δανειολήπτη. Να υπενθυμίσω ότι με τον νόμο αυτόν θεσπίστηκε όχι μόνον η υποχρέωση παροχής προσωποποιημένης πληροφόρησης του οφειλέτη μέσω ηλεκτρονικού συστήματος, αλλά και μια σειρά υποχρεώσεων που αναμένεται να έχουν απτό αποτέλεσμα στη λειτουργία τους. Οι υποχρεώσεις αυτές περιλαμβάνουν τη θέσπιση πολιτικών για την προστασία των δανειοληπτών και την αντιμετώπισή τους με δίκαιο και επιμελή τρόπο, εσωτερικές διαδικασίες για την καταγραφή και τον χειρισμό των παραπόνων και καταγγελιών των δανειοληπτών, καθώς και τριετές business plan για τους στόχους τους και τη στρατηγική διαχείρισης του χαρτοφυλακίου τους.
- Ως γενική γραμματέας χρηματοπιστωτικού τομέα, είστε η πλέον κατάλληλη να μας πείτε για την πορεία του ιδιωτικού χρέους της χώρας. Σε ποιο σημείο είμαστε σήμερα; Πώς πάμε;
Οι ίδιοι οι αριθμοί δείχνουν ότι υπάρχει μια σαφής βελτίωση στο πεδίο του ιδιωτικού χρέους. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία από τους αρμόδιους φορείς, το ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος ανέρχεται σε 224,4 δισ. ευρώ και μοιράζεται ως εξής -σε πιστωτές δημοσίου και ιδιωτικού τομέα:
- το 45% του χρέους, 105 δισ. ευρώ αφορούν την ΑΑΔΕ (45%),
- το 19%, 46,5 δισ. ευρώ το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών ΚΕΑΟ (19%),
- το 30%, δηλαδή 61,2 δισ. ευρώ είναι στους Servicers,
- το 6%, 11,7 δισ. ευρώ είναι στις τράπεζες.
Είναι σε απόλυτους αριθμούς χαμηλότερο σε σχέση με το 2019, που ανερχόταν σε 233 δισ. ευρώ, αλλά βλέπουμε επίσης ότι τα τελευταία χρόνια έχει μπει σε μια τροχιά διαχείρισης, καθώς υπάρχει σημαντική βελτίωση στο ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του συνολικού ιδιωτικού χρέους, το οποίο έχει υποχωρήσει σχεδόν 9,5 ποσοστιαίες μονάδες από το 2019. Βρισκόμασταν στο 69,9% και σήμερα είμαστε στο 60,4%, κάτι που αποτυπώνει τη σταδιακή αποκατάσταση στην εύρυθμη εξυπηρέτηση των οφειλών, που είναι και το βασικό ζητούμενο.
- Μια και διάφορες πτυχές του νέου Νόμου έχουν αρχίσει και αποτυπώνονται, πιστεύετε ότι θα δούμε αναχρηματοδοτήσεις χρέους από τους servicers το προσεχές διάστημα; Βλέπετε κάποιο ενδιαφέρον ή αλλαγή της μέχρι πρότινος συμπεριφοράς, που… δεν είχε υποβληθεί ούτε ένα αίτημα για refinancing;
Δεδομένου ότι η κατάθεση των φακέλων στην Τράπεζα της Ελλάδος για την ανανέωση της άδειας από τους servicers είναι σε εξέλιξη, θα γνωρίζουμε πολύ σύντομα εάν κατατεθούν και αιτήματα για λήψη άδειας αναχρηματοδότησης.
Σε κάθε περίπτωση, να υπενθυμίσω ότι με τον νέο νόμο άνοιξε ο δρόμος για την αναχρηματοδότηση δανείων με δύο τρόπους: τόσο με τη λήψη άδειας από τους servicers όσο και με τη σύσταση εταιρειών παροχής πιστώσεων κατόπιν αδειοδότησης από την Τράπεζα της Ελλάδος από τρίτους επενδυτές, χωρίς να είναι απαραίτητο να έχουν άδεια servicer. Μάλιστα, επεκτάθηκε το πεδίο δράσης των εταιρειών αυτών, καθώς είναι σε θέση να δίνουν νέα στεγαστικά δάνεια, αλλά και δάνεια για αναχρηματοδότηση φυσικών προσώπων ή επιχειρήσεων που είναι σε φάση αναδιάρθρωσης. Και στη δεύτερη αυτή δυνατότητα έχουμε ένα ενεργό ενδιαφέρον από δυνητικούς επενδυτές.
- Δεν θα μπορούσα να μη θίξω και ένα θέμα των ημερών… Σχετικά με τον Ηρακλή, πιστεύετε ότι επαρκεί το σημερινό όριο; Θα υπάρξουν άμεσα εξελίξεις;
Ας μην ξεχνάμε ότι ο νόμος για την επανενεργοποίηση του προγράμματος «Ηρακλής» πέρασε από τη Βουλή μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, κατόπιν διαπραγμάτευσης με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θέτοντας σαφή ποσοτικά όρια του προγράμματος στα 2 δισ. ευρώ. Επομένως οποιαδήποτε τροποποίηση θα έπρεπε να ακολουθήσει την ίδια οδό, δηλαδή εκ νέου διαπραγμάτευση, αλλά και νομοθέτηση, κάτι το οποίο δεν προκρίνεται, εν όψει και του γεγονότος ότι επί του παρόντος οι νέες εγκρίσεις κατέλαβαν μόλις ένα μικρό μέρος του συνολικού προϋπολογισμού των 2 δισ. ευρώ.
- Σχετικά με τη χρηματοδότηση από μη τραπεζικά ιδρύματα, βλέπετε κάποια κινητικότητα; Θα δούμε από φέτος τέτοια ιδρύματα;
Όπως σας ανέφερα και προηγουμένως, υπάρχει ένα αξιόλογο επενδυτικό ενδιαφέρον για τη δημιουργία τέτοιων εταιρειών. Να τονιστεί, άλλωστε, ότι κατόπιν της σχετικής διάταξης του ν. 5072/2023 εκδόθηκε σχετική πράξη της Τράπεζας της Ελλάδος που απλοποιεί το ρυθμιστικό πλαίσιο αδειοδότησής τους και διευκολύνει ουσιωδώς την όλη διαδικασία.
- Θεωρείτε ότι εκτός από τους non bankable, υπάρχουν πολλοί εν δυνάμει υγιείς ιδιώτες ή ΜμΕ που μένουν εκτός τραπεζικής χρηματοδότησης και πόσοι πιστεύετε ότι είναι αυτοί;
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να σημειωθεί ότι, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι κατά το παρελθόν και συγκεκριμένα το 2017 περίπου 1 στα 2 δάνεια ήταν μη εξυπηρετούμενο, γίνεται κατανοητό ότι λόγω του ιστορικού αθέτησης η πρόσβαση σε νέα χρηματοδότηση για έναν σημαντικό αριθμό δανειοληπτών είναι εξαιρετικά δυσχερής.
Από εκεί και πέρα, το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, με αυξήσεις στα επιτόκια και στο ενεργειακό κόστος, φέρνει προκλήσεις και δυσκολίες και για τις υγιείς. H Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε σχετική μελέτη διαπιστώνει τη μείωση της πιθανότητας οι ΜμΕ να αναφέρουν θετικές επενδυτικές προσδοκίες λόγω της αύξησης των επιτοκίων. Από την άλλη πλευρά, έρευνα της ΕΚΤ σχετικά με την πρόσβαση στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων δείχνει ότι υπάρχει έντονη διστακτικότητα σχετικά με τη χρηματοδότηση των ελληνικών ΜμΕ επιχειρήσεων, με τους όρους δανειοδότησης να είναι ιδιαιτέρως αυστηροί, έχοντας ως κριτήριο τις υψηλές εξασφαλίσεις και ως εκ τούτου έχουμε και υψηλά ποσοστά απόρριψης δανεισμού σε αυτήν την ομάδα.
Ομοίως συντηρητικά είναι τα δεδομένα και στους ιδιώτες και τα στεγαστικά δάνεια, αφού οι 4 συστημικές τράπεζες για το 2023 εμφάνισαν είτε συρρίκνωση είτε μη μεταβολή στη στεγαστική πίστη. Το πρόγραμμα «Σπίτι μου» έχει δώσει μια ώθηση στη συγκεκριμένη κατηγορία δανειοδοτήσεων. Η Τράπεζα της Ελλάδος θέσπισε και θα εφαρμόσει από 01/01/2025 μακροπροληπτικά μέτρα σχετικά με τη δανειακή επιβάρυνση που εφαρμόζονται σε επίπεδο δανειολήπτη για δάνεια και λοιπές πιστώσεις προς φυσικά πρόσωπα με εξασφάλιση οικιστικό ακίνητο στην Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο θέτει ένα πλαίσιο πρόληψης, περιορίζοντας τον συστημικό κίνδυνο.
Στη μεγάλη εικόνα, και με δεδομένη την υφιστάμενη οικονομική ανάπτυξη, οι τράπεζες θα πρέπει να εστιάσουν στον βασικό ρόλο τους, που δεν είναι άλλος από την πιστωτική επέκταση.
- Εικόνα από πλειστηριασμούς. Με τι ρυθμούς κινείται η αγορά;
Στο πεδίο των πλειστηριασμών σημειώνεται σημαντική διαφορά μεταξύ προγραμματισμένων και κατακυρωμένων, που αποδεικνύει ότι εν τέλει ευρίσκεται συμβιβαστική λύση μεταξύ πιστωτή και οφειλέτη. Ως προς τους αριθμούς, μέχρι το τέλος του 2024 έχουν προγραμματιστεί περίπου 10.500 πλειστηριασμοί. Κατοικίες είναι κάτω από τις μισές (χωρίς εικόνα για πρώτες κατοικίες), ενώ τα υπόλοιπα μοιράζονται στα υπόλοιπα είδη κινητών και ακινήτων. Για τους πρώτους 3 μήνες του 2024 διενεργήθηκαν συνολικά περίπου 8.800 πλειστηριασμοί, 20% χαμηλότερα σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023. Οι συνολικές κατακυρώσεις αναλογούν στο 34%, ενώ οι κατακυρώσεις για τις κατοικίες είναι ένα 15% του συνόλου των πλειστηριασμών που διενεργήθηκαν, ποσοστό που και για τα έτη 2021-2023 είναι το ίδιο και χαμηλότερο. Οι υπόλοιποι ήταν άγονοι.
- Είστε αισιόδοξη για τον Φορέα Ακινήτων; Υπάρχουν νεότερες εξελίξεις;
Θα έλεγα ότι είμαι συγκρατημένα αισιόδοξη, καθώς οι συζητήσεις στην τρέχουσα φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας αναδεικνύουν ένα ενδιαφέρον των επενδυτών να συμμετάσχουν στο συγκεκριμένο έργο υπό προϋποθέσεις. Η περίπτωση του Φορέα Ακινήτων είναι από μόνη της μια δυσεπίλυτη εξίσωση, καθώς εκ των πραγμάτων, αφενός μεν ο δείκτης εσωτερικής απόδοσης της επένδυσης είναι σε μικρότερα όρια από τα έργα που συνήθως συμμετέχουν οι επενδυτές, αφετέρου υπάρχει και ένα ζήτημα διακινδύνευσης της φήμης τους σε περίπτωση που αναγκαστούν να προβούν σε έξωση του ευάλωτου λόγω μη τήρησης των υποχρεώσεων απόδοσης του μηνιαίου μισθώματος. Είμαστε σε διάλογο για την αντιμετώπιση, πάντα μέσα στα όρια που ορίζει το θεσμικό πλαίσιο και σύντομα θα γνωρίζουμε εάν θα υπάρχει πρόθεση κατάθεσης οριστικού φακέλου ώστε να προχωρήσουμε στην επόμενη φάση των δεσμευτικών προσφορών.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
