THEPOWERGAME
Ρόλο μεσολάβησης για την Ελλάδα παρόμοιο με εκείνον που διαδραμάτισε στις «Συμφωνίες του Αβραάμ» βλέπει ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για ευρωπαϊκές και ευρασιατικές υποθέσεις, Γουές Μίτσελ, στη συνέντευξη που έδωσε στο powergame στο περιθώριο της 27ης Ετήσιας Συζήτησης Στρογγυλής Τραπέζης του Economist. Ο κ. Μίτσελ θεωρεί πιθανή μία παρατεταμένη και γενικευμένη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, εστιάζει στον ρόλο του Ιράν σε έναν νέο άξονα δυνάμεων που έχουν απέναντί τους οι ΗΠΑ, εκφράζοντας ανησυχία πως ίσως η Κίνα θελήσει να εκμεταλλευτεί την… ευκαιρία, ενώ θεωρεί πως η Τουρκία θα ακολουθήσει πιο ήπια εξωτερική πολιτική. Ακολουθεί αναλυτικά η συνέντευξη:
-Ποιες είναι οι πιθανότητες ο πόλεμος στο Ισραήλ να εξελιχθεί σε μακροχρόνια σύγκρουση ή ακόμη και σε μία γενικευμένη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή;
Οι πιθανότητες για παρατεταμένη σύγκρουση είναι, νομίζω, πολύ υψηλές. Η φύση του εγχειρήματος, αυτού που το Ισραήλ δείχνει να πρόκειται να κάνει μπαίνοντας στη Γάζα, είναι πως (οι Ισραηλινοί) θα κρατήσουν διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με το παρελθόν, πολύ ενδελεχή, οπότε στέλνουν το μήνυμα πως θα είναι παρατεταμένη. Ως προς το ενδεχόμενο περιφερειακής σύγκρουσης, αυτό εξαρτάται από το Ιράν. Αν το Ισραήλ εισβάλλει στη Γάζα, η ερώτηση είναι αν το Ιράν θα χρησιμοποιήσει τη συγκυρία, για να κάνει μία σοβαρότερη κίνηση σε βάρος του Ισραήλ.
-Αυτό εξαρτάται από το εάν οι Ισραηλινοί θα κάνουν μία εκστρατεία στη Γάζα;
Μπορεί να το αποφασίσει και να χρησιμοποιήσει τη Γάζα σαν πρόσχημα. Είναι ξεκάθαρο πως το Ιράν, το λιγότερο ενθάρρυνε τη Χαμάς, επομένως φαίνεται πως έπαιξε κάποιο ρόλο από την αρχή, που σημαίνει ότι είχε σχεδιάσει μία αναμέτρηση με το Ισραήλ. Σε μία τέτοια κατάσταση είναι πιθανόν το Ιράν να κάνει μία κίνηση ούτως ή αλλιώς. Νομίζω αυτό είναι μία σοβαρή πιθανότητα.
-Ποια θα ήταν μία πιθανή διπλωματική λύση από πλευράς ΗΠΑ;
Πριν μπορέσει να υπάρξει οποιαδήποτε συζήτηση για ουσιαστική διπλωματία θα πρέπει να σταθεροποιηθεί η κατάσταση. Οι ηγέτες του Ισραήλ έχουν δικαίωμα στην αυτοάμυνα, μόνο αυτοί μπορούν να αποφασίσουν τι στόχους θέτουν. Μακροπρόθεσμα, η ερώτηση είναι πώς θα έχουμε μία πολιτική κατάσταση στη Γάζα, στην οποία πρωταγωνιστές είναι κάποιοι άλλοι και όχι η Χαμάς. Μόλις έχουν σταθεροποιηθεί τα πράγματα στρατιωτικά, είναι δυνατό να φανταστεί κανείς μία κατάσταση όπου οι ΗΠΑ συνεργάζονται με το Ισραήλ και πιθανόν κάποιους άλλους εταίρους. Η Σαουδική Αραβία, αν θυμάστε πριν από μερικά χρόνια, ηγήθηκε μίας Αραβικής Ειρηνευτικής Πρωτοβουλίας, που είχε το περίγραμμα ενός υποστηριζόμενου από αραβικά κράτη οικονομικού και πολιτικού μοντέλου στη Γάζα, με αντάλλαγμα την ομαλοποίηση.
-Βλέπετε μία νέα τάξη πραγμάτων μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ; Υπάρχει νέος «άξονας του κακού» για τις ΗΠΑ;
Νομίζω ότι αυτό που βλέπουμε είναι μία κρίση της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων. Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο το πώς αυτό θα εξελιχθεί. Το ελάχιστο που μπορεί να πει κανείς είναι πως υπάρχει μία ασταθής σειρά σχέσεων εξουσίας. Κάθε πολιτική τάξη βασίζεται σε δύο πράγματα: Νομιμότητα και εξουσία. Κίνα, Ρωσία και Ιράν πιστεύουν ότι έχουν τη δύναμη να δημιουργήσουν νέους κανόνες για τη νομιμότητα. Και αυτό το βλέπουν κυρίως με εδαφικούς όρους, είναι ρεβιζιονιστές, με την έννοια ότι θέλουν κάτι, το οποίο η τρέχουσα τάξη πραγμάτων δεν τους επιτρέπει. Για τη Ρωσία αυτό είναι η Ουκρανία, για την Κίνα η Ταϊβάν. Για το Ιράν νομίζω είναι μία ευρύτερη επιρροή. Δείχνουν να πιστεύουν πως αν πιέσουν αρκετά, οι ΗΠΑ δεν θα μπορούν να διαχειριστούν και τις τρεις κρίσεις. Το κύριο ερώτημα όμως αφορά την περιοχή Ινδίας – Ειρηνικού…
-Εννοείτε ότι εκεί δεν είναι σαφές τι πρόκειται να συμβεί;
Ναι. Η ερώτηση -και νομίζω ότι είναι η μεγαλύτερη ερώτηση, για το μέλλον του κόσμου- είναι αν οι ηγέτες της Κίνας υπολογίσουν πως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνουν την κίνησή τους στην Ταϊβάν. Αν η Κίνα έπαιρνε αυτήν την απόφαση, μία σύγκρουση ΗΠΑ – Κίνας θα ήταν μία καταστροφή για τον κόσμο. Θα ήταν πόλεμος ανάμεσα σε δύο μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις.
-Βλέπετε την κατάσταση στο Ισραήλ να επηρεάζει τον ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή;
Πιστεύω ότι η τρέχουσα κατάσταση έχει μέγιστες συνέπειες για την ελληνική διπλωματία. Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει διαδραματίσει μεγάλο ρόλο στη διπλωματία της Ανατολικής Μεσογείου, θετικά δυσανάλογο προς το μέγεθός της. Έπαιξε μεγάλο ρόλο στα Δυτικά Βαλκάνια, με τη Συμφωνία των Πρεσπών, το άνοιγμα προς την Τουρκία. Έπαιξε μεγάλο ρόλο στην υλοποίηση των «Συμφωνιών του Αβραάμ», χάρη στη σιωπηλή διπλωματία της Ελλάδας στα παρασκήνια, συνομιλώντας και με το Ισραήλ και με τα αραβικά κράτη. Τώρα που δείχνουν να εκτροχιάζονται οι ισραηλινο-σαουδαραβικές σχέσεις, μπορώ να φανταστώ πως η Ελλάδα την κατάλληλη στιγμή μέσα στις ερχόμενες ημέρες θα διαδραματίσει έναν ρόλο, όπως εκείνον που είχε παίξει στις «Συμφωνίες του Αβραάμ».
-Σχετικά με την Τουρκία, ποια είναι η θέση της σε σχέση με τη σύγκρουση στο Ισραήλ;
Ακόμη δεν είναι ξεκάθαρο. Τους τελευταίους μήνες, ο Ερντογάν, μετά και την επανεκλογή του, άλλαξε προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική και έγινε πιο συμφιλιωτικός. Τώρα ήρθε η επίθεση της Χαμάς και το ερώτημα είναι, πώς θα επηρεάσει τους τουρκικούς υπολογισμούς; Μέχρι στιγμής, η Τουρκία ακολουθεί πολύ προσεκτική γραμμή. Είναι βοηθός και συνεργός σε συγκεκριμένα μέλη της Χαμάς, αλλά δείχνει να προσπαθεί να διατηρήσει έναν χώρο για να συνεχίσει την εξωτερική πολιτική προσέγγισης με το Ισραήλ και με την Ελλάδα.