THEPOWERGAME
Την ύπαρξη καλά σχεδιασμένων προγραμμάτων ακεραιότητας, που εξοικονομούν χρήματα για τον οργανισμό, με μετρήσιμα και απτά αποτελέσματα, προβάλλει ως ιδιαίτερα ωφέλιμα η Κυριακή Κατσάνη, επικεφαλής Υπηρεσιών Ειδικών Ερευνών και Εταιρικής Συμμόρφωσης ΕΥ Ελλάδος. Παράλληλα, κάνει λόγο για ανάγκη επίδειξης γρήγορων αντανακλαστικών, ώστε η εταιρεία να μπορεί να προσαρμόζεται στις διαρκώς αυξανόμενες κανονιστικές απαιτήσεις.
Ένα δυνατό σύστημα διακυβέρνησης πιστεύει πως είναι το «κλειδί» για να εφαρμοστεί μια σύγχρονη και επίκαιρη πολιτική συμμόρφωσης και ακεραιότητας. «Ένας επαγγελματίας του compliance σκέφτεται όπως θα σκεφτόταν ένας καταναλωτής, να δημιουργεί συμμαχίες εμπλέκοντας και τη διοίκηση σε αυτές τις ζυμώσεις», σημειώνει.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
- Σε ένα άκρως ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι ο compliance officer δημιουργεί περισσότερα προβλήματα σε μια επιχείρηση απ’ όσα λύνει. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής Warren Buffett έχει πει, μεταξύ άλλων, ότι χρειάζονται 20 χρόνια για να χτίσεις μια φήμη και 5 λεπτά για να την καταστρέψεις.
Οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ένας επαγγελματίας στο ευρύτερο πεδίο της κανονιστικής συμμόρφωσης και της ακεραιότητας, σε παγκόσμιο επίπεδο σήμερα, καθοδηγούνται από ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, με καταλυτικές τάσεις τις τεχνολογικές εξελίξεις, την κλιματική αλλαγή και τις απαιτήσεις των ενδιαφερόμενων μερών.
Οι επαγγελματίες συμμόρφωσης διασφαλίζουν ότι η διοίκηση και το προσωπικό συμμορφώνονται με τις πολιτικές και τις διαδικασίες της εταιρείας, καθώς και με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς. Ένα ισχυρό πρόγραμμα συμμόρφωσης αποτελεί βασικό στοιχείο για τον εντοπισμό και τον περιορισμό του κινδύνου απάτης.
H αλήθεια είναι ότι βιώνουμε μια ραγδαία αύξηση των κανονιστικών απαιτήσεων, όπως, για παράδειγμα, το πλαίσιο για την εφοδιαστική αλυσίδα (EU Corporate Sustainability Due Diligence Directive – CSDD), το πλαίσιο για το ESG, την Τεχνητή Νοημοσύνη, τις απαιτήσεις για την εταιρική διακυβέρνηση, τα θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων, τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.λπ.
Όμως, σε ένα τόσο κατακερματισμένο και περίπλοκο περιβάλλον, το ερώτημα είναι ποιες είναι οι απαιτήσεις του ρόλου ενός επαγγελματία στον χώρο του compliance σήμερα και πώς μπορεί να επιτύχει. Μπορούμε να πούμε ότι αυτές εκτείνονται σε μια «βεντάλια», όπου πέρα από τη διασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσης με τους νόμους, τους κανονισμούς και τα πρότυπα, αλλά και τη διαχείριση των κύριων κινδύνων συμμόρφωσης, εντοπίζονται και σε άλλους τομείς, όπως της υπευθυνότητας για θέματα τοπικής συμμόρφωσης σε επίπεδο χώρας, της διασφάλισης της εφαρμογής και εκπαίδευσης του προσωπικού, της παρακολούθησης κανονισμών, της έκφρασης ανησυχίας -δηλαδή, να «σηκώνει» κόκκινες σημαίες, όταν χρειάζεται- και της συνεργασίας με τις Αρχές, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους διαφάνειας. Παράλληλα, θα πρέπει να επιδεικνύει και να αποπνέει σιγουριά για έναν πραγματικά υπεύθυνο οργανισμό και να προστατεύει την επιχείρηση και τη διοίκηση.
Από την άλλη πλευρά, ένας επαγγελματίας του compliance θα πρέπει να παρέχει υποστήριξη όταν χρειάζεται, να μην παρεμποδίζει τις καθημερινές εργασίες, να μην υπερβάλλει στον σχεδιασμό των διαδικασιών και των δικλίδων ασφαλείας, να είναι σχετικός με τη δραστηριότητα της επιχείρησης, να μην παρουσιάζεται ως ο «ειδικός» για όλα τα θέματα, να σκέφτεται όπως θα σκεφτόταν ένας καταναλωτής και να δημιουργεί συμμαχίες, εμπλέκοντας και τη διοίκηση σε αυτές τις ζυμώσεις.
- Με τις υφιστάμενες ρυθμιστικές προκλήσεις, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πόσο εύκολο είναι για μια εταιρεία να παρακολουθεί και να εφαρμόζει μια σύγχρονη και επίκαιρη πολιτική συμμόρφωσης και ακεραιότητας;
Η ραγδαία αύξηση των απαιτήσεων του κανονιστικού πλαισίου δημιουργεί μια επιτακτική ανάγκη για την παρακολούθηση και την εφαρμογή μιας σύγχρονης πολιτικής συμμόρφωσης από τις επιχειρήσεις.
Η ενσωμάτωση μιας «ατζέντας ακεραιότητας» στην καρδιά της στρατηγικής ενός οργανισμού και τα προγράμματα καλής διακυβέρνησης είναι τα εργαλεία μέσω των οποίων η εταιρεία θα χτίσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τους επενδυτές, τις αγορές, τους εργαζομένους της και τα ενδιαφερόμενα μέρη της, γενικά.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας οργανισμός συχνά συνδέονται με δυσκολίες ρευστότητας -ειδικά σε αυτό το περιβάλλον αυξημένου πληθωρισμού και επιτοκίων. Όμως, το όφελος που θα αποκομίσει έχοντας εγκαθιδρύσει ένα δυνατό σύστημα διακυβέρνησης, με μια σύγχρονη κουλτούρα, που επιτρέπει την ανοιχτή επικοινωνία και ενθαρρύνει την αναφορά περιστατικών ενάντια στους κανονισμούς και τις αξίες, θα εξασφαλίσει τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας για τον οργανισμό και βιώσιμη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς.
- O νόμος 4990/2022 για την προστασία των whistleblowers βοηθά προς αυτήν την κατεύθυνση; Με δύο λόγια, τι ακριβώς προβλέπει και πώς επηρεάζει την εταιρική κουλτούρα; Τι καλούνται να αλλάξουν οι επιχειρήσεις;
Με τον νόμο 4990/2022 αντιμετωπίζεται το ζήτημα της προστασίας των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου. Το ουσιαστικό κομμάτι, όμως, είναι οι μεγάλες αλλαγές που αναμένουμε να φέρει στην εταιρική κουλτούρα. Οι επιχειρήσεις καλούνται να αλλάξουν τον τρόπο αντιμετώπισης της επικοινωνίας και της αποδοχής επικοινωνίας από ενδιαφερόμενα μέρη, σε περίπτωση που επιθυμούν να αναφέρουν κάποια παραβίαση που εμπίπτει στις κατηγορίες του νόμου.
Παράλληλα, όμως, οι επιχειρήσεις καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τον τόνο που «δίνεται από ψηλά», δίνοντας το δικό τους καλό παράδειγμα με τη μηδενική ανοχή σε θέματα δεοντολογίας, ηθικών αρχών και αξιών ακεραιότητας, απάτης και, γενικά, μη συμμόρφωσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας της EY, Global Integrity Report 2022, ένας στους τέσσερις ερωτηθέντες από την Ελλάδα δήλωνε ότι έχει καταγγείλει περιπτώσεις ανήθικης συμπεριφοράς, μέσω αναφορών στη διοίκηση ή της χρήσης ειδικής γραμμής καταγγελιών για whistleblowers. Μεταξύ αυτών, όμως, 60% αισθάνθηκαν πίεση να μην προχωρήσουν στην καταγγελία και μόλις ένας στους δύο (52%) θεωρούσε ότι μπορεί να το πράξει χωρίς να φοβάται αρνητικές συνέπειες για τον ίδιο.
Με την εισαγωγή αυτής της νομοθεσίας, η απαγόρευση αντιποίνων και οι ποινές που θα επιβάλλονται στη χώρα μας σηματοδοτούν μια μεγάλη αλλαγή στην εταιρική κουλτούρα.
- Το εύλογο ερώτημα είναι σε τι ωφελούν μια επιχείρηση τα καλά σχεδιασμένα προγράμματα ακεραιότητας; Είναι μετρήσιμα τα αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα η τοποθέτηση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος φέρνει εξοικονόμηση χρημάτων από την κατανάλωση ρεύματος; Αξίζει οι επιχειρήσεις να δώσουν βάρος σε αυτόν τον τομέα;
Είναι πολύ ενδιαφέρων ο τρόπος με τον οποίο θέτετε την ερώτησή σας!
Υπάρχει μια δήλωση του Paul McNulty, πρώην αναπληρωτή γενικού εισαγγελέα των ΗΠΑ, που λέει: «Εάν πιστεύετε ότι η συμμόρφωση είναι δαπανηρή, δοκιμάστε τη μη συμμόρφωση». H φήμη και η αξία ενός οργανισμού μπορούν να καταρρεύσουν μέσα σε μία νύχτα, αν συμβεί ένα αναπάντεχο γεγονός, το οποίο θα μας βρει απροετοίμαστους και χωρίς τις κατάλληλες υποδομές, εργαλεία και κουλτούρα.
Νομίζω ότι θα συμφωνήσουμε στο ότι η φήμη και το όνομα μιας επιχείρησης είναι το πιο σημαντικό περιουσιακό της στοιχείο. Με αυτό το δεδομένο, η ζημιά που μπορεί να προκληθεί από την έλλειψη ενός καλά σχεδιασμένου προγράμματος διακυβέρνησης και ακεραιότητας είναι και αυτή που διορθώνεται δυσκολότερα. Παράλληλα, γνωρίζουμε ότι τέτοιου είδους παραβάσεις ή περιστατικά μη συμμόρφωσης με εσωτερικές πολιτικές, διαδικασίες, κώδικες και κανονισμούς, ενέχουν πολλές φορές και σημαντική οικονομική ζημία. Για παράδειγμα, τα περιστατικά απάτης που εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις εκτιμώνται σε μέση ετήσια απώλεια περίπου 590.000 δολαρίων ΗΠΑ. Οι πειθαρχικές ποινές και τα πρόστιμα από τις ρυθμιστικές αρχές προστίθενται στην εκτίμηση της ζημίας.
Κλείνοντας, και βάσει των ανωτέρω, εκτιμώ ότι η ύπαρξη καλά σχεδιασμένων προγραμμάτων ακεραιότητας εξοικονομεί χρήματα για τον οργανισμό -με μετρήσιμα και απτά αποτελέσματα-, όπως ακριβώς κάνει και στο παράδειγμά σας η τοποθέτηση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος.