THEPOWERGAME
Επί 7 ολόκληρα χρόνια, το ιδιωτικό χρέος είναι στο μικροσκόπιο της ομώνυμης Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης, η οποία εφαρμόζοντας πλήθος νόμων, με πρώτο και κύριο τον Νόμο για τη Δεύτερη Ευκαιρία, στοχεύει στη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών, σε μια προσπάθεια να μπουν όρια στους στρατηγικούς κακοπληρωτές, αλλά- κυρίως- να διευκολυνθούν οι πραγματικά οικονομικά ευάλωτοι.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει σε συνέντευξή της στο powergame.gr, η κυρία Θεώνη Αλαμπάση, επικεφαλής της Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους και ένα από τα παλαιότερα και εμπειρότερα στελέχη της «πέρα από τα νούμερα, υπάρχουν πολίτες με υπαρκτό πρόβλημα υπερχρέωσης». Ως προς τα νούμερα, είναι πολύ ενθαρρυντικά, ειδικά όταν η Ελλάδα, με ποσοστό ιδιωτικού χρέους προς ΑΕΠ 121%, βρίσκεται σημαντικά χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο!
- Είστε στο τιμόνι της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, αλλά ασχολείστε με αυτό το τόσο καυτό θέμα, πολλά χρόνια, μέσω της νομικής υπηρεσίας. Πώς βλέπετε, λοιπόν, την πρόοδο ως προς τη διαχείριση αυτού του μετώπου;
Πράγματι, από τη θέση της νομικής συμβούλου εργάζομαι στην Ειδική Γραμματεία από την πρώτη μέρα λειτουργίας της, δηλαδή τα τελευταία επτά χρόνια. Υπό την ιδιότητα αυτή λοιπόν, έχω δουλέψει λεπτομερώς τα νομοθετήματα που επί σειρά ετών επιχείρησαν να λύσουν το υπαρκτό πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους στη χώρα μας, αλλά και έχω υποστηρίξει χιλιάδες δανειολήπτες στην προσπάθεια τους να κάνουν χρήση των διαθέσιμων εργαλείων για την αντιμετώπιση της υπερχρέωσης.
Είναι γεγονός ότι στην προσπάθεια να αντιμετωπισθεί το ζήτημα, επί σειρά ετών εισήχθησαν κανονιστικά πλαίσια, τα οποία δημιούργησαν ένα μη συμπληρωματικό πλέγμα μέτρων, που περιέπλεξαν και μετατόπισαν χρονικά την ουσιαστική επίλυση του προβλήματος χωρίς τελικά να καταφέρουν να δώσουν ουσιαστική λύση. Έτσι, τα χρέη των δανειοληπτών διογκώθηκαν με τόκους πολλών ετών, ενώ προσωρινή προστασία δόθηκε και σε πολίτες που τελικά κρίθηκαν μη επιλέξιμοι. Το γεγονός αυτό, ανέδειξε μέτρα πρόληψης της αφερεγγυότητας ή εξόδου από αυτή, τα οποία να υποστηρίζουν τις συναινετικές λύσεις, να εξασφαλίζουν πόρους για τους αδύναμους και παράλληλα, να αποκλείουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Στο πλαίσιο αυτό, εισήχθη το 2020 στην ελληνική έννομη τάξη, το θεσμικό πλαίσιο της ρύθμισης οφειλών και παροχής 2ης ευκαιρίας. Το πλαίσιο αυτό προσφέρει καινοτόμα εργαλεία για την πρόληψη της αφερεγγυότητας, καθώς και προβλέψεις για την απαλλαγή του οφειλέτη από τις οφειλές του.
Να σημειώσω εδώ ότι όλα τα στελέχη της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους διασφαλίζουμε καθημερινά την ορθή λειτουργία των εργαλείων του νόμου, διότι δίνει λύσεις σε δανειολήπτες αλλά παράλληλα προβλέπει και πρόνοιες για τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Το νέο αυτό πλαίσιο συνέβαλε σαφώς στη διαμόρφωση των επιπέδων που βρίσκεται το ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος. Τα τελευταία τρία χρόνια, ως ποσοστό του συνολικού ιδιωτικού χρέους, παρουσιάζει πτωτική τάση και συγκεκριμένα διαμορφώνεται στο 63,4% τον Σεπτέμβριο του 2022, από 68% το 2019 και 70% το 2018. Τα νούμερα αυτά αποδεικνύουν επιπλέον ότι έχει αποφευχθεί η δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων στην ελληνική κοινωνία.
- Κατά την εκτίμησή σας, πόσο μπορεί να συμπιεσθεί το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ και τι ισχύει κατά μέσο όρο στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Έχουμε να διδαχτούμε κάτι από το εξωτερικό;
Όλα αυτά τα χρόνια και συμμετέχοντας ενεργά στην επιστημονική ομάδα της Γραμματείας με σκοπό την ένταξη της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 1023/2019 στην ελληνική νομοθεσία, έχω συνεργαστεί με ομόλογούς μου από πολλές χώρες τις Ευρώπης, αλλά και από διεθνείς οργανισμούς. Δεν είναι υπερβολή να σας μεταφέρω ότι, τόσο η Παγκόσμια Τράπεζα, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί όσο και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες χαιρετίζουν τον τρόπο με τον οποίο καταφέραμε και αποδώσαμε στις ανάγκες της ελληνικής νομολογίας και οικονομίας τόσο αποτελεσματικά και καινοτόμα την οδηγία αυτή, κάνοντας χρήση των νέων τεχνολογιών.
Όσον αφορά στα συγκριτικά στατιστικά δεδομένα, θα αναφέρω ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην 14η θέση ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, το ελληνικό ιδιωτικό χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφώνεται στο 121% και βρίσκεται σημαντικά χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι στο 134%.
Να επισημάνω όμως ότι σαφώς χρειάζεται περισσότερη δουλειά από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, καθότι πέρα από τα νούμερα, υπάρχουν πολίτες με υπαρκτό πρόβλημα υπερχρέωσης. Παρακολουθούμε όλες τις ανάγκες της κοινωνίας συνδυαστικά με τις τρέχουσες οικονομικές πιέσεις οι οποίες είναι κυρίως εξωγενείς και είμαι αισιόδοξη ότι όσο πιο πολλοί συμπολίτες μας εντάσσονται στο νέο θεσμικό πλαίσιο και ρυθμίζουν τις οφειλές τους, αυτό σύντομα θα αποτυπωθεί και στα ποσοστά. Συνεχίζουμε λοιπόν να παίρνουμε όλα τα απαραίτητα εκείνα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση.
- Πόσο αισιόδοξη είστε για την επιτυχία του Εξωδικαστικού με τις πολύ πρόσφατες βελτιώσεις στην λειτουργία του; Ποιοί είναι οι στόχοι;
Όπως γνωρίζετε, είμαστε σε στενή συνεργασία με τους χρηματοδοτικούς φορείς, αλλά και τους φορείς του Δημοσίου ώστε να εντοπίζουμε δυσλειτουργίες του εξωδικαστικού μηχανισμού και να παρεμβαίνουμε θεσμικά. Στο πλαίσιο αυτό, και οι πρόσφατες βελτιώσεις του εξωδικαστικού είναι αποτέλεσμα εντατικού διαλόγου με τους πιστωτές, ενώ παράλληλα ελήφθησαν υπόψη οι προτάσεις φορέων των δανειοληπτών αναφορικά με τα σημεία που χρήζουν παρέμβασης. Συνεπώς, υπήρξαν συγκεκριμένες στοχευμένες παρεμβάσεις, τόσο στο πεδίο της διεύρυνσης των υπαγόμενων οφειλών και οφειλετών, όσο και στη θέσπιση ρυθμίσεων ευνοϊκών για τους οφειλέτες, όπως είναι η μείωση του επιτοκίου ρύθμισης των οφειλών προς το Δημόσιο και η μετατροπή του από κυμαινόμενο σε σταθερό, όσο και η κατάργηση της ποινής προεξόφλησης. Ομοίως, η αιτιολόγηση της απόρριψης από τους πιστωτές και τους οφειλέτες στοχεύει στο να οδηγήσει σε μια πιο συνειδητή διαχείριση των αιτήσεων, καθότι, ιδίως από την πλευρά των χρηματοδοτικών φορέων, η τυχόν άρνηση σε πρόταση ρύθμισης θα αιτιολογείται στη βάση συγκεκριμένων γεγονότων του αιτούντος. Με τις βελτιώσεις αυτές, στοχεύουμε στην αύξηση του αριθμού των βιώσιμων ρυθμίσεων, καθώς και στην αύξηση της εγκρισιμότητας από την πλευρά τόσο των πιστωτών όσο και των οφειλετών στις προτάσεις ρύθμισης οφειλών που παράγει ο αλγόριθμος.
Ήδη θα πρέπει να αναφέρω ότι τα μέχρι τώρα στοιχεία του εξωδικαστικού μηχανισμού αναδεικνύουν ότι πρόκειται για ένα επιτυχημένο εργαλείο ρύθμισης οφειλών , αφού περισσότεροι από 3.755 οφειλέτες έχουν ρυθμίσει οφειλές προς το Δημόσιο και χρηματοδοτικούς φορείς, συνολικού ύψους αρχικών οφειλών 1,22 δισ. ευρώ.Εξίσου όμως σημαντικός δείκτης είναι και το ποσοστό εγκρισιμότητας των αιτήσεων από τις τράπεζες και τους servicers, το οποίο έχει ανέλθει στο 70%, με αυξητική τάση.
Παρόλο που αυτοί οι δείκτες είναι σίγουρα καλύτεροι συγκριτικά με αυτούς του προηγούμενο εξαμήνου, ο στόχος ένταξης περισσότερων οφειλετών στον εξωδικαστικό μηχανισμό συνεχίζεται. Στον στόχο αυτό, θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά οι διαχειριστές δανείων, αλλά και οι τράπεζες, ώστε να εγκρίνουν τις βιώσιμες προτάσεις ρύθμισης που παράγει ο αλγόριθμος.
Με τις πρόσφατες βελτιώσεις, είμαι πραγματικά αισιόδοξη ότι θα βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα του εξωδικαστικού μηχανισμού, με έμφαση στην εγκρισιμότητα των αιτήσεων.
- Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων πώς αναμένεται να στηρίξει τα ευάλωτα νοικοκυριά; Υπάρχουν πολιτικές στήριξης για το μεσοδιάστημα;
Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης έρχεται πρώτη φορά στην ελληνική πραγματικότητα, με στόχο τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών. Μέσω του Φορέα, ο ευάλωτος οφειλέτης που είναι αντιμέτωπος με μέτρα εκτέλεσης και δεν μπορεί να υποστηρίξει τη ρύθμιση και σταδιακή αποπληρωμή της οφειλής του, θα συνεχίσει να διαμένει με την οικογένεια του στην κατοικία, υπό την «ομπρέλα» του Φορέα αυτού, με δικαίωμα επαναγοράς της κατοικίας του εντός 12 ετών. Η διαγωνιστική διαδικασία προχωρά κανονικά προκειμένου να προκύψει ο ανάδοχος που θα αναλάβει τη διαχείριση του Φορέα.
Στο μεταξύ, και μέχρι την ίδρυση του Φορέα, είναι σημαντικό να αναφέρουμε τις ενεργές πολιτικές στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών, μέσω του προγράμματος επιδότησης που παρέχει αναστολή όλων των καταδιωκτικών μέτρων στην κατοικία τους. Εδώ και πέντε μήνες, βρίσκεται σε πλήρη εφαρμογή το Πρόγραμμα συνεισφοράς Δημοσίου σε ευάλωτους οφειλέτες, το «Ενδιάμεσο Πρόγραμμα». Σύμφωνα με αυτό, ο ευάλωτος οφειλέτης συνεχίζει να μένει στην κύρια κατοικία του και λαμβάνει κρατική επιδότηση έως 80% της δόσης του δανείου του, από 70 έως 210 ευρώ, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού.
- Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση πιστεύετε σήμερα στο χώρο της διαχείρισης ιδιωτικού χρέους;
Κατά την οπτική μου, η μεγαλύτερη πρόκληση στο πεδίο της διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους είναι η συνεχής προσπάθεια μείωσης αυτού, αλλά και η αποτροπή διόγκωσής του εν τω μέσω συνεχών, αλλεπάλληλων κρίσεων που έχει διέλθει η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Ας μην ξεχνάμε ότι η χώρα μας πέρασε ήδη μια δεκαετή, βαθιά οικονομική κρίση που επηρέασε ουσιαστικά πολίτες και επιχειρήσεις. Αμέσως μετά, η χώρα βίωσε αλλεπάλληλες εξωγενείς κρίσεις. Παρά τις κρίσεις αυτές, η ελληνική οικονομία παρουσίασε ισχυρή ανθεκτικότητα, κάτι που επιβεβαιώθηκε στις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τις οποίες ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας είναι σημαντικά υψηλότερος του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται, και διαμορφώνεται σε χαμηλότερο ύψος συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
- …και ποια τα μεγαλύτερα εμπόδια;
Ως προς τα εμπόδια, θα αναδείκνυα το γεγονός ότι τα προηγούμενα εργαλεία, αλλά και η γενική ρητορική διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους δημιουργήσαν την αίσθηση μετατόπισης του προβλήματος σε απροσδιόριστο χρόνο στους δανειολήπτες και μη αντιμετώπισης αυτού, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν οι οφειλές με σημαντικό ύψος τόκων. Ομοίως, από την πλευρά των πιστωτών, χρειάζεται σαφώς εντατικότερη προσπάθεια και συνείδηση ότι αποτελούν έναν από τους βασικούς συντελεστές για την επίλυση του προβλήματος, ώστε να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους και να χορηγούν προτάσεις ρυθμίσεων προς τους πολίτες.
Στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους συνεχίζουμε τη σκληρή δουλειά, παρακολουθούμε στενά την πορεία εξέλιξης του ιδιωτικού χρέους και εισηγούμαστε πρωτοβουλίες σε θεσμικό και κοινωνικό επίπεδο για τη διαχείριση του σημαντικού αυτού οικονομικού και κοινωνικού ζητήματος, δράσεις που είμαι αισιόδοξη ότι αποδίδουν και θα συνεχίσουν να αποδίδουν καρπούς.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
