THEPOWERGAME
Η εισαγωγή νέων θεσμικών εργαλείων, όπως οι Startup Visa και Tech Visa, και η έναρξη διαλόγου με το Ελληνικό Χρηματιστήριο, ώστε να διερευνηθεί εάν η Ε.ΝΑ. μπορεί να καταστεί πιο ελκυστική για τις startups που κάνουν scale-up, είναι μερικές από τις κινήσεις που εξετάζει η νεόκοπη Elevate Greece ΑΕ, ώστε να ενισχύσει τη δυναμική του οικοσυστήματος καινοτομίας.
Αν και το μελάνι για τη μετεξέλιξη του Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων Elevate Greece σε Ανώνυμη Εταιρεία δεν έχει καλά-καλά στεγνώσει, η διοίκησή της, υπό τον διευθύνοντα σύμβουλο κ. Μιχάλη Δρίτσα, τον άνθρωπο που έχει βάλει τη σφραγίδα του τόσο στη δημιουργία όσο και στη μετεξέλιξη του Elevate Greece, έχει ήδη χαράξει οδικό χάρτη για την περαιτέρω ενδυνάμωση των εγχώριων startups.
Όπως εξηγεί σε συνέντευξή του στο www.powergame.gr ο κ. Δρίτσας, η Elevate Greece ΑΕ, μεταξύ άλλων, στοχεύει να κάνει παρεμβάσεις σε συναρμόδια υπουργεία, με στόχο την εισαγωγή νέων θεσμικών εργαλείων, όπως της Startup Visa και της Tech Visa, που υπάρχουν σε αρκετές χώρες.
Ο ίδιος σημειώνει ότι στα πλάνα της Elevate Greece ΑΕ είναι η έναρξη διαλόγου με τη διοίκηση του ΧΑΑ, ώστε να εξεταστεί υπό ποιες προϋποθέσεις η Ε.ΝΑ. θα καταστεί πιο ελκυστική για τις νεοφυείς επιχειρήσεις που κάνουν scale up, καθώς το οικοσύστημα ωριμάζει.
«Θέλουμε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος καινοτομίας, να μεταφέρουμε το μήνυμα ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα σημαντικό αποτύπωμα σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Ο πήχης για την Elevate Greece συντηρείται σταθερά ψηλά, αλλά, όπως όλες οι πετυχημένες startups, για να κρατηθεί ψηλά ο πήχης οφείλουμε να είμαστε ευέλικτοι σε αλλαγές αναλόγως των συνθηκών», τονίζει ο κ. Δρίτσας.
- Τι φέρνει στο οικοσύστημα η μετεξέλιξη του Elevate Greece σε Ανώνυμη Εταιρεία;
«Αρχικά, η μετεξέλιξη του μητρώου εξασφαλίζει τη συνέχειά του. Είναι μια πρωτοβουλία που δρομολογήθηκε πριν από περίπου δύο χρόνια και απέκτησε μια σημαντική δυναμική. Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Χρ. Δήμας, είχε το όραμα και τη σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού και του υπουργού Ανάπτυξης. Στη συνέχεια η ομάδα του γραφείου του υφυπουργού και η γενική γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας εργάστηκαν για να οργανώσουν το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Elevate Greece.
Θεωρούμε ότι τέθηκαν ισχυρά θεμέλια, ώστε να μεταβούν οι αρμοδιότητες σε μια εταιρεία που θα αντέξει στον χρόνο και θα συνεχίσει να εξελίσσει και να διευρύνει τις υπηρεσίες προς τις εγγεγραμμένες επιχειρήσεις. Ο στοχευμένος ρόλος της Elevate Greece ΑΕ περιγράφεται με σαφήνεια στον ιδρυτικό της νόμο, ο οποίος προβλέπει μια σχετική αλλά και αναγκαία ευελιξία.
Η “κοινότητα” των καινοτόμων επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα δραστήρια και χρειάζεται από πλευράς μας μια διαδραστική και συνεχή επικοινωνία, τόσο μαζί τους όσο και με τους επίσημους υποστηρικτές, επιχειρήσεις και θεσμικούς φορείς, που προσφέρουν πολλές σημαντικές παροχές στο οικοσύστημα».
- Ποιες πρωτοβουλίες θα αναμένουμε από το Elevate Greece υπό τη νέα του μορφή;
«Η Elevate Greece ΑΕ σήμερα είναι και αυτή μία… startup. Άρα στην αρχή μας απασχολούν τα απολύτως πρακτικά ζητήματα. Από τη μεταφορά στην προσωρινή μας έδρα μέχρι τα πιο καθοριστικά, όπως ο προϋπολογισμός εκκίνησης, βραχυχρόνιος και τριετής, η αξιοποίηση πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, η δρομολόγηση της στελέχωσης μέσω ΑΣΕΠ και των αποσπάσεων στο μεταβατικό διάστημα.
Παράλληλα, το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να μεριμνά για τη βελτιστοποίηση των ήδη υπαρχουσών υπηρεσιών, όπως η αποτελεσματικότερη προβολή των μελών μέσω της πλατφόρμας, της συμμετοχής σε εκθέσεις, σε δράσεις δικτύωσης, σεμινάρια αποκλειστικά για τα μέλη της Elevate Greece AE, τα Εθνικά Βραβεία Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας.
Επίσης η Elevate Greece ΑΕ στοχεύει να κάνει παρεμβάσεις σε συναρμόδια υπουργεία με στόχο την εισαγωγή νέων θεσμικών εργαλείων, όπως της Startup Visa και της Tech Visa, που υπάρχουν σε αρκετές χώρες. Ήδη η Ελλάδα διαμόρφωσε ένα πολύ ελκυστικό πλαίσιο προσωρινής παραμονής για Digital Nomads. Γιατί να μη δημιουργήσει ένα αντίστοιχο πλαίσιο προσέλκυσης startups και εξαιρετικών ταλέντων από χώρες εκτός ΕΕ;».
- Πώς σκοπεύετε να στηρίξετε περαιτέρω την εξωστρέφεια του εγχώριου οικοσυστήματος;
«Κατ’ αρχάς θέλουμε να συμμετέχουμε σε σημαντικές εκδηλώσεις στο εξωτερικό, με αξιόλογη εθνική παρουσία, να οργανώσουμε παρουσιάσεις προς επενδυτές και παράλληλα να συνδιοργανώσουμε εκδηλώσεις στην επικράτεια σε συνεργασία με τις Περιφέρειες, για να μεταδώσουμε τον παλμό της καινοτομίας και της νέας οικονομίας. Εάν δείτε τα στατιστικά στοιχεία του Μητρώου Elevate Greece, οι νεοφυείς επιχειρήσεις είναι κατά τα 2/3 συγκεντρωμένες στην Αττική. Αυτό δεν είναι υγιές.
Επίσης, θέλουμε να επεκτείνουμε το υπάρχον δίκτυο συνεργατών μας, εντός και εκτός Ελλάδος, με συνεργασίες με άλλους φορείς και οικοσυστήματα, αλλά και με νέους στρατηγικούς εταίρους. Έτσι θα προσφέρουμε περισσότερες επιλογές δικτύωσης και πιθανότητες επιτυχίας της αποστολής μας.
Συμπερασματικά, θέλουμε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος καινοτομίας, να μεταφέρουμε το μήνυμα ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα σημαντικό αποτύπωμα σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και επιθυμούμε να ανοίξουμε τις πόρτες για συνεργασίες με τα μέλη μας».
- Υπάρχει σκέψη να εμπλακεί το Elevate Greece στο κομμάτι της χρηματοδότησης; Πώς θα συνεργαστείτε με τα υφιστάμενα funds;
«Σκοπός της Εlevate Greece AE δεν είναι να υποκαταστήσει ή να ανταγωνιστεί άλλα σχήματα του οικοσυστήματος, αλλά να τα στηρίξει και να δημιουργήσει συνέργειες μεταξύ τους.
Εμείς διατηρούμε -στον βαθμό του εφικτού- ένα αξιόπιστο μητρώο νεοφυών επιχειρήσεων στη γνωστή πλατφόρμα www.elevategreece.gov.gr, η οποία αποτελεί μία σημαντική πηγή πληροφόρησης. Σε αυτήν τα επενδυτικά ταμεία μπορούν να αναζητήσουν τις επόμενες επενδυτικές τους κινήσεις με τα δικά τους ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια και το δικό τους εξαντλητικό due diligence. Επίσης, θα μας ενδιέφερε να συνεργαστούμε μαζί τους στη διοργάνωση ενημερωτικών εκδηλώσεων.
Θεωρούμε καθοριστική τη συμβολή της Πολιτείας και της ΕΕ για τη δημιουργία των 6 Venture Capital funds από το υπερταμείο EquiFund I, ενώ υπάρχει συνέχεια μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων και του EquiFund II».
- Θα ενεργοποιήσετε κάποιους άλλους μηχανισμούς για τη χρηματοδοτική στήριξη των εγχώριων startups, όπως π.χ. το Ελληνικό Χρηματιστήριο;
«Το ΧΑΑ διαθέτει την Εναλλακτική Αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών (Ε.ΝΑ), η οποία απευθύνεται σε μικρομεσαίες και σε πρώιμο στάδιο επιχειρηματικής ανάπτυξης εταιρείες, που διαθέτουν δυναμισμό και προοπτικές ανάπτυξης, με στόχο:
– την κάλυψη της ανάγκης για εύκολη, γρήγορη και με μικρό κόστος άντληση κεφαλαίων,
– την ενίσχυση της εξωστρέφειάς τους και την υιοθέτηση σύγχρονων δομών διοίκησης,
– την απόκτηση εμπειρίας, για την ομαλή και σταδιακή ένταξή τους στο χρηματιστηριακό περιβάλλον.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του ΧΑΑ, ανάλογα με τις ανάγκες, το στάδιο της επιχειρηματικής πορείας και τη στρατηγική της, μια εταιρεία μπορεί να επιλέξει μεταξύ των κατηγοριών διαπραγμάτευσης ΕΝΑ PLUS και ΕΝΑ STEP, οι οποίες διαθέτουν ανάλογα κριτήρια και διαδικασία ένταξης. Ειδικότερα, η ΕΝΑ STEP είναι η κατηγορία της ΕΝΑ που επιδιώκει να δώσει διέξοδο χρηματοδότησης σε:
– μικρότερες εταιρείες που εμφανίζουν καινοτόμες ιδέες στην ανάπτυξη, παραγωγή ή στη διάθεση των προϊόντων και υπηρεσιών τους ή επιδιώκουν την περαιτέρω ανάπτυξή τους,
– εταιρείες που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο της επιχειρηματικής τους εξέλιξης, οι οποίες αναζητούν μία εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης για την υλοποίηση μιας νέας επιχειρηματικής ιδέας.
Θα μας ενδιέφερε ένας διάλογος με τη διοίκηση του ΧΑΑ για να εξετάσουμε υπό ποιες προϋποθέσεις η Ε.ΝΑ. θα καταστεί πιο ελκυστική για τις νεοφυείς επιχειρήσεις που κάνουν scale up, καθώς το οικοσύστημα ωριμάζει. Η διεξαγωγή μιας έρευνας στα μέλη μας θα μπορούσε να ρίξει περισσότερο φως στο ενδεχόμενο ενδιαφέρον και στις προοπτικές».
- Πώς αξιολογείτε τις προοπτικές των ελληνικών startups το 2023. Είναι εύκολο να καμφθεί η αμφιθυμία των επενδυτών, που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά συνιστά παγκόσμιο φαινόμενο, ελέω κρίσης;
«Το 2022 παρατηρήθηκε η παγκόσμια τάση μείωσης των επενδύσεων και των αποτιμήσεων σε εταιρείες τεχνολογικής καινοτομίας σε σχέση με το 2021. Και πάλι, όμως, αν το δούμε πιο μακροσκοπικά, η τάση είναι ανοδική.
Παρά τη διεθνή πτωτική τάση, πάνω από 90 επενδυτές έδειξαν ενδιαφέρον για τις εταιρείες του εγχώριου οικοσυστήματος. Η χώρα μας σταδιακά εισέρχεται στο ραντάρ μεγάλων διεθνών επενδυτών. Πρόσφατα η JP Morgan επένδυσε στη Viva Wallet, η ADQ στην Blueground, ενώ σημαντικές χρηματοδοτήσεις “σήκωσαν” η Flexcar, η Spotawheel, η TileDB, η Better Origin, η Vivante Health, OrthoSon, Flyway, Trucksters και Timberhub, σύμφωνα με την έκθεση “Startups in Greece 2022/2023”.
Παράλληλα, 19 νεοφυείς επιχειρήσεις, έκαναν exit τη χρονιά που μας πέρασε. Μερικές από τις ηχηρότερες πωλήσεις ήταν αυτή της Inaccess Networks από την Power Factors με έδρα το San Francisco, της Accusonus από τη Meta (Facebook), της Pollfish από την Prodege, αλλά αξιοσημείωτες ήταν και αυτές της Transifex και της Loceye.
Σε εγχώριο επίπεδο, το Equifund Ι ολοκλήρωσε τον επενδυτικό του κύκλο, όμως το sovereign fund of funds της Ελληνικής Τράπεζας Επενδύσεων με το Accelerate TT, το Innovate Now, το 5G Ventures και το επερχόμενο EquiFund II εξασφαλίζουν μια σταθερότητα ώστε να αποσοβείται ο κίνδυνος επενδυτικού κενού.
Παράλληλα, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών, από το 2021 έχουν διασφαλίσει σημαντικά φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις από Επενδυτικούς Αγγέλους (Angel Investors), όπου το 50% της επένδυσης εκπίπτει του φορολογητέου εισοδήματος. Πρόκειται για ένα σημαντικό κίνητρο, που χρόνο με τον χρόνο συμβάλλει στη δημιουργία μιας διευρυμένης και δραστήριας κοινότητας Επενδυτικών Αγγέλων, που συμβάλλουν σε επενδύσεις πολύ αρχικού σταδίου».
- Πώς θα αντιμετωπίσετε το φαινόμενο της αστυφιλίας, ώστε να δημιουργηθούν θύλακες καινοτομίας και εκτός των αστικών κέντρων;
«Η αστυφιλία προϋπάρχει, οπότε ήταν αρκετά αναμενόμενο να κινηθούν προς τα εκεί οι startups, διότι είχαν περισσότερες ευκαιρίες, ευκολότερη πρόσβαση σε προσωπικό και ενδεχόμενους πελάτες. Σημαντικό ρόλο παίζει η πρόσβαση σε κεντρικές υπηρεσίες, αεροδρόμιο ή λιμάνι, που τους διευκολύνει στις μετακινήσεις τους, όπως, άλλωστε, διευκολύνει και τους συνεργάτες τους από το εξωτερικό. Επίσης, η ύπαρξη ΑΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων συμβάλλει στη συγκέντρωση των startups κυρίως στην Αθήνα και ακολουθούν με διαφορά Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Πάτρα, Λάρισα και Ιωάννινα.
Φυσικά, θέλουμε αυτό να αλλάξει. Ένα από τα θετικά του Covid-19 είναι ότι ο κόσμος εξοικειώθηκε με την τηλεργασία, άρα δεν χρειάζεται να φεύγει μόνιμα από την πόλη του για να ιδρύσει ή και να εργαστεί για μία startup. Επίσης, το Διαδίκτυο θα γίνεται ολοένα ταχύτερο και σταθερότερο, χάρη στις δρομολογημένες επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ οι υποδομές cloud διευρύνονται χάρη στις σημαντικές επενδύσεις γνωστών κολοσσών.
Παράλληλα, προωθούνται επενδύσεις σε τεχνολογικά πάρκα στη χώρα που θα δώσουν ώθηση στις αντίστοιχες startups να εργαστούν εκεί (Πάτρα, Ιωάννινα). Κρίσιμη θα είναι και η έναρξη της λειτουργίας των Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας σε όσα περιφερειακά, κυρίως Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα, δεν είχαν ήδη. Μέσω αυτών, πιστεύουμε ότι όχι μόνο θα κρατήσουν τις spin offs σε αυτές τις πόλεις, αλλά θα γίνουν και πόλος έλξης νέου εργατικού δυναμικού.
Επιπλέον, με το ΕΣΠΑ 2021-2027 υπάρχει η δυνατότητα να διατεθούν πόροι από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα και από το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), που μπορούν να καταστήσουν την ευρύτερη περιφέρεια ως αναδυόμενο πόλο ίδρυσης και περαιτέρω ανάπτυξης υφιστάμενων νεοφυών επιχειρήσεων».
- Θα δούμε κάποιες νέες θεσμικές παρεμβάσεις όσον αφορά το οικοσύστημα;
«Έχουμε σκοπό να αναπτύξουμε έναν σημαντικό διάλογο με τις startups και με φορείς του οικοσυστήματος, όπως Angel Investors, επενδυτικά funds, ερευνητικούς φορείς, incubators και accelarators. Μέσα από τον διάλογο θα εξετάζουμε τις παρεμβάσεις που θα ήταν χρήσιμες και πώς μπορούν να επιτευχθούν.
Ήδη διαπιστώσαμε μέχρι στιγμής ότι τα φορολογικά κίνητρα έχουν βοηθήσει να αυξηθούν οι Angel Investors και τα δίκτυά τους. Ενδεικτικό είναι ότι το 2022 άρχισαν να δραστηριοποιούνται πολύ ενεργά το Angel co-investment fund Genesis Ventures, η Seebdblink και τα δίκτυα HeBAN και Theti Club, αξιοποιώντας το κίνητρο των φορολογικών εκπτώσεων».
- Υπάρχουν ενδεχομένως κλάδοι αιχμής στους οποίους το οικοσύστημα δεν έχει ακόμη παρουσία, αλλά υπάρχει στόχευση να αποκτήσει;
«Η παρουσία των startups σε τομείς δεν “διατάσσεται” ή κατευθύνεται κεντρικά. Υπάρχουν διεθνείς τάσεις και “συστάσεις” για τομείς που προσφέρονται για disruption.
Στο τέλος, όμως, οι τάσεις για το προς τα πού θα κινηθεί το ελληνικό οικοσύστημα προκύπτουν bottom up, βάσει ζήτησης, ευκαιριών, δεξιοτήτων και εμπειρίας των founders. Αν δημιουργηθεί περισσότερη ζήτηση σε κάποιον κλάδο, αναμένουμε ότι προς τα εκεί θα στραφούν πολλές νέες πρωτοβουλίες και επιχειρήσεις. Σε κάθε περίπτωση, η χώρα μας έχει παρουσία στους περισσότερους, αν όχι όλους τους τομείς του επιχειρείν, ακόμη και σε space tech. Η διαφοροποίηση είναι στο ranking».
- Ο ίδιος έχετε βάλει τη σφραγίδα σας στη δημιουργία και τη μετεξέλιξη του Elevate Greece. Ποια θεωρείτε τα κορυφαία επιτεύγματά του τα δύο χρόνια λειτουργίας του;
«Το γεγονός ότι από μία πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης κρίθηκε σκόπιμο να μετεξελιχθεί σε ΑΕ αποδεικνύει από μόνο του ότι παρατηρήθηκε μια μεγάλη δυναμική στο εγχείρημα, που μόνο ένας νέος, εξειδικευμένος φορέας θα μπορούσε να τη διαδεχθεί.
Στα επιτεύγματα συγκαταλέγονται η συγκρότηση της διαδικασίας αξιολόγησης σε συνδυασμό με την πλατφόρμα και την εγγραφή 720 startups μέχρι σήμερα, η υποστήριξη με μη επιστρεπτέο κεφάλαιο κίνησης έως 100.000 € ανά μέλος μέσω χρηματοδότησης από πόρους ΕΣΠΑ σε 555 νεοφυείς επιχειρήσεις του Elevate Greece, οι επενδύσεις από funds σε πολλές επιχειρήσεις του μητρώου, η συνεργασία με 50+ υποστηρικτές του οικοσυστήματος, η διοργάνωση 2 διεθνών αποστολών (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Silicon Valley), η συμμετοχή με 96 + 48 startups σε 2 διαδοχικές ΔΕΘ, η διοργάνωση 2 διαγωνισμών για τα Εθνικά Βραβεία Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας, η εισαγωγή ελκυστικού φορολογικού πλαισίου για Επενδυτικούς Αγγέλους και για απόκτηση μετοχών προαίρεσης (stock options) από το εργατικό δυναμικό, που άλλαξαν άρδην το σκηνικό!
Όμως κανένα αποτέλεσμα δεν γίνεται από μονάδες, αλλά από ομάδες. Δεν είναι μόνο τα στελέχη του γραφείου του υφυπουργού, Χρ. Δήμα, που είχε το όραμα, αλλά είναι τα αρμόδια στελέχη της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) και εξωτερικοί συνεργάτες με ειδική τεχνογνωσία, όπως η Mantis BI και η Envolve, που μας στήριξαν καθοριστικά».
- Πού μπαίνει ο πήχης για το επόμενο διάστημα;
«Από εδώ και πέρα, πρώτος σταθμός της διοίκησης είναι η σύσταση της ΑΕ και η στελέχωση του φορέα. Είμαι πολύ αισιόδοξος ότι με πρόεδρο τον γενικό γραμματέα Έρευνας και Καινοτομίας, Αθανάσιο Κυριαζή, τη γενική γραμματέα Βιομηχανίας, Θωμαΐδα Ευτυχίδου, την Έλλη Διακαναστάση, εντεταλμένη σύμβουλο και υποψήφια δρα με μεγάλη εμπειρία στον χώρο υποστήριξης των νεοφυών επιχειρήσεων στο AceIN (ΟΠΑ), και τον κύριο Ελπιδοφόρο Παπανικολόπουλο, έμπειρο στέλεχος της αγοράς, θα εκκινήσουμε σημαντικές πρωτοβουλίες.
Πέρα από τη στελέχωση, θα σχεδιαστεί το λεπτομερές οργανόγραμμα για τη στελέχωση μέσω ΑΣΕΠ, θα δρομολογήσουμε όλες τις επενδύσεις που προβλέπονται από το Ταμείο Ανάκαμψης (ηλεκτρονική πλατφόρμα, δράσεις εξωστρέφειας κ.λπ.), θα απευθυνθούμε σε συναρμόδια υπουργεία για τη δημιουργία πλαισίου για StartUp Visa και Tech Visa, θα διευρύνουμε τις συνεργασίες με επίσημους υποστηρικτές και θα έρθουμε ακόμα πιο κοντά στις ανάγκες των startups.
Ο πήχης για την Elevate Greece συντηρείται σταθερά ψηλά, αλλά, όπως όλες οι πετυχημένες startups, για να κρατηθεί ψηλά ο πήχης, οφείλουμε να είμαστε ευέλικτοι σε αλλαγές αναλόγως των συνθηκών».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
